Ef eftirsótt rit er ekki til á heimabókasafninu þá lánar Landsbókasafn út á land. Nýtt sameinað bókasafn, Landsbókasafn Íslands – Háskólabókasafn, var opnað við hátíðlega athöfn í Þjóðarbókhlöðunni fimmtudaginn 1. desember 1994.

 

LANDSBÓKASAFN ÍSLANDS 200 ÁRA

 

Landsbókasafn Íslands – Háskólabókasafn er 200 ára um þessar mundir, en opinber afmælisdagur er talinn 28. ágúst.

Safnið er því ein af elstu stofnunum landsins. Haldið er upp á afmælið allt árið og stendur safnið fyrir margvíslegum viðburðum, auk þess að taka þátt í viðburðum vegna 100 ára afmælis fullveldis Íslands.

 

Á afmælisdaginn er almenningi sérstaklega boðið að koma og skoða safnið og húsakynni þess og einnig að heimsækja hina fjölmörgu vefi safnsins sem má sjá á https://landsbokasafn.is/

 

Saga Landsbókasafnsins er þannig að 28. ágúst 1818 barst Árna Helgasyni dómkirkjupresti og forseta Reykjavíkurdeildar Hins íslenska bókmenntafélags bréf frá Geir Vídalín biskup þar sem hann segist munu biðja danska kansellíið um fjárstyrk fyrir húsnæði fyrir bókasafn á dómkirkjuloftinu. Þessi dagur, 28. ágúst 1818, er talinn stofndagur Stiftsbókasafnsins, eins og Landsbókasafnið hét fyrstu áratugina. Safnið er því 200 ára þennan dag.

 

Upphaf safnsins má rekja til þess að þann 30. mars 1818 var kynnt í stjórn Hafnardeildar Hins íslenska bókmenntafélags, sem stofnað hafði verið tveimur árum fyrr, bréf frá danska fornfræðingnum og liðsforingjanum Carli Christiani Rafn sem fól í sér tillögu um að stofnuð skyldi nefnd til að „yfirvega, hvörnig alment bókasafn verði bezt stiftað á Íslandi“ ásamt boði um bókagjöf. Bjarni Thorsteinsson forseti deildarinnar þakkaði Rafni frumkvæðið, skrifaði Reykjavíkurdeild félagsins og fól henni að ræða við stiftsyfirvöld. Rafn kom aldrei til Íslands og heimsótti því aldrei safnið sem hann fóstraði af alúð í áratugi. Metnaður Rafns takmarkaðist ekki við Ísland, hann átti einnig stóran þátt í stofnun bókasafna í Óðinsvéum, Kaupmannahöfn, Grænlandi, Færeyjum, Aþenu, Odessa í Úkraínu og í Ástralíu.

 

Jón Árnason, sem þekktastur er fyrir þjóðsagnasöfnun sína, var ráðinn sem fyrsti bókavörður við Landsbókasafnið árið 1848 og gegndi því starfi þar til hann fór á eftirlaun árið 1887.

Safnið var á dómkirkjuloftinu til 1881 þegar það var flutt í hið nýreista Alþingishús og hlaut þá nafnið Landsbókasafn Íslands. Landsbókasafnið fluttist svo í nýbyggt Safnahús við Hverfisgötu 1909 og var þar í sambýli við önnur söfn lengst af, til 1994 þegar flutt var í Þjóðarbókhlöðuna ásamt Háskólabókasafninu.

 

Háskólabókasafnið var formlega stofnað árið 1940, en forsaga þess teygir sig nær öld lengra aftur í tímann, eða allt til þess er stofnaður var Prestaskóli árið 1847. Bæði hann og Læknaskólinn (stofnaður 1876) og Lagaskólinn (stofnaður 1908) komu sér upp bókasöfnum sem urðu eign viðkomandi háskóladeilda eftir að Háskóli Íslands var stofnaður 1911.

Nýtt sameinað bókasafn, Landsbókasafn Íslands – Háskólabókasafn, var opnað við hátíðlega athöfn í Þjóðarbókhlöðunni fimmtudaginn 1. desember 1994. Þar með varð til stórt og öflugt bókasafn með góðri vinnuaðstöðu fyrir almenning og nemendur við Háskóla Íslands.

