Ásgeir Guðbjartsson (1928 - 2017)

Merkir Íslendingar - Ásgeir Guðbjartsson

Ásgeir Guðbjart­ur Guðbjarts­son fædd­ist í Kjós í Grunna­vík­ur­hreppi 31. júlí 1928 . For­eldr­ar hans voru Jón­ína Þ. Guðbjarts­dótt­ir hús­freyja, og Guðbjart­ur Ásgeirs­son, formaður og út­gerðarmaður.

Eig­in­kona Ásgeirs var Sig­ríður Guðmunda Brynj­ólfs­dótt­ir sem lést 2009.

Þau eignuðust fjög­ur börn; 

Guðbjart, f. 1949, Guðbjörgu, f. 1950, Krist­ínu Hjör­dísi, f. 1952 og Jón­ínu Brynju, f. 1953

Ásgeir flutti ung­ur með for­eldr­um sín­um til Hnífs­dals og síðan til Ísa­fjarðar þar sem hann ólst upp. Hann hóf sinn sjó­manns­fer­il ný­fermd­ur og var þá á drag­nót upp á hálf­an hlut. Ásgeir vann um tíma hjá Norður­tang­an­um og við beit­ingu. Sex­tán ára fór hann að róa upp á heil­an hlut á línu-, troll- og síld­ar­bát­um.

Ásgeir tók hið minna fiski­manna­próf á Ísaf­irði 1948 og hið meira fiski­manna­próf í Stýri­manna­skól­an­um í Reykja­vík árið 1965.

Hann var skip­stjóri á Val­dísi ÍS 72, 1948, Bryn­dísi ÍS 69, 1949, Jó­dísi ÍS 73 sama ár, Pól­stjörn­unni ÍS 85 í fjór­ar vertíðir, Ásbirni ÍS 12 1956, en tók þá við Guðbjörgu ÍS 47 og hafa þeir bát­ar og skip sem hann síðan var með verið nefnd Guðbjörg, en hann var á skut­tog­ar­an­um Guðbjörgu ÍS 46.

Ásgeir stofnaði út­gerðarfé­lagið Hrönn hf. á Ísaf­irði ásamt fleir­um, árið 1956.en það gerði út sjö báta og tog­ara sem báru nafnið Guðbjörg ÍS. Útgerðin lét m.a. smíða fyr­ir sig frysti­tog­ara 1994 sem þá var tal­inn eitt full­komn­asta fiski­skip í heim­in­um.

Ásgeir hætti til sjós árið 1995, 67 ára að aldri. Þá hafði hann verið skip­stjóri í meira en 45 ár.

Ásgeir var af­burða aflamaður og harðsæk­inn. Hann var afla­kóng­ur á Ísaf­irði á sex­tán vetr­ar­vertíðum sam­fleytt og auk þess var hann oft afla­kóng­ur á Vest­fjörðum.

Ásgeir var sæmd­ur ridd­ara­krossi fálka­orðunn­ar 17. júní 1991.

Ásgeir lést 22. febrúar 2017.

Skráð af Menningar-Staður

Eyrbekkingurinn Kristín Þórðardóttir - sýslumaður á Suðurlandi.

Kristín Þórðardóttir

skipuð sýslumaður á Suðurlandi

Dómsmálaráðherra hefur skipað Eyrbekkinginn Kristínu Þórðardóttur til embættis sýslumanns á Suðurlandi frá 1. ágúst næstkomandi.

Alls bárust átta umsóknir um embættið sem auglýst var í vor.

Anna Birna Þráinsdóttir lætur nú af störfum sem sýslumaður en hún hefur verið í ársleyfi undanfarið ár til þess að sinna rekstri ferðaþjónustu sinnar undir Eyjafjöllunum. Kristín var settur sýslumaður frá 1. maí í fyrra, þegar Anna Birna fór í leyfið.

Kristín er fædd hinn 6. september 1979. Hún lauk lögfræðiprófi frá lagadeild Háskóla Íslands í júní 2006.

Kristín starfaði eftir útskrift sem fulltrúi og staðgengill sýslumanns og lögreglustjóra á Hvolsvelli en frá árinu 2015 hefur hún gegnt því starfi á sameinuðu embætti sýslumanns á Suðurlandi. 

