Dýrfirðingurinn og tengdasonur Önundarfjarðar

Sigurður Þórðarson tónskáld (1895 - 1968).

 

Merkir Íslendingar - Sigurður Þórðarson

 

125 ár frá fæðingu Sigurðar

 

Sigurður fæddist að Gerðhömrum í Dýrafirði þann 8. apríl 1895, sonur hjónanna Þórðar Ólafssonar, prófasts á Söndum, og Maríu Ísaksdóttur húsfreyju.

 

Eiginkona Sigurðar var Áslaug Sveinsdóttir frá Hvilft í Önundarfirði og eignuðust þau tvö börn, sem bæði dóu ung.

 

Sigurður lauk prófi frá Verzlunarskólanum í Reykjavík 1915, var verslunarmaður á Akureyri um skeið, starfaði í Landsbankanum í Reykjavík en lærði á orgel, píanó og fiðlu og stundaði nám í tónlist hjá Eyrbekkingnum Sigfúsi Einarssyni, frú Önnu Pétursson, móður dr. Helga Pjeturss, Oscar Johansen og Stokkseyringnum Páli Ísólfssyni, sem hvatti hann til að fara utan til frekara náms.

Hann lagði stund á píanó- og fiðlunám og hljómfræði í Tónlistarskólanum í Leipzig 1916-18 en hvarf þá heim vegna fjárskorts, var skrifstofumaður hjá G. Copland & Co og síðan skrifstofustjóri Ríkisútvarpsins frá stofnun þess 1930 og þar til hann fór á eftirlaun. Auk þess gegndi hann oft útvarpsstjórastarfinu í fjarveru útvarpsstjóra.

 

Þó að Sigurður sinnti tónlistinni í hjáverkum varð hann einn þekktasti kórstjóri landsins og var auk þess prýðilegt tónskáld. Hann stjórnaði Karlakórnum Þröstum í Hafnarfirði 1923-26, stofnaði Karlakór Reykjavíkur 1926 og stjórnaði honum til 1966. Á þeim árum gerði kórinn víðreist til Norðurlandanna, Mið-Evrópu, Bandaríkjanna, Kanada og Miðjarðarhafslanda.

 

Sigurður samdi óperettu, kantötur, tónsmíðar fyrir píanó, orgel, hljómsveit og fjölda sönglaga.

 

Eitt þekktasta tónverk hans er Alþingishátíðarkantata frá 1930, en þar er alkunnur kaflinn „Sjá, dagar koma.“ Hann var ljóðrænt sönglagatónskáld og átti hægt með að semja eftir ljóðforminu.

 

Sigurður var sæmdur fálkaorðunni, Buffalo-orðunni, æðsta heiðursmerki Manitobafylkis, sæmdur medalíu af páfanum og var heiðursfélagi Winnipeg-borgar, Þjóðræknisfélags Íslendinga í Vesturheimi og fjölda söngfélaga.

 

Sigurður lést 28. október 1968.


 

Séð inn Dýrafjörð frá Gerðhömrum. Ljósm.: BIB

Skráð af Menningar-Bakki.

 

Stóra-Núpskirkja sem Vestfirðingurinn Rögnvaldur Ólafsson (1874 – 1917),

frá Ytrihúsum í Dýrafirði, teiknaði og vígð var árið 1909.

 

Meðhjálpari í Stóra-Núpskirkju er Margrét Steinsþórsdóttir, Háholti.

.

.

 

     Brynjúlfsmessa

 

að Stóra-Núpi 23. febrúar 2020

 

 

Brynjúlfsmessa var sunnudaginn 23. febrúar sl. í Stóra-Núpskirkju í Hrunaprestakalli. Þar var minnst skáldsins, heimspekingsins og fræðimannsins Brynjúlfs Jónssonar á Minna-Núpi sem fæddur var 26. september 1838 og dáinn 16. maí 1914 á Eyrarbakka og hvílir í kirkjugarðinum þar.

Séra Óskar Hafsteinn Óskarsson sóknarprestur minntist Brynjúlfs Jónssonar í stólræðu sinni að vönduðum og innihaldsríkum hætti. Þorbjörg Jóhannsdóttir organisti stjórnaði sameinuðum kirkjukór Ólafsvalla- og Stóra-Núpskirkna.

Sóknarnefndin bauð gestum í veglegt messukaffi á eftir í Félagsheimilinu Árnesi. Þar söng kirkjukórinn nokkur lög sem hæfðu vel tilefninu.

Kirkjuráð Hrútavinafélagsins Örvars á Suðurlandi var í Stóra-Núpskirkju og Árnesi. Félagsins alsjándi auga og alheyrarndi eyra fangaði þessar góðu stundir.

 

Séra Óskar Hafsteinn Óskarsson minntist Brynjúlfs Jónssonar í stólræðunni að Stóra-Núpi

Í dag minnumst við Brynjúlfs Jónssonar frá Minna-Núpi.   Í eldri sálmabókum kirkjunnar getur að líta allmarga sálma eftir Brynjúlf en í núverandi sálmabók eru þeir fjórir.  Um hver áramót má segja að þeir vinirnir og nágrannarnir Brynjúlfur á Minna-Núpi og sr. Valdimar Briem á Stóra-Núpi heilsist með sálmum sínum sem koma hvor á eftir öðrum í sálmabókinni, númer 98 og 99.  Nú árið er liðið í aldanna skaut og aldrei það kemur til baka; segir sr. Valdimar en Brynjúlfur orðar þessa sömu hugsun svona Þetta ár er frá oss farið, fæst ei aftur liðin tíð.  Í lok sálms sr. Valdimars er bæn um góðar og blessaðar tíðir inn í nýtt ár en Brynjúlfur leggur áherslu á óvissuna um að alls sé óvíst ,,hvort vér önnur árslok sjáum“ og síðasta hendingin er því brýning um að lifa stundirnar og forðast andvaraleysi;  Að oss því í tíma gáum.  Sálmakveðskapur er þó líklega ekki það sem fyrst kemur upp í hugann þegar Brynjúlfs á Minna-Núpi er minnst. 