Þann 18. apríl 2018 var opnuð sýningin Tímanna safn sem fjallar um sögu safnsins í 200 ár. Á sýningunni er stiklað á stóru í helstu áföngum í sögu safnsins, allt frá hugmynd til þróunar safnsins á hinum ýmsu stöðum eins og Dómkirkjuloftinu, í Alþingishúsinu, Lærða skólanum og Safnahúsinu til Þjóðarbókhlöðunnar og sameiningar við Háskólabókasafnið.


Skráð af Menningar-Staður.

 

Finnur Magnússon (1781 - 1847).

 

 

Merkir Íslendingar- Finnur Magnússon

 

 

Finnur Magnússon fæddist 27. ágúst 1781 í Skálholti.

Faðir Finns var Magnús Ólafsson lögmaður úr Svefneyjum og föðurbróðir Finns var Eggert Ólafsson náttúrufræðingur og skáld. Móðir Finns var Ragnheiður dóttir Finns Jónssonar biskups.
 

Finnur var í fóstri hjá Hannesi biskupi Finnssyni móðurbróður sínum og nam hjá honum skólavísindi og fór síðan til náms í Kaupmannahöfn. 

Finnur sneri til Íslands þegar faðir hans lést og árið 1806 var hann settur málafærslumaður við landsyfirréttinn í Reykjavík og var í því starfi þangað til Jörundur hundadagakonungur svipti hann embætti. Finnur fór þá til Kaupmannahafnar en þegar Jörundur var hrakinn frá völdum tók hann aftur við embætti sínu.

Árið 1812 fór hann aftur til Kaupmannahafnar.
 

Finnur varð prófessor og forstöðumaður leyndarskjalasafnsins í Kaupmannahöfn. Hann var etatsráð en það er tignarheiti án embættis. Finnur gegndi oft stöðu forseta eða varaforseta Kh. deildar Hins ísl. bókmenntafélags, hann var varaforseti Fornfræðafélagsins og fulltrúi Íslands á stéttaþingum. Hann var í miklu áliti meðal samtíðarmanna sinna og segir Benedikt Gröndal hann hafa verið frægan um öll lönd og hafa ekið með Alexander Humboldt og Jakob Grimm þegar þeir komu til Kaupmannahafnar.
 

Finnur rannsakaði það sem hann taldi rúnir í Runamo í Blekinge í Svíþjóð. Honum hugkvæmdist að lesa þær afturábak gegnum spegil og gat þannig lesið vísu. Hann skrifaði 750 blaðsíðna rit um rúnirnar í Runamo, en fékk mikla gagnrýni fyrir það verk og varð honum til aðhlátursefnis. Jarðvísindamenn telja að risturnar í Runamo séu jökulrákir.
 

Finnur kvæntist 6. nóvember 1821 Nikolínu Barböru Frydensberg, dóttur landfógeta en þau skildu 1836. Gröndal segir að Finni „létu betur vísindalegar rannsóknir og bókagrufl heldur en það praktíska líf“.
 

Finnur lést á aðfangadag 1847.

 

Morgunblaðið.

 

Skálholt, vatnslitamynd John Cleveley yngri frá 1772. Meðal mynda frá ferðum hans með Joseph Banks um Ísland.

Skráð af Menningar-Staður.

 

Hljómsveitin NilFisk í Samkomuhúsinu Gimli á Stokkseyri sumarið 2003.

Gimli er við hliðina á veitingahúsinu -Fjöruborðið- þar sem Foo Fighters

voru í mat og heyrðu tóna frá æfingu NilFisk í Gimli. Þeir fóru yfir til þeirra

og tóku lagið með þeim þar.
F.v.: Sigurjón Dan Vilhjálmsson, Jóhann Vignir Vilbergsson,

Sveinn Ásgeir Jónsson og Víðir Björnsson.

 

 

15 ár frá tónleikum Foo Fighters og NilFisk

 

Fimmtán ár voru nákvæmlega í gær, 25. ágúst 2018, síðan hin heimsþekkta bandaríska rokkhljómsveit Foo Fighters, með Dave Grohl í fararbroddi, hitti hljómsveitina NilFisk í Samkomuhúsinu Gimli á Stokkseyri og bauð þeim að spila með sér á tónleikum.