Sambýlismaður Kristínar er Friðrik Erlingsson og eiga þau þrjú börn. 



Skráð af Menningar-Staður.

Frá Auðar­sýn­ingu. mbl.is/Á?rni Sæ­berg

„Drífandi kona og sá um alla skapaða hluti“

• Í dag var opnuð á Gljúfrasteini sýning tileinkuð Auði Sveinsdóttur 

• Sem eiginkona Nóbelsskáldsins varð hún að opinberri persónu og

mæddi meira á henni en mörgum samtímakonum hennar

Rösk­lega ár er liðið síðan Gljúfra­steinn – hús skálds­ins var opnað á ný eft­ir um­fangs­mikl­ar viðgerðir. Að sögn Guðnýj­ar Dóru Gests­dótt­ur heppnuðust viðgerðirn­ar vel en myglu­svepp­ur hafði mynd­ast í bygg­ing­unni vegna mik­ils raka. „Það þurfti að flytja all­an safn­kost­inn út á meðan og ærið verk­efni að raða öll­um mun­un­um aft­ur inn og koma safn­inu í samt horf. Um stóra fram­kvæmd var að ræða og efri hæð safns­ins varð nán­ast bara fok­held því rífa þurfti all­ar klæðning­ar af veggj­um og ein­angra upp á nýtt. Vanda þurfti til verka enda húsið friðað og end­ur­bæt­urn­ar gerðar í nánu sam­starfi við ráðgjafa frá Þjóðminja­safni og Minja­stofn­un. Gljúfra­steinn er núna orðinn eins og hann á að vera, en lít­il sem eng­in verks­um­merki er að finna um viðgerðirn­ar.“

Starfið í hús­inu held­ur áfram að þró­ast, og áhuga­verð dag­skrá þar í boði árið um kring. Brotið verður blað í sögu safns­ins í dag, 30. júlí, þegar þar verður opnuð ný sýn­ing til­einkuð Auði Sveins­dótt­ur á Gljúfra­steini, eig­in­konu Hall­dórs Lax­ness.

Yf­ir­skrift sýn­ing­ar­inn­ar er  Frjáls í mínu lífi   en það var Þór­unn Elísa­bet Sveins­dótt­ir sem hannaði sýn­ing­una.

Ráku sam­an menn­ing­ar­heim­ili

Saga Auðar er samof­in hús­inu og hún var merki­leg mann­eskja fyr­ir margra hluta sak­ir. Segja má að eft­ir að Hall­dór hlaut Nó­bels­verðlaun­in í bók­mennt­um hafi Auður tekið að sér nokk­urs kon­ar for­setafrú­ar­hlut­verk. „Það þótti til­hlýðilegt að Nó­bels­skáldið tæki á móti er­lend­um gest­um sem komu í op­in­ber­ar heim­sókn­ir til lands­ins og stóð hún fyr­ir veg­leg­um mót­tök­um fyr­ir ýmis fyr­ir­menni og þjóðhöfðingja, þar á meðal Olof Palme og sænska kon­ung­inn sem heim­sótti Gljúfra­stein í tvígang,“ út­skýr­ir Guðný. „Auður og Hall­dór unnu líka mikið sam­an, hún vél­ritaði mikið upp fyr­ir hann og lýsti því á ein­um stað að hún hefði verið eins og lif­andi seg­ul­band sem gat leiðrétt og komið með ábend­ing­ar. Auður tók það líka að sér að svara bréf­um fyr­ir Hall­dór og má segja að þau hafi í sam­ein­ingu rekið smátt en öfl­ugt menn­ing­ar­heim­ili.“

Auður hefði orðið hundrað ára í ár, en hún fædd­ist í Fjölni á Eyr­ar­bakka þann 30. júlí 1918.

