Jólabasar Kvenfélags Eyrarbakka 2. des. 2018

 

 

Í Félagsheimilinu Stað á Eyrarbakka

sunnudaginn 2. desember 2018 kl. 14:00 - 17:00
 

 

Skráð af Menningar-Staður
 

 

 

Skáldastund, jólasýning og músastigar

í Byggðasafni Árnesinga á Eyrarbakka

 

Á safninu byrjar jólagleðin ávallt með opnun jólasýningar og skáldastund í stássstofu Hússins.

Sunnudaginn 2. desember 2018 býður safnið gesti velkomna.

Á jólasýningunni skarta gömlu jólatrén sínu fegursta, músastigasmiðja verður í Kirkjubæ og í stássstofu  má hlýða á rithöfunda lesa úr nýjum verkum sínum.

 

Þetta árið koma fram:

 

Bjarni M. Bjarnason með skáldsöguna Læknishúsið,

Gerður Kristný með ljóðabókinni Sálumessa,

Þórunn Jarla Valdimarsdóttir sem ritaði sögu Skúla fógeta,

Lilja Sigurðardóttir með glæpasöguna Svik

og  Guðmundur Brynjólfsson með glæpasöguna Eitraða barnið.

 

Þarna fá gestir brot af ólíkum skáldskap. Eyrarbakki er sögusviðið í bókum Guðmundar og Bjarna. Lilja hefur getið sér gott orð sem spennusagnarhöfundur og Þórunn þekkt fyrir að tvinna listlega saman sagnfræði og skáldskap. Gerður Kristný er svo eitt okkar fremsta ljóðskáld. Það verður enginn bókaunnandi svikinn af skáldastund í Húsinu.

 

Opin vinnusmiðja verður í litla alþýðuhúsinu Kirkjubæ og er ætlunin að fylla litla kotið af músastiga.

Aðventukaffi er á boðstólum, allir velkomnir og frír aðgangur.

Jólasýningin er opin sem og safnið allt frá kl. 13-17 en upplestur rithöfunda hefst kl. 16.00

 

Byggðasafnið verður með fjölbreytta jóladagskrá og séropnunum á aðventu þar sem verður opið þrjá sunnudaga fyrir jól og einn laugardag. Uppbyggingasjóður Suðurlands styrkir dagskrána.  Nánari dagskrá má sjá á vefsíðu safnsins www.husid.com  og á Facebook „Húsið á Eyrarbakka – Byggðasafn Árnesinga“.  

 

Ókeypis aðgangur.

 

Verið velkomin.

 

 

 

Skráð af Menningar-Staður.

 

Jón Sigurðsson (1911 - 1879).

 

Jón Sigurðsson og 1. desember

 

 

Þann 1. desember 1918  tóku svokölluð  sambandslög gildi. Samkvæmt þeim varð þjóðin fullvalda, eins og það var kallað, en áfram í konungssambandi við Dani, þ.e. við höfðum áfram sama kóng. Einnig skyldu Danir sjá um utanríkismál okkar og landhelgisgæslu.  

 

   Auðvitað byggðu sambandslögin mikið á baráttu Jóns Sigurðssonar og félaga fyrir sjálfstæði þjóðarinnar. Það fer því vel á að rifja upp örfá orð um þann mann á þessum  ágæta degi, sem við erum að vísu að mestu leyti hætt að halda  hátíðlegan.   

 

Ásgeir Ásgeirsson forseti mælti meðal annars svo í hátíðarræðu á Hrafnseyri 17. júní 1961:

 

  “Það mun fágætt, að maður taki á svo ungum aldri rétta stefnu og forystu, svo að vart þurfi að breyta, þó stundum þurfi að auka, á langri ævi fram á gafarbakka. Nokkurn arf, staðgóðan, hefur pilturinn haft með sér frá Hrafnseyrarheimilinu og Vestfjörðum, þó ekki væru það fjármunir. Slíkur árangur og afköst, sem urðu af ævistarfi hans í verslunarmálum, fjármálum og stjórnskipunarmálum þjóðar sinnar, sögu og stjórnvísindum, eru með eindæmum.”