 

Félagar í Foo Fighters heilluðust af tónlist hinna ungu pilta í NilFisk, sem voru á grunnskólaaldri á þessum tíma, og buðu þeim að spila með sér á tónleikum daginn eftir. Þeir þáðu boðið og léku fyrir rúmlega sex þúsund manns í Laugardalshöll þann 26. ágúst árið 2003. 

 

Hljómsveitina NilFisk skipuðu fimm drengir úr Barnaskólanum á Eyrarbakka og Stokkseyri:

Jóhann Vignir Vilbergsson, Víðir Björnsson, Sveinn Ásgeir Jónsson, Sigurjón Dan Vilhjálmsson og Karl Magnús Bjarnarson.

NilFisk starfaði nákæmlega í fimm ár; frá 10. mars 2003 til 10. mars 2008. 
 

Hljómsveitin NilFisk fyrir framan Laugardalshöllina þann 26. ágúst 2003.

F.v.: Sigurjón Dan Vilhjálmsson, Víðir Björnsson,
Jóhann Vignir Vilbergsson og Sveinn Ásgeir Jónsson



Skráð af Menningar-Staður.
 

 

Þorsteinn Thorarensen(1927 - 2006).

 

Merkir Íslendingar - Þorsteinn Thorarensen

 

Þorsteinn Ó. Thorarensen fæddist á Móeiðarhvoli í Hvolhreppi 26. ágúst 1927. 
Foreldrar hans voru hjónin Óskar Þorsteinsson Thorarensen hreppstjóri á Breiðabólsstað í Fljótshlíð, síðar forstjóri BSR, og Ingunn Eggertsdóttir Thorarensen húsfreyja. Foreldrar Óskars voru Þorsteinn Thorarensen, hreppstjóri á Móeiðarhvoli í Hvolhreppi og Solveig Guðmundsdóttir húsfreyja, en foreldrar Ingunnar voru Eggert Pálsson, prófastur og alþingismaður á Breiðabólsstað og Guðrún Hermannsdóttir húsfreyja. 

Systkini Þorsteins eru:
Eggert, framkvæmdastjóri BSR; Guðrún aðalgjaldkeri; Oddur, sóknarprestur og síðar safnvörður; Skúli, lögfræðingur og fulltrúi; Solveig menntaskólakennari og Ásta Guðrún deildarstjóri.

Eftirlifandi eiginkona Þorsteins er Sigurlaug Bjarnadóttir frá Vigur, fyrrv. menntaskólakennari, borgarfulltrúi og alþingismaður. 

Börn þeirra eru:
Ingunn, framhaldsskólakennari og síðar framkvæmdastjóri; 
Björn, tölvunarfræðingur og tónlistarmaður;
Björg, prófessor við lagadeild HÍ. Þorsteinn lauk stúdentsprófi frá MR 1946 og embættisprófi í lögum frá 1952.
 

Þorsteinn var blaðamaður við Morgunblaðið 1947-61, fréttastjóri við dagblaðið Vísi 1961-66 og fréttaritari Reuters-fréttastofunnar 1951- 86. 
Hann stofnaði bókaútgáfuna Fjölva árið 1966 og starfaði þar við umfangsmikla útgáfu og ritstörf allt þar til hann veiktist árið 2000. 
Eftir það minnkaði starfsgeta hans þótt hann ynni við skriftir nánast til dauðadags. Þorstein var eljumaður. Eftir hann liggur fjöldi rita af margbreytilegum toga, m.a. bráðskemmtileg umfjöllun í nokkrum ritum um líf og viðhorf stjórnmálamanna um og eftir aldamótin 1900. Auk þess var hann afkastamikill þýðandi. 
 

Þorsteinn lést 26.október 2006.

 

Morgunblaðið.


Skráð af Menningar-Staður

 

Jóhann S. Hlíðar (1918 - 1997).

 

Merkir Íslendingar - Jóhann S. Hlíðar

 

Jó­hann Sig­urðsson Hlíðar fædd­ist á Ak­ur­eyri 25. ágúst 1918.