„Hún og Hall­dór gift­ast í des­em­ber 1945 og skömmu síðar flytja þau inn í Gljúfra­stein en Auður hafði um­sjón með bygg­ingu húss­ins. Hún var mjög dríf­andi kona og sá um alla skapaða hluti, og var svo mikið meira en rösk hús­móðir. Auður lét sig ýmis mál­efni varða og skrifaði heil­mikið í kvenna­tíma­rit síns tíma, ritaði m.a. grein­ar fyr­ir kvenn­asíður Þjóðvilj­ans, í tíma­ritið Mel­korku og fyr­ir Hug og hönd,“ seg­ir Guðný og bæt­ir við að Auður hafi sjald­an legið á skoðunum sín­um. „Í grein­un­um fjall­ar hún t.d. um ís­lensk­ar minj­ar og mynd­vefnað, en það var m.a. í vefnaði og út­saumi þar sem hún fann sköp­un sinni út­rás og er heil­mikið til af fal­leg­um grip­um sem hún vann sjálf.“

Að vera eig­in­kona Nó­bels­skálds gerði Auði líka að op­in­berri mann­eskju. „Hún var mikið í viðtöl­um og blaðamenn heim­sóttu Auði á Gljúfra­steini við ýmis tæki­færi,“ seg­ir Guðný. „Það mæddi meira á Auði en mörg­um sam­tíma­kon­um henn­ar, en af viðtöl­um við hana að dæma var hún mjög sátt í sínu lífi og sátt í sínu hlut­verki.“

Í einka­líf­inu virðist Auður hafa verið þunga­miðja fjöl­skyld­unn­ar. „Hún var mjög sjálf­stæð kona, en líka með mjög stór­an faðm og hélt utan um fjöl­skyldu sína og barna­börn. All­ir þeir sem kynnt­ust Auði lýsa henni af hlýju og vænt­umþykju.“

Merki­leg­ir grip­ir

Á Gljúfra­steini höfðu hjón­in hvort sitt her­bergið og hef­ur sýn­ing­unni um Auði verið komið fyr­ir í her­berg­inu henn­ar. „Þar bjó hún allt fram á gam­als­ald­ur en flutti svo í íbúðir fyr­ir eldri borg­ara á Hlaðhömr­um. Með hjálp fjöl­skyldu Auðar höf­um við gert her­bergið per­sónu­legra og sýn­um þar fleiri gripi sem tengj­ast henni. Með sýn­ing­unni er Auður að fá meira pláss í þessu húsi, og sjá­um við fyr­ir okk­ur að bjóða litl­um hóp­um upp á sér­staka leiðsögn um Gljúfra­stein þar sem ævi og verk Auðar verða í for­grunni.“

Plássið á Gljúfra­steini er af skorn­um skammti og þurfti að beita út­sjón­ar­semi til að koma sýn­ing­unni um Auði fyr­ir. „Í mót­töku­hús­inu, sem var áður bíl­skúr heim­il­is­ins, höf­um við sett upp ljós­mynd­ir af verk­um Auðar, og af Maríu­tepp­inu fræga sem hún saumaði. Einnig sýn­um við búta úr bréfa­safni Auðar og styðjumst þar við grúsk Mörtu Guðrún­ar Jó­hann­es­dótt­ur sem skrifaði meist­ara­rit­gerð í safna­fræði um Auði,“ út­skýr­ir Guðný en meðal gripa sem ætt­ingj­ar Auðar hafa lánað safn­inu vegna nýju sýn­ing­ar­inn­ar er for­láta værðarvoð sem var breidd yfir bæði Hall­dór og Auði þegar þau lét­ust. „Einnig er sýnd­ur einn af fimm kjól­um sem saumaðir voru fyr­ir Auði fyr­ir Nó­bels­verðlauna­hátíðina og til að nýta plássið sem best höf­um við notað skúff­urn­ar í kommóðu í her­bergi Auðar og geym­um í hverri skúffu sögu­bút úr lífi henn­ar.“

 

Morgunblaðið mánudagurinn 30. júlí 2018.
Viðtal
Ásgeir Ingvars­son
ai@mbl.is

 

Skráð af Menningar-Staður.

Friðrik VIII og Hannes Hafstein á Austurvelli í Reykjavík.