 

Og skal nú stuttlega vikið að helstu æviatriðum.

 

Brynjúlfur var bóndasonur, fæddur á Minna-Núpi árið 1838 og þótti snemma bókhneigður, gáfaður og námsfús.  Lítil efni í foreldrahúsum urðu þess valdandi að hann var ekki sendur til mennta.  En á vertíðum sínum syðra, bæði í Reykjavík og suður með sjó kynntist Brynjúlfur ýmsum mennta- og fróðleiksmönnum sem áttu eftir að reynast honum vel.  Má þar nefna Steingrím Thorsteinson skáld, Jón Pétursson yfirdómara og Jón Árnason bókavörð og þjóðsagnasafnara.  Á þessum tíma lærði Brynjúlfur; dönsku, málfræði, landafræði og náttúrusögu.  Segja má að viss straumhvörf hafi orðið í lífi Brynjúlfs árið 1866 er hann féll af hestbaki og slasaðist á höfði og hálsi.  Afleiðingarnar urðu þær að hann gat ekki lengur reynt á sig  í líkamlegri vinnu án þess að verða ómöglegur af verkjum og dofa.  Brynjúlfur var heilsuveill eftir þetta en lífið tók aðra stefnu.  Um veikindin segir Brynjúlfur þetta í æviminningum sínum:  ,,Þá er veikindi mín voru að byrja og lengi síðan áleit ég þau hina mestu ógæfu en svo hefir guðleg forsjón hagað til að þau urðu upphaf minna betri daga.“  Hann tók að sér barnakennslu víða um Suðurland á vetrum, heimsótti vini sína á sumrum.  Brynjúlfur átti lögheimili alla tíð á Minna-Núpi en bjó síðustu æviárin á Eyrarbakka, þar sem hann kenndi og sinnti ritstörfum.  Hann var sæmdur Dannebrogsorðu árið 1908 á sjötugsafmæli sínu.  Brynjúlfur lést á Eyrarbakka árið 1914 og hvílir í kirkjugarðinum þar.

 

Í kjölfar veikindanna þótti Brynjúlfi einsýnt að hann myndi ekki festa ráð sitt eins og hugur hans hafði áður staðið til.  Enda allt eins víst að hann yrði skammlífur og ætti sennilega nóg með sig sjálfan.  Í fyrrgreindum æviminningunum segir hann samt:  ,,Þó höfðu veikindin eigi svift mig ástarhæfileikum.“   Það átti eftir að sannast því með Guðrúnu Gísladóttur, ættaðri undan Eyjafjöllum, eignaðist Brynjúlfur soninn Dag sem ólst upp í Fljótshlíðinni og síðar á Skeiðunum.  Dagur átti síðar eftir að minnast föður síns sem manns sem lét skoðanir sínar óhikað í ljós en, með hans orðum, ,,allt með hógværð og viðeigandi orðum, en rökfast og ákveðið.  Fyrir þetta varð hann meiri áhrifamaður en ætla mætti af embættislausum manni.  Góðleikur hans, samfara þekkingarauð og ljósri hugsun hreif alla sem kynntust honum.“ Hér er vel að orði komist.

 

Á síðasta tug 19. aldar tók Brynjúlfur að ferðast um héröð á sumrin á vegum Hins íslenska fornleifafélags til fornleifarannsókna og grafast fyrir um forngripi.  Þeirra erinda fór hann vítt og breitt um Suðurland en einnig norður í land.  Hann fór um afréttarlönd Árnesinga og ferðaðist einnig vestur á Snæfellsnes og í Dalina.  Um þennan tíma segir hann sjálfur í æviminningum sínum:  ,,Þetta frjálsa og þægilega líf bæði sumar og vetur hefur eigi einasta styrkt heilsu mína og gert mér æfina skemtilega; það hefir ennfremur gefið mér tækifæri til að fylgja betur eðli míns innra lífs en áður var kostur að stunda bókfræði og menntun yfir höfuð.“

 

Dulrænar sögur, þjóðsögur, skráning fornleifa, greinar um heimspeki þar sem hæst bar líklega Saga hugsunar minnar. Um sjálfan mig og tilveruna., greinar í tímarit og blöð, ættartölur, kvæði og sálmar, sendibréf.  Hér er stiklað á mjög stóru í þeirri fjölbreyttu ritflóru sem liggur eftir fræðimanninn ötula á Minna-Núpi.  Tveir þekktir sagnaþættir komu út á prenti eftir Brynjúlf ,,Sagan af Þuríði formanni og Kambsránsmönnum“ og svo ,,Saga Natans Ketilssonar og Skáld-Rósu“. 

 

Í ævisögu Brynjúlfs Jónssonar sem sr. Valdimar Briem tók saman og birtist í Árbók hins íslenska Fornleifafélags árið 1915 lýsir hann nágranna sínum með þessum orðum:  ,,Brynjúlfur var í mörgu einkennilegur og að ýmsu leiti mótsetningamaður.  Hann var afbragðs vitsmunamaður en var þó hins vegar í ýmsu barnalega einfaldur, ... Hann var stakasta góðmenni og var þar engin mótsetning.  Hjartagæska hans var altaf söm við sig.“ 

 

Þessi orð Valdimars má hafa í huga er hann yrkir í erfiðljóði til vinar síns:

 

Þú gamla barn, þú ungi spekings andi,

á allra góðleik hafðir sterka trú.