Hann var son­ur Sig­urðar Ein­ars­son­ar Hlíðar, dýra­lækn­is og alþing­is­manns á Ak­ur­eyri, síðar yf­ir­dýra­lækn­is í Reykja­vík, og k.h., Guðrún­ar Louisu Guðbrands­dótt­ur hús­freyju.

 

Sig­urður var son­ur Ein­ars Ein­ars­son­ar, smiðs í Hafnar­f­irði, af Laxár­dalsætt, og Urriðafossætt, og Sig­ríðar Jóns­dótt­ur, af Hörgs­holtsætt og lista­manna­ætt­inni Jötuætt, en móðir Sig­ríðar var Guðrún, syst­ir Guðlaug­ar, ömmu Ásgríms Jóns­son­ar list­mál­ara.

 

Guðrún Louisa var dótt­ir Guðbrands, versl­un­ar­stjóra í Reykja­vík Teits­son­ar, dýra­lækn­is þar Finn­boga­son­ar, bróður Jak­obs, langafa Vig­dís­ar Finn­boga­dótt­ur, en móðir Guðrún­ar Louisu var Louise Zimsen, syst­ir Christians, föður Knuds Zimsen borg­ar­stjóra. Föður­syst­ir Jó­hanns var Guðfinna, móðir Jó­hanns Páls­son­ar garðyrkju­stjóra.

 

Systkini Jó­hanns:

Brynja Hlíðar, for­stjóri Lyfja­búðar KEA, en hún lést í flug­slys­inu í Héðins­firði 1947; Skjöld­ur, er lést í Kaup­manna­höfn 1983; Gunn­ar, póst- og sím­stjóri í Borg­ar­nesi en lést af slys­för­um 1957, og Guðbrand­ur, dýra­lækn­ir í Reykja­vík, er lést árið 2000.

 

Jó­hann lauk stúd­ents­próf­um frá MA 1941, embætt­is­prófi í guðfræði frá HÍ 1946, stundaði fram­halds­nám í kenni­mann­legri guðfræði og sagn­fræðilegri guðfræði við Menig­heds­fa­k­ultetet í Osló 1946-47 og kynnti sér starf MRA-hreyf­ing­ar­inn­ar í Stokk­hólmi 1953-54.

 

Jó­hann vígðist prest­ur 1948, vann á veg­um Sam­bands ís­lenskra kristni­boðsfé­laga 1947-53, var kenn­ari við MA 1949-52 og við Gagn­fræðaskól­ann í Vest­manna­eyj­um 1954-72. Hann var prest­ur í Vest­manna­eyj­um 1954-72, í Nessókn í Reykja­vík 1972-75 og sendi­ráðsprest­ur í Kaup­manna­höfn 1975-83.

 

Jó­hann var varaþingmaður fyr­ir Sjálf­stæðis­flokk­inn á Suður­landi 1967-71 og sat á þingi 1970.

 

Jó­hann lést 1. maí 1997.


Morgunblaðið.

Skráð af Menningar-Staður.

 

Gio Ju dansar við safnið á Eyrarbakka

 

Gio Ju frá Suður Kóreu er nútímadansari og gjörningalistamaður sem sérhæfir sig í butohdansi.

Hún mun fremja dansgjörning við Húsið á Eyrarbakka í dag, laugardaginn 25. ágúst 2018 kl. 16:00 á sama tíma og listasýningin Stakkaskipti opnar.

 

Hún  heimsækir nú Ísland í fyrsta sinn en hún hefur tekið þátt í fjöldann allan af listaviðburðum víða um heim. Frá árinu 2011 hefur hún búið í Indlandi og setti á fót dansskóla þar sem hreyfilist og tjáning í dansi er kennd sem lífsstíll.  Gio Ju hefur dansað með danshópum, stórum og smáum, en einnig unnið með listamönnum sem koma úr ólíkum listgreinum og dansar þá oft á tíðum ein.

 

Á Eyrarbakka vinnur hún með Ástu Guðmundsdóttur listakonu og hönnuði sumarsýningar safnsins. Dansverk Gio Ju eru ávallt einstök og tengd inní aðstæður hverju sinni. Það verður því afar áhugavert að sjá hvernig hún tvinnar sína list saman við andrúm byggðasafnsins.

 

Samhliða dansviðburðinum er opnun listasýningarinnar Stakkaskipti þar sem fjórar ólíkar listakonur sýna verk sín í fjárhúsi Hússins.