 

    Mikið vatn er til sjávar runnið síðan Jón Sigurðsson var að reyna að koma Íslendingum til manns og Dönum að hlusta á söguleg og siðferðileg rök. Þessi óþreytandi áróðursmaður, sem jafnframt var gætinn og hagsýnn, var ötull talsmaður frjálsra samskipta. Hann var opinn fyrir öllum gagnlegum nýjungum, hvaðan sem þær komu. Hann benti þráfaldlega á að leiðin til frelsis og framfara lægi í gegnum frjáls viðskipti milli þjóðanna. Jón forseti var langt á undan mörgum samtíðarmönnum sínum hvað þetta snertir. En fáir voru samt jafn raunsæir og þessi heimsvani útnesjamaður héðan að vestan.

 

Hallgrímur Sveinsson.

 

Skráð af Menningar-Staður.

 

Þorsteinn Gíslason (1928 - 2014)

 

Merkir Íslendingar - Þorsteinn Gíslason

 

Þor­steinn Gísla­son fædd­ist í Kot­hús­um í Garði 1. desember 1928,

son­ur hjón­anna Gísla Árna Eggerts­son­ar, skip­stjóra þar, og Hrefnu Þor­steins­dótt­ur hús­freyju. Bróðir Gísla Árna var Þor­steinn, faðir Eggerts G. Þor­steins­son­ar sjáv­ar­út­vegs­ráðherra.

 

Bræður Þor­steins Gísla­son­ar: Eggert, skip­stjóri og afla­kóng­ur í Reykja­vík, og Árni, skip­stjóri í Reykja­vík og lengi starfsmaður SÞ, en hann lést 1997.

 

Eft­ir­lif­andi eig­in­kona Þor­steins er Vil­borg Vil­mund­ar­dótt­ur handa­vinnu­kenn­ari. For­eldr­ar henn­ar voru Vil­mund­ur Gísla­son, bóndi í Króki í Garðabæ, og k.h., Þor­björg Stef­an­ía Guðjóns­dótt­ir hús­freyja. Börn Þor­steins og Vil­borg­ar eru Vil­mund­ur, bygg­inga­meist­ari og grunn­skóla­kenn­ari; Gísli, pró­fess­or við HÍ; Hrefna arki­tekt og Þor­björg, verk­efna­stjóri við HÍ.

 

Þor­steinn tók kenn­ara­próf frá KÍ 1952, próf frá Stýri­manna­skól­an­um í Reykja­vík 1953 og stundaði fram­halds­nám í stjórn­un og tækni­grein­um sjáv­ar­út­vegs í Dan­mörku og Nor­egi 1975-76 og í Banda­ríkj­un­um 1978.

 

Þor­steinn var skóla­stjóri Gerðaskóla í Garði 1954-60, stýri­maður og skip­stjóri á sumr­um frá 1953-80 og landsþekkt aflakló, var kenn­ari í Stýri­manna­skól­an­um í Reykja­vík 1960-82, vara­fiski­mála­stjóri 1969-83 og fiski­mála­stjóri 1983-93.

 

Þor­steinn var varaþingmaður Sjálf­stæðis­flokks­ins í Reykja­vík 1967-71, sat í stjórn Fiski­fé­lags Íslands 1969-82, í stjórn Síld­ar­verk­smiðja rík­is­ins frá 1971 og stjórn­ar­formaður þar 1977-95, í stjórn BÚR 1976-82, í stjórn Afla­trygg­inga­sjóðs og stjórn­ar­formaður hans 1983-86, í stjórn Bjargráðasjóðs 1983-93, í stjórn Haf­rann­sókna­stofn­un­ar 1983-93 og sat í fjölda stjórn­skipaðra nefnda. Hann skrifaði fjölda greina um sjáv­ar­út­veg og sjáv­ar­út­vegs­fræðslu. Hann hlaut ridd­ara­kross hinn­ar ís­lensku fálka­orðu 1995.

 

Þor­steinn lést 12. ágúst 2014.

Morgunblaðið.

 

Aflaskipið Víðir II GK-275 frá Graði kemur inn til Raufarhafnar með síld. Skipstjóri þar Þorsteinn Gíslason.

Skráð af Menningar-Staður

 

 

Merkir Íslendingar - Eggert Ólafsson

 

Eggert Ólafsson fæddist í Svefneyjum á Breiðafirði 1. desember 1726,

sonur Ólafs Gunnlaugssonar bónda og Ragnhildar Sigurðardóttur.

 

Eggert lærði hjá móðurbróður sínum, Sigurði presti í Flatey, og var í fóstri hjá öðrum móðurbróður, Guðmundi, sýslumanni á Ingjaldshóli. Hann lauk stúdentsprófi í Skálholti, stundaði nám í heimspeki og náttúrufræði við Hafnarháskóla, þótti frábær námsmaður, las m.a. forn, þjóðleg fræði, málfræði, lögfræði og búfræði, var lærður í latínu og grísku og talaði dönsku, sænsku, ensku, þýsku og frönsku.