Þú frelsisvinur, fast í kærleiksbandi

þú festir hvern, er nokkuð kynntist þú.

 

Ævistarf Brynjúlfs á Minna-Núpi var heilladrjúgt og merkilegt til þess að hugsa að þeir hafi verið á bæjunum hlið við hlið þessir andans-, alþýðuvinir og fræðimenn, sr. Valdimar og Brynjúlfur.  Og vel til fundið var það hjá Ásgrími Jónssyni er hann dró upp mynd af þeim félögum í hópi áheyrenda frelsarans í altarismyndinni fallegu í Stóra-Núpskirkju.  Árið 1907 gerði Brynjúlfur afskaplega greinargóða samantekt á aðstæðum fyrr og nú í Gnúpverjahreppi sem birtist í Eimreiðinni.   Þar ber hann saman ástand mála eins og það blasti við honum í uppvextinum við það þegar hann svo sjálfur var kominn á fullorðinsár.  Fjallað er  um efnahag, verslun, vegabætur, jarðabætur, bóklega menntun, heimilislíf og almennan hugsunarhátt.  Í síðastnefnda kaflanum segir m.a.:  ,,Framkoma manna hér var að ýmsu leyti stórkarlalegri fyrrum en nú er.  ... Hér var þá drykkjuskapur æði almennur; átti raunar undantekningar, og voru sumir nokkuð uppivöðslusamir við vín, og vildu gjarna, að aðrir hefðu beyg af  sér.  Bót var það í máli að það mátti heita föst regla, að drekka aldrei heima fyrir.  Og varla voru dæmi til þess, þó í ferðum væri eða útreiðum að menn drykki svo frá sér vit , að þeir gættu eigi allra hagsmuna sinna.  Þeir þóttust jafnvel  hafa meiri hag af viðskiftum við aðra drukknir en ódrukknir.“  Svona var þetta þá en nú var tíðin sumsé orðin önnur þarna í byrjun tuttugustu aldar.

 

Um kirkjuræknina segir Brynjúlfur að hún hafi verið góð, messað hafi verið hvern helgan dag og sama fólkið sótt kirkju hvern helgidaginn eftir annan og varla komi það fyrir að nokkur komi drukkinn til kirkju.  Nefnt er að kirkjulífið hafi um tíma legið í dvala en hafi síðan lyfst aftur í hæðir með komu sr. Valdimars Briem á Stóra-Núp.  Síðan segir Brynjúlfur:  ,,Menn hafa nú fremur hægt um sig og eru ólíku jafnari í framkomu sinni en fyrrum, þó ávalt verði munur á mönnum að einu og öðru.  Gestrisni og góðvilji við þá er bágt áttu hefir eigi breyzt.  En innbyrðis bróðernishugur hefur glæðst að góðum mun.“  Í þessum orðum alþýðu- og fræðimannsins á Minna-Núpi felst prýðilegt nesti fyrir okkur við föstuinngang, sumsé að stunda gestrisni og iðka góðvilja til þeirra sem bágt eiga og glæða bróðernishug.  Biðjum því með orðum Brynjúlfs:

 

Verði því á oss þinn vilji um aldanna raðir

velferðar leitum í trausti þíns hjálpræðis glaðir

Þjóð vor sje þín

þig henni náðugan sýn,

Vertu vors föðurlands faðir. 

 

Amen.

___________
 

Heimildir:

Brynjúlfur Jónsson:  ,,Ævisaga mín.“ (Skírnir, 1914)

Brynjúlfur Jónsson:  ,,Fyr og nú í Gnúpverjahreppi“. (Eimreiðin, 1907)

Valdimar Briem:  ,,Æfisaga Brynjúlfs Jónssonar frá Minna-Núpi“ (Árbók Hins íslenzka fornleifafélags, 1915)

____________________________________________________________________________________________________________

 

Kirkjuráð Hrútavinafélagsins

Tveir af sjö félögum í Kirkjuráði Hrútavinafélagsins Örvars á Suðurlandi, Hannes Sigurðsson að Hrauni í Ölfusi og Björn Ingi Bjarnason, að Ránargrund á Eyrarbakka, voru í Stóra-Núpskirkju og Árnesi.

Kirkjuráðið hefur það hlutverk að heimsækja allar kirkjur á Suðurlandi og er það verk nær því hálfnað. 

Færðu þeir Stóra-Núps kirkjufólkinu kærar kveðjur og þakkir í ávarpi í lok samkomuhalds dagsins í Árnesi.

Lauk ávarpi Hrútavina með lausavísu úr þeirra ranni:

Kirkjuráðið stað og stund
Stóra-Núp að skoða.
Þökkum ykkur fínan fund
ferskeytlan að boða.

 

____________________________


Séra Óskar Hafsteinn Óskarsson, sóknarprestur í Hrunaprestakalli, 

 

Kristjana Heyden Gestsdóttir, Hraunteigi, formaður sóknarnefndar Stóra-Núpskirkju,

Björn Ingi Bjarnason, forseti Hrútavinafélagsins Örvars,

sem færði Brynjúlfsmessuna og samkomuna í Árnesi til myndar.


 

Ungum sem öldnum líður vel í Stóra-Núpskirkju.