 

Þetta eru þær; 

Halla Ásgeirsdóttir keramiker,

Halla Bogadóttir gullsmiður,

Helga Ragnhildur Mogensen skartgripahönnuður

og Margrét Birgisdóttir myndlistarmaður.

 

Allir eru velkomnir.



Skráð af Menningar-Staður.

 

 

Stakkaskipti og Marþræðir

 

– Listasýning og dansgjörningur

 

 

Listasýningin Stakkaskipti opnar með viðhöfn kl. 16.00 í dag, laugardaginn 25. ágúst 2018, í gamla fjárhúsinu norðan við Húsið. 

 

Danslistakonan Gio Ju frá Suður Kóreu mun fremja gjörning við opnun og listamenn taka vel á móti gestum.

 

Fjórar ólíkar listakonur sýna saman á Stakkaskiptum.

Þetta eru þær;

Halla Ásgeirsdóttir keramiker,

Halla Bogadóttir gullsmiður,

Helga Ragnhildur Mogensen skartgripahönnuður

og Margrét Birgisdóttir myndlistarmaður.

 

Þær eiga það sameiginlegt að sækja innblástur úr náttúru eða vinna verk sín úr náttúrulegum efnum líkt og rekaviði eða steinum. Allar hafa þær sýnt margoft en sýna nú saman í fyrsta sinn. Hugmyndin að sýningunni fæddist fyrir nokkrum árum og röð tilviljana leiddi þær á slóðir Eyrarbakka. Þær heilluðust af þeirri hugmynd að umbreyta grófu umhverfi eins og gamla fjárhúsinu í sýningarsal og þannig er nafnið Stakkaskipti tilkomið því sannarlega mun fjárhúsið umbreytast.

 

Gio Ju er víðförul hreyfilistakona og butoh dansari sem heimsækir Ísland í fyrsta sinn. Dansverk hennar eru ávallt einstök og tengd inní aðstæður hverju sinni. Það verður því afar áhugavert að sjá hvernig hún tvinnar sína list saman við sýninguna.

 

Stakkaskipti er hluti af sumardagskrá safnsins í tengslum við sýningu Ástu Guðmundsdóttur  Marþræðir sem hverfis um fullveldið og fjörunytjar. Sú sýning teygir sig yfir í eitt útihúsa safnsins og þannig verða nú listasýningar í tveimur útihúsum.

 

Sýningarnar í útihúsunum verða opnar kl. 11-18 fram í septemberlok eins og aðrar sýningar safnsins.

 

Við opnun verður frítt á Stakkaskipti og safnið allt og léttar veitingar í boði.

 

Verið velkomin.

 

Sýningin er styrkt af Uppbyggingasjóði Suðurlands.



Skráð af Menningar-Staður.

 

Jenna Jensdóttir (1918 - 2016).

 

Merkir Íslendingar - Jenna Jensdóttir

 

Jenna Jens­dótt­ir fædd­ist á Læk í Dýraf­irði 24. ágúst 1918.

For­eldr­ar henn­ar voru Ásta Sóllilja Kristjáns­dótt­ir og Jens Guðmund­ur Jóns­son kenn­ari, en þau bjuggu á Minna-Garði í Dýraf­irði.

Tvíburasystir Jennu var Áslaug Sólbjört Jensdóttir fæddist á Læk í Dýrafirði 23. ágúst 1918 og í áratugi var húsmóðir að Núpi í Dýrafirði. Hún lést á Hjúkrunarheimilinu Eir 12. júní 2015.

 

Móðir Jens var Jens­ína, syst­ir Guðfinnu, ömmu prest­anna Björns Jóns­son­ar á Akra­nesi og Jóns Bjarm­an. Ásta Sóllilja var dótt­ir Kristjáns Jóns­son­ar, bónda í Breiðadal og Sól­bjart­ar Jóns­dótt­ur.

 

Eig­inmaður Jennu var Hreiðar Stef­áns­son, kenn­ari og rit­höf­und­ur. Hann lést fyr­ir rúm­um tutt­ugu árum. Syn­ir þeirra eru lækn­arn­ir Ástráður Bene­dikt og Stefán Jó­hann.