 

Á árunum 1752-57 fóru Eggert og Bjarni Pálsson, síðar landlæknir, rannsóknarferð um Ísland. Afraksturinn er Ferðabók Eggerts og Bjarna Pálssonar sem Eggert samdi á dönsku og að mestu leyti einn. Ritið er viðamikil lýsing á náttúru landsins og gæðum, og greinargerð um íslenskt þjóðlíf og landshagi.

 

Eggert var skipaður varalögmaður sunnan og austan 1767. Hann lét þá byggja upp jörð sína, Hofsstaði í Eyjahreppi, og ákvað að setjast þar að. Sama haust kvæntist hann Ingibjörgu, dóttur Guðmundar, móðurbróður síns. Þau héldu veglega brúðkaupsveislu að fornum sið í Reykholti, dvöldu um veturinn í Sauðlauksdal, héldu um vorið áleiðis að Hofsstöðum en fórust í aftakaveðri á Breiðafirði 1768.

 

Þjóðin öll syrgði Eggert enda mikils af honum vænst. Hann var framfarasinni og upplýsingarmaður en jafnframt þjóðernissinnaður. Eggert trúði á land, þjóð og framtíð og var mikilvægur fyrirrennari Baldvins Einarssonar og Fjölnismanna sem höfðu hann í ýmsu að fyrirmynd. Af skáldskap Eggerts er hins vegar Búnaðarbálkur hans þekktastur sem ber fyrst og fremst að skoða sem boðskap í bundnu máli. En önnur skáld hafa ort um hann fögur ljóð, s.s. Matthías Jochumsson, Matthías Johannessen og Jónas Hallgrímsson.

_______________________________

 

Eggert Ólafs­son fædd­ist 1. des­em­ber árið 1726. 
Í Skáldu, af­mæl­is­daga­bók Jó­hann­es­ar úr Kötl­um, er þetta er­indi eft­ir Eggert:

 

Skulu kaup­ferðir

í kjör fall­ast

og vaxa vel­meg­in;

springa munu blóm­st­ur

á bæj­ar­tré,

göfgu mun þá fjölga fræi.

 

Flest­ir þekkja Lyst­hús­kvæði Eggerts. 
Þetta er viðkvæðið:

 

Fag­urt galaði fugl­inn sá

forðum tíð í lundi;

listamaður­inn lengi þar við undi.

 

Hér koma tvö fyrstu er­ind­in:

 

Und­ir blá­um sól­ar sali

Sauðlauks- uppi í lygn­um -dali

fólkið hafði af hanagali

hvörs­dags skemmt­un bæn­um á,

fag­urt galaði fugl­inn sá

og af fleiri fugla hjali

frygð um sum­ar-stund­ir;

listamaður­inn lengi þar við undi.

 

Laufa byggja skyldi skála,

skemmti­lega sniðka og mála

í lystig­arði ljúfra kála,

lít­il skríkja var þar hjá,

fag­urt galaði fugl­inn sá;

týr­ar þá við timbri rjála

á tóla smíða fundi

listamaður­inn lengi þar við undi.

 

Morgunblaðið.

Skráð af Menningar-Staður

 

 

Fólk safnaðist saman við Stjórnarráðið þann 1. desember 1918.

 

100 ÁR FRÁ FULLVELDINU

 

 

Í dag, 1. desember 2018, minnist íslenska þjóðin að 100 ára eru frá fullveldi Íslands. 

 

Þann 1. desember 1918, tóku gildi milli Íslands og Danmerkur Sambandslögin, sem voru lög um það hvernig Ísland stóð í sambandi sínu við Danmörku. Í þeim kom meðal annars fram viðurkenning Danmerkur á því að Ísland væri fullvalda og frjálst ríki. 

Dagurinn varð smám saman að almennum þjóðhátíðardegi fram að lýðveldistíma og var Íslenski fáninn dreginn að húni í fyrsta sinn sem fullgildur þjóðfáni þennan dag.