Aftasti bekkur. F.v   Hafþórsbörn:

Rannveig Unnur Kaldalóns  og Kristófer Úlfar Kaldalóns, Reykjavík.

Næst aftasti bekkur: Foreldrar barna: F.v. Hafþór Örn Kristófersson

og Anna Karen K. Sigvaldadóttir, Reykjavík,  Sigvaldi Kaldalóns Jónsson og

Helga Kristinsdóttir, Lómsstöðum. Næsti bekkur þar  fyrir framan.

F.v. systkinin frá Minna-Núpi,  Ámundi Kristjánsson, gjaldkeri sóknarnefndar

Stóra-Núpskirkju og  Herdís Kristjánsdóttir, þá er hennar maður,

Trausti Sveinbjörnsson en þau hjón búa í Hafnarfirði.
.

. Stóra-Núpskirkja var þéttsetin í Brynjúlfsmessunni þann 23. febrúar sl. .   Séra Óskar Hafsteinn Óskarsson í prédikunarstól Stóra-Núpskirkju sem er ein fallegasta sveitakirkja landsins. .   Stóra-Núpskirkja var þéttsetin í Brynjúlfsmessunni þann 23. febrúar sl. .   Stóra-Núpskirkja var þéttsetin í Brynjúlfsmessunni þann 23. febrúar sl. .   Séra Óskar Hafsteinn Óskarsson. .     Séra Óskar Hafsteinn Óskarsson að blessa kirkjugesti í lok Brynjúlfsmessu. . Embættisfólk Stóra-Núpskirkju eftir Brynjúlfsmessu. F.v.: Ámundi Kristjánsson, Minna-Núpi, gjaldkeri sóknarnefndar,  Árdís Jónsdóttir Eystra-Geldingaholti, ritari sóknarnefndar, Kristjana Heyden Gestsdóttir, Hraunteigi, formaður sóknarnefndar, Þorbjörg Jóhannsdóttir, Stóra-Núpi, kórstjóri og orgelleikari,   séra  Óskar Hafsteinn Óskarsson, sóknarprestur í  Hrunaprestakalli,  Oddur Guðni Bjarnason, Stöðulfelli, hringjari og Hannes Sigurðsson, Hrauni í Ölfusi og félagi í Kirkjuráði Hrútavinafélagsins Örvars. .   Í messukaffinu í Árnesi. F.v.: Sigvaldi Kaldalóns Jónsson og Helga Kristinsdóttir,  Lómsstöðum og Hannes Sigurðsson, Hrauni í Ölfusi.  . Kirkjuráð Hrútavinafélagsins og kaffikonur Stóra-Núpskirkju. F.v.: Björn Ingi Bjarnason, Ránargrund á Eyrarbakka, Kirkjuráði Hrútavinafélagsins, Guðbjörg Kolbeinsdóttir, Hamarsheiði, kaffikona, Ingigerður Jóhannsdóttir, Stóra-Núpi,  kaffikona,    Kristjana Heyden G. Hraunteigi, formaður sóknarnefndar Stóra-Núpskirkju og Hannes Sigurðsson, Hrauni í Ölfusi, Kirkjuráði Hrútavinafélagsins. .   Sameinaður kirkjukór Ólafsvalla og Stóra-Núpskirkna F.v.: Þorbjörg Jóhannsdóttir, Stóra-Núpi, kórstóri og undirleikari. Helga Kolbeinsdóttir Tröð, Þuríður Jónsdóttir Hamratungu, Guðjón Vigfússon, Húsatóftum,  Kristjana Heyden Gestsdóttir. Hraunteigi, bakvið hana Sigurður Páll Ásólfsson, Ásólfsstöðum, Jóhanna Valgeirsdóttir Brautarholti, bakvið hana Sigurður Kárason Háholti, og svo sr. Sigfinnur Þorleifsson, Miðhúsum, við hlið hans Arnór Þrándarson, Þrándarholti, framan við hann Helga Guðlaugsdóttir, Brautarholti, Bjarnheiður Guðmundsdóttir, Miðhúsum, Helga M. Ögmundsdóttir, Reykjavík, Haukur Haraldsson, Stóru- Mástungu, Ingibjörg Stefánsdóttir, Selfossi, Margrét Steinþórsdóttir, Háholti, Jón Vigfússon Efri-Brúnavöllum, Hrafnhildur Magnúsdóttir, Brautarholti, Sigurður Loftsson Steinsholti fyrir aftan hana og loks Viðar Gunngeirsson, Ásum. .   Sameinaður kirkjukór Ólafsvalla og Stóra-Núpskirkna: F.v.: Þorbjörg Jóhannsdóttir, Stóra-Núpi, kórstóri og undirleikari. Helga Kolbeinsdóttir Tröð, Þuríður Jónsdóttir Hamratungu, Guðjón Vigfússon, Húsatóftum,  Kristjana Heyden Gestsdóttir Hraunteigi, bakvið hana Sigurður Páll Ásólfsson, Ásólfsstöðum, Jóhanna Valgeirsdóttir Brautarholti, bakvið hana Sigurður Kárason Háholti, og svo sr. Sigfinnur Þorleifsson, Miðhúsum. .   Sameinaður kirkjukór Ólafsvalla og Stóra-Núpskirkna: F.v.: Arnór Þrándarson, Þrándarholti, framan við hann Helga Guðlaugsdóttir, Brautarholti, Bjarnheiður Guðmundsdóttir, Miðhúsum, Helga M. Ögmundsdóttir, Reykjavík, Haukur Haraldsson, Stóru- Mástungu, Ingibjörg Stefánsdóttir, Selfossi, Margrét Steinþórsdóttir, Háholti, Jón Vigfússon Efri-Brúnavöllum, Hrafnhildur Magnúsdóttir, Brautarholti, Sigurður Loftsson Steinsholti fyrir aftan hana og loks Viðar Gunngeirsson, Ásum. . Forseti Hrútavinafélagsins Örvars á Suðurlandi og Kirkjráðsmaður Hrútavina, Björn Ingi Bjarnason að Ránargrund á Eyrarbakka, flytur þakkarávarp í Árnesi. . Skráð af Menningar-Bakki