      - Þetta gerðist  30.  júlí  árið 1907 -

- Friðrik áttundi gengur á land í Reykjavík

Friðrik áttundi Danakonungur gekk á land í Reykjavík þann 30. júlí 1907. Nákvæmlega 33 árum áður hafði faðir hans, Kristján níundi, sótt Ísland heim fyrstur ríkjandi Danakonunga þegar hann færði Íslendingum stjórnarskrá.

Konungskomuna 1907 má rekja til þess að árið áður hafði öllum alþingismönnum verið boðið til Danmerkur og vildu þeir endurgjalda gestrisnina með því að bjóða konungi og nokkrum fjölda danskra þingmanna til Íslands.

Heimsóknin vakti gríðarlega athygli og segir í samtíma frásögnum að aldrei fyrr hafi Reykjavík verið jafn fánum skrýdd og aldrei jafn mikil viðhöfn sést.

Konungur og föruneyti hans heimsóttu meðal annars Þingvelli, Gullfoss og Geysi.

Á heimleiðinni hafði konungur svo viðkomu á Flateyri, Ísafirði, Akureyri og í Seyðisfirði.

Ákveðið var að ráðast í miklar vegaframkvæmdir fyrir konungskomuna og var kostnaður vegna þeirra um 14 prósent af útgjöldum ríkissjóðs það árið.

 

Konungsskipið Birma á Flateyrarhöfn í ágúst 1907. Konungsskipið Birma, farkostur ríkisþingmanna, Atlanta og fylgdarskipin tvö, Hekla og Geysir, tóku stefnuna á Snæfellsjökul, síðan út yfir Breiðafjörð til Vestfjarðakjálkans. Þegar komið var að Önundarfirði var ákveðið að njóta þar næðis um nóttina. Varpaði konungsflotinn síðan akkerum á góðu skipalægi fyrir framan Flateyrarkauptún. Konung langaði til að skoða þorpið og fór hann í land ásamt Hannesi Hafstein sem fylgdi konungi sem fyrr. Gengu þeir saman um þorpið og skoðuðu meðal annars minjar um hvalveiðar Norðmanna frá staðnum. Ljósm.: Hermann Wendel á Þingeyri.

Fréttablaðið mánudagurinn 30. júlí 2018og fleira.



Skráð af menningar-Staður.

Auður Sveinsdóttir Laxness (1918 - 2012).

Merkir Íslendingar - Auður Sveinsdóttir Laxness

Auður fæddist á Eyrarbakka 30. júlí 1918 og ólst þar upp til sjö ára aldurs.

Foreldrar hennar voru Sveinn Guðmundsson járnsmiður og k.h., Halldóra Kristín Jónsdóttir.

Sveinn var sonur Guðmundar, b. á Nýjabæ Gíslasonar, og Margrétar, systur Hafliða, afa Ólafs K. Magnússonar ljósmyndara. Margrét var dóttir Jóns, b. á Álfsstöðum á Skeiðum, bróður Einars, afa Einars Magnússonar, rektors MR. Móðir Margrétar var Margrét Dóróthea, systir Guðmundar í Miðdal, langafa Vigdísar Finnbogadóttur og Errós.

Halldóra Kristín var systir Steinunnar Guðrúnar, móður Baldvins Halldórssonar leikara frá Arngerðareyri við Djúp, föður Páls bókmenntagagnrýnanda og Ingu Láru á Eyrarbakka, deildarstjóra Ljósmyndadeildar Þjóðminjasafns Íslands. Halldóra var dóttir Jóns, hreppstjóra á Skálmarnesmúla Þórðarsonar, b. á Þórisstöðum, bróður Þorsteins í Æðey, föður Péturs Thorsteinssonar útgerðarmanns. Móðir Jóns hreppstjóra var Guðrún, systir Jóns, föður Björns ráðherra og ritstjóra, föður Sveins forseta.

Auður lauk gagnfræðaprófi og prófum frá Handíða- og myndlistarskólanum 1946. Hún starfaði við röntgendeild Landspítalans í tólf ár, kenndi í Varmárskóla og starfaði við Þjóðminjasafnið í einn vetur.