 

Þrátt fyrir að áralangri baráttu hafi verið lokið með fullveldi landsins var lítið um hátíðahöld þegar haldið var upp á fullveldisdaginn í fyrsta sinn árið 1918, enda veturinn með eindæmum harður og oftast kallaður frostaveturinn mikli. Katla gaus einnig frá 12. október til 4. nóvember og seint í október barst drepsótt sú sem kölluð var spánska veikin til landsins og létust hundruð manna. Loks brast á nýtt kuldakast þegar veikin stóð sem hæst og ekki þótti ráðlegt að hafa langa útisamkomu við þessar aðstæður.
 

Skráð af Menningar-Staður.

 

 

Fullvalda ríki í eina öld

 

 

 Þess er víða minnst að Ísland varð

 

frjálst og fullvalda ríki 1. desember 1918

 

 

Fjölbreytt hátíðarhöld víða um land 

 

Skráð af Menningar-Staður

 

 

Brautryðjendur fyrir vestan

 

Ný bók frá Vestfirska forlaginu til heiðurs

vestfirskum vegavinnumönnum.

 

 

Ein af þeim sjö bókum sem Vestfirska forlagið gefur út í flóðinu að þessu sinni nefnist Brautryðjendur fyrir vestan. Hún er út gefin til heiðurs vestfirskum vegavinnumönnum: Verkstjórunum, ráðskonunum, vinnukonunum, tippurunum, hefilsstjórunum, gröfumönnunum, bílstjórunum, jarðýtustjórunum, snidduhleðslumönnunum og öllum öðrum sem lögðu hönd á plóg. Þar á meðal hinum mörgu strákum sem byrjuðu sinn feril í vegavinnunni. Vegfarendur koma einnig nokkuð við sögu við ýmsar aðstæður.

 

   Engu er líkara en fjöldi vestfirskra vega hafi verið greyptir í landið þegar landnámsmenn komu. Svo inngrónir eru þeir landslaginu i dag. Vestfirskir vegir voru almennt snilldarlega lagðir og bera höfundum sínum gott vitni. Og hafa komið Vestfirðingum að ótrúlega góðum notum. Hvernig hefðu Vestfirðir verið án vega? Óbyggilegir. Þarf ekki annað en líta til Hornstranda í þeim efnum.

 

Skráð af Menningar-Staður

 

 

Bjarni Harðarson

 

með þrjátíu nýjar bækur fyrir jólin

 

 

Við Austurveginn á Selfossi er Bókakaffi Bjarna Harðarsson og Elínar Gunnlaugsdóttur, eiginkonu hans þar sem þau reka kaffihús og bóksölu. Þau eiga einnig bókaútgáfuna Sæmund en sú útgáfa gefur út hvorki meira né minna en 30 nýjar bækur fyrir jólin enda bunkinn hár.
 

Allar bækurnar lætur Bjarni prenta í útlöndum og segir hann að bækurnar séu af fjölbreyttum toga. Skáldsögur, ljóðabækur, ævisögur, örsögur og stærri fræðiverk eru á meðal þess sem er gefið út fyrir þessu jól. Hann er stoltur af afrakstrinum og þykir starfið afar skemmtilegt.

En staða bókarinnar, hvernig er hún að mati Bjarna?

„Hún er auðvitað erfið eins og bóka um allan heim en fréttir af andláti bókarinnar eru nú mjög orðum auknar“.

En hvar lætur Bjarni prenta bækurnar sínar?

„Langmest er þetta prentað núna í Norður Þýskalandi en það eru líka prentstaðir eins og Bosnía, Lettland þó við höfum ekki bundið okkur við neitt sérstakt land. Ég verð auðvitað að játa það að ég prenta þetta allt erlendis eins og greinin í heild sinni en það er afleiðing af þessari ofhitnun samfélagsins, þá gerist þetta“.

Bjarni segist eiga von á þokkalegum bókajólum þó hann segist ekki gera ráð fyrir að bóksalir séu að rétta strax úr kútnum eftir kreppu síðustu ára.

 

VÍSIR/MAGNÚS HLYNUR HREIÐARSSON

 

. . Skráð af Menningar-Staður

 

Tón­listar­fólk. Björg­vin Tóm­as­son org­elsmiður og Hrönn Helga­dótt­ir org­an­ist við alt­ari Guðríðar­kirkju með org­elið í bak­sýn. Það verður vígt við hátíðlega at­höfn á öðrum sunnu­degi í aðventu, em er eft­ir tæp­ar tvær vik­ur.

 

 

Hljóðfæri mikilla möguleika

 

 

Org­elið í öllu sínu veldi. Nú er verið að fínstilla nýtt org­el

í Guðríðar­kirkju í Grafar­holti, sem er vin­sæl til tón­leika­halds.