 

 

 

 Brynjúlfsmessa og Bændablaðið

 

 

Brynjúlfsmessa var sunnudaginn 23. febrúar sl. í Stóra-Núpskirkju í Hrunaprestakalli. Þar var minnst skáldsins, heimspekingsins og fræðimannsins Brynjúlfs Jónssonar á Minna-Núpi sem fæddur var 26. september 1838 og dáinn 16. maí 1914 á Eyrarbakka og hvílir í kirkjugarðinum þar.

Séra Óskar Hafsteinn Óskarsson sóknarprestur minntist Brynjúlfs Jónssonar í stólræðu sinni að vönduðum og innihaldsríkum hætti. Þorbjörg Jóhannsdóttir organisti stjórnaði sameinuðum kirkjukór Ólafsvalla- og Stóra-Núpskirkna.

Sóknarnefndin bauð gestum í veglegt messukaffi á eftir í Félagsheimilinu Árnesi. Þar söng kirkjukórinn nokkur lög sem hæfðu vel tilefninu.

Kirkjuráð Hrútavinafélagsins Örvars á Suðurlandi var í Stóra-Núpskirkju og Árnesi. Félagsins alsjándi auga og alheyrarndi eyra fangaði þessar góðu stundir.

 

Sjá Bændablaðið 2. apríl 2020.

https://www.bbl.is/files/pdf/bbl_7.tbl.2020_web_iii.pdf
 

 

Skráð af Menningar-Bakki.

 

Húsið á Eyrarbakka. Ljósm.: Björn Ingi Bjarnason.

 

Úthlutun úr Húsafriðunarsjóði 2020
 

 

Úthlutað hefur verið úr Húsafriðunarsjóði árið 2020.

 

Veittir eru 228 styrkir að þessu sinni að upphæð 304.000.000 kr. 

 

Alls bárust 283 umsóknir, þar sem sótt var um rétt rúmlega einn milljarð króna.

 

Lista yfir þau verkefni sem fengu styrk má finna hér .

Úthlutun til Eyrarbakka er þessi:
 

 

Skráð af Menningar-Bakki.

 

. . Skráð af Menningar-Bakki

 

Togarinn Loch Morar.

 

83 ár frá strandi Loch Morar

 

Seint í kvöld, 30. mars 2020, eru 83 ár frá því skoski togarinn Loch Morar strandaði í brimgarðinum milli Eyrarbakka og Stokkseyrar, um það bil 500 faðma frá skerjagarðinum út undan Gamla Hrauni, á stað sem kallast Framnesrif eða Hraunstangar.

 

Á togaranum vor 12 menn og fórust allir. Lík 6 þeirra fundust í fjörum við Eyrarbakka næstu vikur og mánuði og voru jarðsett í Eyrarbakkakirkjugarði.

 

Loch Morar lagði úr höfn í Aberdeen 22. mars 1937 áleiðis til Íslandsmiða undir stjórn Walter Edward Barber sem var reyndur og dugandi skipstjóri. En hvað varð til þess að skipið strandaði í brimgarðinum á Eyrarbakka verður víst aldrei vitað.

 

Í hádeginu þann 29. mars 2017 þegar 80 ár voru frá strandi togarans, komu um 30 menn héðan úr Flóanum saman á Menningar-Stað á Eyrarbakka til minningar-máltíðar um skipverjana 12 á Loch Morar og var á borðum siginn fiskur sem veiddur var af Mána ÁR frá Eyrarbakka verkaður var við Félagsheimilið Stað á Eyrarbakka.

 

 

Kristján Runólfsson orti:

 

Aldrei hef ég auðan disk,
ýmsar krásir fæ að smakka,
senn ég fer í siginn fisk,
hjá Siggeiri á Eyrarbakka.

 

Jafnframt heiðruðum viðstaddir minningu þeirra Gunnars Olsen og Jóns Hákons Magnússonar sem báðir hafa látist nú á síðustu misserum.

 

Siggeir Ingólfsson og Reynir Jóhannsson lýstu því yfir að þeir mundu taka við merki þeirra Gunnars Olsen og Jóns Hákons Magnússonar og sjá um viðhald krossana á leiðum skipverjanna af Loch Morar í Eyrarbakkakirkjugarði.

 

Vestfirska forlagið á Þingeyri lagði til bækur í bókalottó eins og það gerir gjarnan á samkomum Vina alþýðunnar sem stóðu fyrir þessari minningarstund árið 2017.

 

Menningar-Staður færði til myndar.

 

Myndaalbúm með 37 myndum er á Menningar-Stað.

 

Smella á þessa slóð: http://menningarstadur.123.is/photoalbums/282426/

 

Skráð af Menningar-Bakki.

 

 

 

 

Ein kind á dag kemur skapi í lag

 

 

Hann vill gleðja fólk á tímum samkomubanns þegar honum er meinað að messa í Hruna, og setur inn dag hvern færslu á fésbók með mynd af einni kind og sögu með. Séra Óskar segir kindur hafa sterka persónuleika.