Auður giftist á aðfangadag 1945, Halldóri Kiljan Laxness, rithöfundi og Nóbelsverðlaunahafa. Eftir það aðstoðaði hún eiginmann sinn heima og á ferðalögum, og stundaði húsmóðurstörf á hinu gestkvæma heimili þeirra að Gljúfrasteini. Hún var þar lengst af húsfreyja en flutti að Hlaðhömrum í Mosfellsbæ 2004.

Dætur Auðar og Halldórs eru Sigríður, kennari og húsfreyja, og Guðný, kvikmyndagerðarmaður.

Auður lést 29.október 2012

Auður Sveinsdóttir Laxness og Halldór Kiljan Laxness, tengdasonur Eyrarbakka.

Skráð af Menningar-Staður.

Minnisvarðinn um Kollabúðafundi í Þorskafirði. Hrútavinir af Suðurlandi sem voru þar á ferð um Vestfirði sumarið 2009. Ljósm.: Björn Ingi Bjarnason.

Merkisatburður -

Minnisvarði um Kollabúðarfundina

afhjúpaður þann 29. júlí 1979

Þann 29. júlí 1979 var afhjúpaður minnisvarði um Kollabúðafundi í Þorskafirði. 

Á þeim fundum ræddu Vestfirðingar stefnumálin á árunum 1849 til 1895.

Þegar komið er niður í byggð af Þorskafjarðarheiði, liggur leiðin yfir Músará fram hjá hinum forna þingstað, þar sem Þorskafjarðarþing voru háð.

Kollabúðarfundir voru haldnir á Músaráreyrum um og eftir miðja 19. öld. Voru þeir tilraun til þess að vekja að nýju í breyttri mynd, forna þjóðhætti og stuðluðu vafalaust að því að endurvekja sjálfstæðisþrá og fornan þjóðarmetnað.

 

Skráð af Menningar-Staður

29. júlí 2018 - þjóðhátíðardagur Færeyja

Þjóðhátíðardagar Norðurlandanna:

Álandseyjar 

9. júní   Fyrsta þing Álandseyinga kemur saman 1923.

Danmörk            

16. apríl eða 5. júní     16. apríl er afmælisdagur Margrétar II. (f. 1940), en yfirleitt er litið á 5. júní sem þjóðhátíðardag, þá var stjórnarskráin staðfest árið 1849.

Finnland             

6. desember      Finnar lýsa yfir sjálfstæði 1917. 

Færeyjar            

29. júlí   Ólafsvaka.

Grænland          

21. júní  Lengsti dagur ársins.

Ísland   

17. júní Fæðingardagur Jóns Sigurðssonar 1811 og lýðveldið stofnað 1944.

Noregur             

17. maí  Noregur fullvalda ríki í konungssambandi við Svía 1814, og stjórnarskráin frá Eiðsvelli gekk í gildi.

Svíþjóð

6. júní   Gústaf I. kjörinn konungur og Svíþjóð lýst sjálfstætt þjóðríki 1523

 

Þjóðfáni Færeyinga við Fánasetur Suðurlands á Eyrarbakka.

F.v.: Haukur Jónsson, Jóhann Jóhannsson og Ragnar Emilsson.
Ljósm og flattning Björn Ingi Bjarnason.
 

Sólþurrkun við Stað á Eyrarbakka

 

28. júlí 2015

 

Þorskur veiddur af Mána ÁR 70 frá Eyrarbakka.

Verkaður af Vinum alþýðunnar á Menningar-Stað.

 

F.v.: Jóhann Jóhannsson, Ragnar Emilsson og Haukur Jónsson.
Ljósm og flattning Björn Ingi Bjarnason.

Skráð af Menningar-Staður.

Minningarsteinn í Kópavogi.

28. JÚLÍ 1662

- Íslendingar samþykktu erfðaeinveldi Danakonungs

Kópavogsfundurinn var haldinn á Kópavogsþingi þann 28. júlí árið 1662.

Markmiðið með honum var að fá Íslendinga til að samþykkja erfðaeinveldi Danakonungs.

Henrik Bjelke, aðmíráll og fulltrúi konungs, kom til Íslands á fund í Kópavogi til þess að fá íslenska höfðingja til að undirrita erfðahyllinguna.