Hljóðfærið hæf­ir hús­inu vel og radd­irn­ar fylla hvert rými þess.

 

 

Pípu­org­elið er eins og heil sin­fón­íu­hljóm­sveit,“ seg­ir Hrönn Helga­dótt­ir org­an­isti í Guðríðar­kirkju í Grafar­holti í Reykja­vík. „Mögu­leik­arn­ir sem þetta hljóðfæri skap­ar eru mikl­ir og fyr­ir mig hafa verið for­rétt­indi að fylgj­ast með smíði þess og vera með í ráðum. Það er líka að koma á dag­inn að org­elið hæf­ir þessu húsi vel vel. Hjómb­urður­inn hér er góður og radd­ir org­els­ins fylla kirkj­una.“

 

Píp­urn­ar eru 1.112

Þessa dag­ana er verið að leggja loka­hönd á upp­setn­ingu nýs nítj­án radda pípu­org­els í Guðríðakirkju, sem verður svo vígt við hátíðlega at­höfn þann 9. des­em­ber næst­kom­andi. Það er ann­ar sunnu­dag­ur í aðventu og þá er jafn­framt tíu ára vígslu­af­mæli kirkj­unn­ar. Form­leg­ur vígslu­dag­ur var 7. des­em­ber 2008, en í sept­em­ber það ár var samið við Björg­vin Tóm­as­son org­elsmið á Stokks­eyri um hljóðfæri í kirkj­una. Hann var aðeins kom­inn af stað þegar banka­kerfið á Íslandi hrundi svo allt fór í baklás svo setja þurfti smíðina á ís. Nokkr­um árum síðar gat Björg­vin svo tekið aft­ur upp þráðinn; að smíða org­elið með sínu flókna gang­virki og píp­um bæði úr tré og málmi sem eru 1.112 tals­ins. Sjálf­ur vann hann mikið að smíði og­els­ins í Guðríðar­kirkju en aðrir sem að verk­inu komu eru Jó­hann Hall­ur Jóns­son, Guðmund­ur Gest­ur Þóris­son, Júlí­us Óttar Björg­vins­son og Mar­grét Erl­ings­dótt­ir.

 

Hef­ur smíðað 38 org­el

Safnað hef­ur verið fyr­ir org­el­inu með frjáls­um fram­lög­um, tón­leika­haldi og ýms­um öðrum leiðum. Safn­ast þegar sam­an kem­ur, eins og mál­tækið herm­ir, og allt hafðist á end­un­um þótt hægt miðaði um hríð.

 

„Moz­art sagði að pípu­org­elið væri drottn­ing hljóðfær­anna og hafði sjálfsagt nokkuð til síns máls þar. Þetta eru stór­kost­leg hljóðfæri, en vissu­lega nokkuð flók­in að allri gerð. Í svona verk­efni fara þúsund­ir vinnu­stunda,“ seg­ir Björg­vin. Hann hef­ur með sínu fólki smíðað 38 org­el af ýms­um stærðum og gerðum sem eru í kirkj­um vítt og breitt um land.

 

Tón­list­ar­starf í Guðríðar­kirkju hef­ur frá fyrstu tíð verið öfl­ugt. Þar eru tveir barnakór­ar og svo kirkju­kór sem Hrönn Helga­dótt­ir stjórn­ar, en hún kom til starfa við Grafar­holts­söfnuð tals­vert löngu áður en kirkj­an var reist, en áður var sal­ur í þjón­ustu­blokk aldraðra við Þórðarsveig nýtt­ur til helgi- og sam­komu­halds. „Þegar kirkj­an var tek­in í gagnið feng­um við Est­onia-flygil; frá­bært hljóðfæri sem er í miklu upp­á­haldi hjá mér. En org­elið nýja er sem allt önn­ur ver­öld. Með því hægt að kalla fram ótrú­leg­ustu hljóma og skapa margt skemmti­legt,“ seg­ir Hrönn Helga­dótt­ir að síðustu.

Hljóðfærið. Kirkj­an ómar öll, er sungið í sálmi eft­ir Stefán frá Hvíta­dal. — Morg­un­blaðið/?Sig­urður Bogi

 

 

Morgunblaðið 27. nóvember 2018.
Sig­urður Bogi Sæv­ars­son
sbs@mbl.is


Skráð af Menningar-Staður.