 

"Daginn sem samkomubannið var sett á og mér meinað að messa í bili, þá datt mér í hug að ég gæti dundað mér við það þegar ég fer til daglegra gegninga að horfa yfir kindahópinn minn og velja eina kind hvern dag til að taka mynd af og segja frá á Fésbókarsíðu minni. Sauðkindin hélt jú lífi í þjóðinni og gerir enn, þær hafa bjargað ófáum dögum hjá mér kindurnar mínar. Það kitlar hégómagirndina þegar maður sér að það eru einhverjir sem hafa gaman af þessu og þá færist maður í aukana,“ segir Óskar Hafsteinn Óskarsson, prestur í Hruna í Hrunamannahreppi, en færslur hans á fésbók um kindur hafa vakið mikla lukku á tímum samkomubanns. 

 

„Mér finnst þetta mjög skemmtilegt og ég ætla að halda þetta út í þrjátíu daga. Í þessum færslum segi ég meðal annars frá skapgerðareinkennum kindanna og samskiptum mínum við þær. Til dæmis frá glímu sem varð til þess að við lentum bæði úti í skurði, ég og hún Kelda mín. Ótal sögur eru í raun til í kringum hverja kind, í gær sagði ég frá því hvernig slysaskot varð kind til lífs. Hún heitir Sniðug og var sett á sem smálamb og átti að fara í sláturhús næsta haust, en hún sá við mér og var búin að komast í hrút án þess að ég yrði þess var. Þetta hefur reynst hin ágætasta kind og slysaskotið með hrútnum varð hennar gæfa. Náttúran fer sínar eigin leiðir og sýnir að við mannfólkið stjórnum ekki öllu,“ segir Óskar og bætir við að hann eigi töluvert inni af sögum sem tengist samskiptum hans við nágranna hans í tengslum við kindur.

 

„Ég hef til dæmis átt feiknalega skemmtileg samskipti við Eirík nágranna minn og vin hér í Ási um fé. Hann hefur kennt mér margt.“

 

Oft má sjá svip af fólki

 

Óskar tók við 40 kindum af Eiríki forvera sínum í Hruna þegar hann flutti þangað fyrir rúmum fimm árum ásamt Unu konu sinni og þremur börnum.

 

„Okkur hefur þótt þetta svo skemmtilegt að við höfum fjölgað kindunum með hverju árinu og nú eru þær orðnar 110. Una er alin upp við lítils háttar fjárbúskap en ég hafði aldrei komið nálægt þessu fyrr. Ég hef alltaf haft gaman af skepnum og var í sveit sem strákur í Mýrdalnum en þar voru aðeins kýr. Þetta var alveg ný upplifun fyrir mig og ég kann afskaplega vel við kindurnar. Þegar maður er með svona fátt fé er þetta allt fyrir ánægjuna og ég get leyft mér alls konar sérvisku og skemmtilegheit. Á hverju hausti förum við feðgarnir ýmist á Snæfellsnes eða í Öræfin að kaupa hrúta,“ segir Óskar og bætir við að kindur hafi sterka persónuleika og ólíka skapgerð.

 

„Rétt eins og við mannfólkið geta sumar tuðrur aldrei verið til friðs og fara sínar eigin leiðir, en svo eru hinar sem eru ekkert nema tryggðin og gæðin við mann. Oft má líka sjá svipi af mannfólki í kindum, sumar eru nauðalíkar ákveðnum einstaklingum.“ 

 

Spenntur með nýja hrúta

 

Óskar segir að kollegar hans, aðrir prestar, undrist stundum hvað hann sé að vesenast í þessum búskap, og spyrji hvort það sé ekki fullt starf að vera prestur.

 

„Þá svara ég því til að þetta sé sannarlega hluti af því að vera prestur í sveit. Ég hefði ekki kynnst nágrönnum mínum nándar eins vel ef ég hefði ekki verið með fé. Það eru svo margvísleg samskipti sem maður á við fólk í gegnum sauðfé. Ég held ég væri í allt annars konar tengslum við mjög margt fólk hér í sveitinni ef ég væri aðeins í því að messa.“

 

Nú hallar í sauðburð og Óskar segist eiga von á fyrsta lambi í lok apríl.

 

„Ég var með nokkra nýja lambhrúta í fengitíðinni og var spenntur að fara af stað. Lambhrútar geta verið seinir í gang ef maður hefur fóðrað þá of vel. Ég bjargaði einni jólapredikun með því að segja frá hrútnum sem gagnaðist ekki kindunum þegar ég sleppti honum í þær. Ég hafði hlakkað mikið til, keypti hann á Snæfellsnesi. Ég setti hann í svelti í þrjá daga og hleypti honum til að því loknu og þá virkaði allt. Ég gerði það sama við mitt jólaguðspjall, ég svelti mig frá því í nokkra daga, því mér fannst ég alltaf vera að segja það sama öll jól. Þetta svelti mitt virkaði,“ segir Óskar, sem ætlar að halda ótrauður áfram með daglegar kindafærslur á fésbók. „Maður verður líka að passa sig að þetta vatnist ekki út. Þetta er á meðan það er, við þurfum að gleðja okkur á þessum erfiðu tímum.“ 

 

Kristín Heiða Kristinsdóttir

khk@mbl.is

Morgunblaðið fimmtudagurinn 26. mars 2020
 

------------------------------------------------------------------

Kirkjuráð Hrútavinafélagsins Örvars á Suðurlandi var við fjölmenna Brynjúlfsmessu hjá séra Óskari Hafsteini Óskarssyni í Stóra-Núpskirkju sunnudaginn 23. febrúar 2020.