Aðdragandinn var sá að Friðrik III vildi koma á erfðaeinveldi að evrópskri fyrirmynd þar sem konungsvaldið gengi sjálfkrafa í arf, í stað þess að fulltrúar þjóða sem tilheyrðu Danaveldi samþykktu hann.

Ýmsum sögum fer af undirritun samningsins og eru sumar á þann veg að Bjelke hafi með hótunum neytt Íslendinga til að samþykkja samninginn. Því er meðal annars haldið fram að Árni Oddsson lögmaður hafi ritað undir samninginn tárvotum augum og að Brynjólfi Sveinssyni biskup hafi verið það afar óljúft líka.

Hvernig sem að því var staðið var samningurinn samþykktur og afleiðingarnar voru þær að lög sem konungur setti hlutu sjálfkrafa gildi án sérstaks samþykkis Alþingis Íslendinga.

Gilti erfðaeinveldið allt til ársins 1874 þegar Íslendingar fengu stjórnarskrá.


Fréttablaðið.

Skráð af Menningar-Staður.

Guðmundur Hermannsson (1925 - 2003).

Merkir Íslendingar - Guðmundur Hermannsson

Guðmund­ur Her­manns­son fædd­ist á Ísaf­irði 28.7. 1925. For­eldr­ar hans voru Her­mann K. Á. Guðmunds­son, sjó­maður og síðar verkamaður á Ísaf­irði, og k.h., Guðmunda K.S. Kristjáns­dótt­ir, verka­kona og hús­freyja.

Eig­in­kona Guðmund­ar var Her­borg Jún­íus­dótt­ir sem lést 2011 og eignuðust þau fjóra syni: Arn­ar, Grét­ar Jún­íus, Her­mann og Rún­ar.

Guðmund­ur stundaði nám við Gagn­fræðaskól­ann á Ísaf­irði, lauk próf­um frá Lög­reglu­skól­an­um í Reykja­vík 1954, stundaði nám hjá Scot­land Yard á Englandi 1954, lauk próf­um frá Metro Polit­an Police Dri­ving School í London, frá Bureau of Narcotic and Dan­gerous Drugs í Washingt­on DC í Banda­ríkj­un­um og fór náms- og kynn­is­för til lög­regl­unn­ar í Svíþjóð 1982.

Guðmund­ur hóf störf hjá Lög­regl­unni í Reykja­vík 1953, gegndi ýms­um stjórn­un­ar­störf­um þar, skipu­lagði t.d. slys­a­rann­sókn­ar­deild og var for­stöðumaður henn­ar, varð varðstjóri yfir varðsveit al­mennr­ar lög­gæslu 1961, var skipaður aðal­varðstjóri 1963, aðstoðar­yf­ir­lög­regluþjónn 1966 og skipaður yf­ir­lög­regluþjónn 1978, varð þá yfir rann­sókn­ar­deild og síðan yfir al­mennri lög­gæslu og um­ferðardeild frá 1988. Þá kenndi hann við Lög­reglu­skóla rík­is­ins í þrjá ára­tugi. Guðmund­ur lét af störf­um fyr­ir ald­urs sak­ir 1990.

Guðmund­ur var fjöl­hæf­ur íþróttamaður. Hann keppti í knatt­spyrnu og síðar í frjáls­um íþrótt­um en hann var marg­fald­ur Íslands­meist­ari og met­hafi í kúlu­varpi. Hann keppti margsinn­is í kúlu­varpi fyr­ir Íslands hönd, varð í 16. sæti á Ólymp­íu­leik­un­um í Mexí­kó árið 1968 og var kjör­inn Íþróttamaður árs­ins af íþróttaf­rétta­mönn­um árið 1967.

Guðmund­ur var sæmd­ur ýms­um heiðurs­merkj­um vegna lög­reglu­starfa og íþrótta­afreka. Hann var mjög list­feng­ur, lagði stund á skraut­rit­un og eft­ir hann ligg­ur fjöldi ol­íu­mál­verka og ljóða.

Guðmund­ur lést 15. júní 2003.
 

Morgunblaðið.



Skráð af Menningar-Staður