 

Jenna stundaði nám við Kenn­ara­skól­ann og nam við HÍ, auk leik­list­ar­náms hjá Lár­usi Ing­ólfs­syni. Hún stofnaði „Hreiðars­skóla“ á Ak­ur­eyri, ásamt manni sín­um, 1942, og starfaði við hann í 21 ár og síðan við Barna­skóla Ak­ur­eyr­ar og Gagn­fræðaskóla Ak­ur­eyr­ar.

 

Eft­ir að Jenna og Hreiðar fluttu til Reykja­vík­ur, 1963, var Jenna kenn­ari við Lang­holts­skóla í tvo ára­tugi, við Barna­skóla Garðabæj­ar og lengi við Náms­flokka Reykja­vík­ur. Hún var bók­mennta­gagn­rýn­andi, þátta- og greina­höf­und­ur við Morg­un­blaðið í ára­tugi.

 

Jenna er höf­und­ur á þriðja tug bóka fyr­ir börn og ung­linga, ásamt Hreiðari. Þekkt­ast­ar þeirra urðu Öddu-bæk­urn­ar sem urðu fá­dæma vin­sæl­ar á sín­um tíma.

Jenna gaf einnig út eina ljóðabók og tvö rit með smá­sög­um.

 

Jenna starfaði m.a. í barna­vernd­ar­nefnd og Kven­fé­lag­inu Framtíðinni á Ak­ur­eyri og var í stjórn og um tíma formaður Fé­lags ís­lenskra rit­höf­unda. Hún var einn stofn­enda Delta Kappa Gamma á Íslandi og var í skóla­safna­nefnd Reykja­vík­ur. Hún hlaut ýms­ar viður­kenn­ing­ar fyr­ir störf að fræðslu­mál­um og ritstörf. Síðast var hún heiðruð á Menn­ing­ar­hátíð Seltjarn­ar­ness, árið 2015 en hún bjó á Seltjarn­ar­nesi í mörg ár.

 

Jenna lést 6. mars 2016.


Morgunblaðið föstudagurinn 24. ágúst 2018.


Skráð af Menningar-Staður

 

 

Þórhildur og Hannes ásamt Ragnari M. Sigurðssyni, íþrótta- og æskulýðsfulltrúa Ölfuss.

Gáfu Íþróttamiðstöðinni í Þorlákshöfn tvær vogir

 

Hannes Sigurðsson og Þórhildur Ólafsdóttir komu færandi hendi fyrir verslunarmannahelgi og gáfu íþróttamiðstöðinni í Þorlákshöfn tvær vogir fyrir hönd Hafnarnes/Ver og SB skilta.

 

Vogirnar munu án efa koma að góðum notum og verða staðsettar í búningsklefum íþróttamiðstöðvarinnar.


Dagskráin greinir frá.


Skráð af Menningar-Staður.

 

. Arcade Fire í Laugardalshöll. Ljósm.I Morgunblaðið/Hari. .

 

 

Arcade Fire  og Kiriyama Family í Laugardalshöll

 

Arcade Fire lauk löngu tónleikaferðalagi sínu á Íslandi

 

Margmenni var í Laugardalshöll í gærkvöldi, þriðjudaginn 21. ágúst 2018, þegar kanadíska indírokksveitin Arcade Fire hélt þar tónleika.

 

Íslenska hljómsveitin Kiriyama Family hitaði upp.

 

Frá því að Arcade Fire gaf út plötuna Funeral árið 2004 hefur hún notið mikillar hylli tónlistarunnenda og árið 2011 fékk hún Grammy-verðlaun fyrir plötuna The Suburbs.

 

Tónleikarnir hér á landi eru þeir síðustu í tónleikaferðalagi Arcade Fire sem ber sama heiti og nýjasta plata sveitarinnar, Everything Now.

Hyggjast meðlimir sveitarinnar ferðast um landið að loknum tónleikunum.


Morgunblaðið miðvikudagurinn 22. ágúst 2018.

 

. Kiriyama Family í Laugardalshöll. Ljósm.: Menningar-Staður. . . Kiriyama Family í Laugardalshöll. . . Mannfjöldinn framan við sviðið er Kiriyama Family hóf leik. Skráð af Menningar-Staður