Nokkrar myndir en fleiri koma síðar:

 

. . . . . . . . . . . . . .

Embættisfólk Stóra-Núpskirkju eftir Brynjúlfsmessu 23. febrúar 2020.

 

F.v.: Ámundi Kristjánsson, Minna-Núpi, gjaldkeri sóknarnefndar, 

Árdís Jónsdóttir Eystra-Geldingaholti, ritari sóknarnefndar,

Kristjana Heyden Gestsdóttir, Hraunteigi, formaður sóknarnefndar,

Þorbjörg Jóhannsdóttir, Stóra-Núpi, kórstjóri og orgelleikari,  

séra  Óskar Hafsteinn Óskarsson, sóknarprestur í  Hrunaprestakalli, 

Oddur Guðni Bjarnason, Stöðulfelli, hringjari

og Hannes Sigurðsson, Hrauni í Ölfusi og félagi í Kirkjuráði

Hrútavinafélagsins Örvars.
 

Ljósm.: Björn Ingi Bjarnason.



Skráð af Menningar-Bakki.

 

 

Þórhallur Vilmundarson (1924 - 2013)

 

Merkir Íslendingar - Þórhallur Vilmundarson

 

Þórhallur Vilmundarson fæddist á Ísafirði 29. mars 1924. Foreldrar hans voru hjónin Kristín Ólafsdóttir læknir, f. 1889, d. 1971, og Vilmundur Jónsson landlæknir, f. 1889, d. 1972.
 

Þórhallur lauk stúdentsprófi frá Menntaskólanum í Reykjavík árið 1941 og cand. mag.-prófi í íslenzkum fræðum frá Háskóla Íslands árið 1950 og stundaði nám við háskólana í Ósló og Kaupmannahöfn 1950-1951.
 

Þórhallur var kennari við Menntaskólann í Reykjavík árin 1951-1960. Hann kenndi íslenzka bókmenntasögu við heimspekideild Háskóla Íslands 1960-1961, var skipaður prófessor í sögu Íslands árið 1961 og var forseti heimspekideildar árin 1969-1971. Þórhallur var forstöðumaður Örnefnastofnunar frá stofnun hennar árið 1969 til 1998 og formaður örnefnanefndar. Hann átti sæti í nýyrðanefnd 1961-1964 og Íslenzkri málnefnd 1964-2001.
 

Eftir Þórhall liggja ýmis sagnfræðileg ritverk og útgáfur. Hann fékkst þó einkum við nafnfræði síðustu áratugina, gaf út Grímni, rit um nafnfræði, 1980-1996 og birti margar greinar um íslenzk örnefni í íslenzkum og erlendum fræðiritum. Þá vöktu fyrirlestrar Þórhalls um náttúrunöfn, dýrlingaörnefni og önnur kirkjuleg örnefni, sem hann hélt við HÍ á árabilinu 1966-1995, mikla athygli. Náttúrunafnakenningin svonefnda snýst um að mannanöfn séu lesin út úr örnefnum en ekki öfugt; örnefnin séu ekki endilega tengd mannanöfnum eins og Landnáma og aðrar heimildir gefa í skyn. Með tilkomu kenningarinnar vaknaði nýstárleg og gagnleg umræða um uppruna fjölda örnefna.
 

Þórhallur var kvæntur Ragnheiði Torfadóttur, f. 1.5. 1937, fyrrverandi rektor MR. Foreldrar hennar voru Anna Jónsdóttir, f. 1912, d. 1992, og Torfi Hjartarson, tollstjóri og ríkissáttasemjari, f. 1902, d. 1996. Börn Þórhalls og Ragnheiðar: Guðrún, Torfi og Helga.
 

Þórhallur lést 27. nóvember 2013.
 

Skráð af Menningar-Bakki.

 

Úr jólablaði Ísfirðings í desember 1992. Ingibjörg Einarsdóttir var fædd 9. október 1804, dáin 16. desember 1879 í Kaupmannahöfn.

 

 

Kona forsetans - Ingibjörg Einarsdóttir

 

 

Guðmundur Ingi Kristjánsson skáld á Kirkjubóli í Bjarnardal í Önundarfirði:
 

 

Kona forsetans - Ingibjörg Einarsdóttir

 

Kvæði þetta var ort í júní 1992 fyrir áeggjan eða tilmæli Matthíasar Guðmundssonar vélsmíðameistara á Þingeyri. Það var síðan flutt á Hrafnseyrarhátíð 17. júní s.l. (1992).

 

Hann fór til Hafnar að finna sér frama og mennt.

Til frægðar og íslenskra stórræða var honum bent.

Hún sat í festum og unnustans elskandi beið,

einlæg og sterk meðan tólf ára biðtími leið.

 

Þá kom hann aftur og loksins var giftingin gerð.

Gafst henni sambúð og ævilöng Danmerkurferð.

Henni var falið að varðveita hamingju hans,

heimilisfegurð og rausn þessa vinsæla manns.

 

Hann sat í ljóma og hélt þar sín umræðuþing.

Hún stóð á bak við og verk hennar þögul í kring.

Samræmi hússins bar uppi sinn íslenska þátt,

örugga framsókn og hvatning í sjálfstæðisátt.

 

Ellin kom til hans og heilsunni hrakaði þá.

Hjúkrun og umsjá í verkahring konunnar lá.

Eftir hann látinn var auðveld hin síðasta ró.

Erindum lokið. Þá gekk hún til hvíldar og dó.

 

 

Blaðið Ísfirðingur í mars 1993

 

Skráð af Menningar-Bakki.

 

 

Áhugamálin eru félagsmálin
 

Þórður Grétar Árnason byggingameistari – 70 ára

 

Þórður Grétar Árnason er fæddur 26. mars 1950 í Reykjavík og ólst upp í Reykjavík, Gnúpverjahreppi og á Stokkseyri. Hann var í sveit í tvö sumur, 1963 og 1964, í Miðfirði á bænum Fosskoti. „Þar var húsakosturinn torfbær og voru allir búskaparhætti fornir, allt slegið með orf og ljá. Þá var farið einu sinni á ári í kaupstað til að gera innkaup fyrir árið.“

 

Þórður gekk í grunnskóla Stokkseyrar en var síðan á sjó frá Stokkseyri þegar hann var 15 og 16 ára. Hann hóf nám í húsasmíði hjá Kaupfélagi Árnesinga (KÁ) haustið 1967 og var í Iðnskólanum á Selfossi. Hann fékk sveinsbréf 1970 og meistarabréf 1973.

 

Þórður og Vigdís kona hans hófu búskap á Selfossi 1970 og vann Þórður hjá KÁ þar til hann hóf eigin atvinnurekstur 1975. Hann rak einnig bílasölu og söluturn á árunum 1986 og 1987. Þórður hefur sinnt viðhaldsvinnu fyrir Selfosskaupstað sem síðar varð Sveitarfélagið Árborg í yfir 40 ár ásamt annarri vinnu fyrir fyrirtæki og einstaklinga. „Ég hef byggt nokkur hús á Selfossi og flutti hús sem var byggt 1934 frá Austurvegi í Hrísholt og gerði það síðan upp. Ég byggði einnig þrjú einbýlishús í Ólafsvík og skipti um þak á kirkjunni þar, en mestöll vinnan hefur verið viðhaldsvinna fyrir sveitarfélögin hér á Selfossi.“

 

Þórður var í Leikfélagi Selfoss á árunum 1982 til 1990, gjaldkeri og jafnframt starfandi formaður fyrir Knattspyrnudeild UMF Selfoss 1984 til 1986. Hann var í aðalstjórn UMF Selfoss frá 1986 til 1998, þar af formaður 1996 til 1998. Hann sat í stjórn Héraðssambands Skarphéðins frá 1986 til 1991 og var um tíma framkvæmdastjóri. Hann var í Lionsklúbbi Selfoss um tíma og gekk í Oddfellow-stúkuna Hástein nr. 17 árið 2010 og hefur gegnt ýmsum trúnaðarstörfum þar. Hann hefur setið í sóknarnefnd Selfosskirkju frá 2014.

Þórður er stjórnarmaður í Kirkjuráði Hrútavinafélagsins Örvars en það hefur m.a. það verkefni að heimsækja allar kirkjur á Suðurlandi. „Áhugamál mín eru félagsstörfin fyrst og fremst, ég er ekki í golfi eða neinu slíku.“

 

Fjölskylda

 

Eiginkona Þórðar er Vigdís Hjartardóttir, f. 2.3. 1951, húsmóðir og starfsmaður á leikskóla. Foreldrar hennar: Hjónin Hjörtur Leó Jónsson, f. 26.5. 1918, d. 24.4. 2007, hreppstjóri og garðyrkjubóndi á Eyrarbakka, og Sesselja Ásta Erlendsdóttir, f. 28.9. 1921, d. 2.4. 2017, húsfrú og verkakona á Eyrarbakka.

 

Börn Þórðar og Vigdísar eru:

 

1) Þórdís Erla Þórðardóttir, f. 15.10. 1970, snyrtifræðingur, búsett á Selfossi. Eiginmaður hennar var Guðjón Ægir Sigurjónsson, f. 4.1. 1971, d. 5.1. 2009. Sambýlismaður Þórdísar er Sigurlaugur Birgir Ólafsson, f. 14.10. 1968, prentsmiður og á hann tvær dætur. Börn Þórdísar og Guðjóns eru a) Hjörtur Leó Guðjónsson, f. 9.10. 1994, nemi í HÍ, en sambýliskona hans er Inga Þórs Yngvadóttir, f. 10.11. 1994, nemi í HÍ; og b) Harpa Hlíf Guðjónsdóttir, f. 4.7. 1997, nemi í HÍ;

2) Árni Leó Þórðarson, f. 7.11. 1973, smiður, búsettur í Reykjavík. Dóttir hans er Vigdís Halla Árnadóttir, f. 17.8. 2003, nemi í Tækniskólanum.

 

Systkini Þórðar eru:

Hinrik Ingi Árnason, f. 11.11. 1951, smiður, búsettur í Reykjavík;

Sigurður Þórarinn Árnason, f. 8.11. 1952, búsettur í Hveragerði.

 

Hálfsystkini Þórðar sammæðra eru:

Þórir Steindórsson, f. 10.6. 1955, búsettur í Svíþjóð;

Anna Brynhildur Steindórsdóttir, f. 27.2. 1959, búsett í Reykjavík,

og Steingerður Steindórsdóttir, f. 11.9. 1962, búsett í Reykjavík.

 

Foreldrar Þórðar:
Ágústa Anna Valdimarsdóttir, f. 19.12. 1931, fyrrverandi verkakona, búsett í Reykjavík, og Árni Theodórsson, f. 19.6. 1927, d. 29.7. 2014, verslunarmaður í Reykjavík, þau skildu. Stjúpfaðir Þórðar: Steindór Guðmundsson, f. 29.9. 1921, d. 10.11. 1993, fangavörður.

 

Morgunblaðið fimmtudagurinn 26. mars 2020

 

Skráð af Menningar-Bakki.