Tryggvi Emilsson (1902 - 1993).

Merkir Íslendingar - Tryggvi Emilsson

Tryggvi fædd­ist í Hamar­koti á Ak­ur­eyri 20. október 1902, missti móður sína er hann var sex ára og ólst síðan upp í Reykja­vík og á ýms­um stöðum norðan­lands.

For­eldr­ar hans voru Hans Pét­ur Emil Peter­sen, bú­fræðing­ur, bóndi og verkamaður á Ak­ur­eyri, og k.h., Þuríður Gísla­dótt­ir.

Eig­in­kona Tryggva var Stein­unn G. Jóns­dótt­ir verka­kona. Þau eignuðust tvær dæt­ur.

Skóla­ganga Tryggva var sex vikna und­ir­bún­ing­ur fyr­ir ferm­ingu. Hann var smali á sumr­in, fjár­hirðir á vetr­um frá ferm­ingu og til sautján ára ald­urs í Öxna­dal, vinnumaður í Tungu­sveit, bóndi þar og í Bakka­seli og Fagra­nesi í Öxna­dal, verkamaður á Ak­ur­eyri 1930-47, inn­heimtumaður þar 1935-47 en studd­ist við bú­skap öll árin og hafði að mestu fram­færi af hon­um til 1940. Hann var verkamaður í Reykja­vík 1947-68, lengst af hjá Hita­veitu Reykja­vík­ur og eft­ir­litsmaður við hita­veitu­fram­kvæmd­ir hjá Hita­veitu Reykja­vík­ur á ár­un­um 1962-68 er hann lét af störf­um sök­um heilsu­brests.

Tryggvi var formaður Verka­manna­fé­lags Ak­ur­eyr­ar­kaupstaðar, vara­formaður verka­manna­fé­lags­ins Dags­brún­ar í Reykja­vík, fé­lagi í Komm­ún­ista­flokki Íslands og Sósí­al­ista­flokkn­um, sat í miðstjórn Sósí­al­ista­flokks­ins og sat í miðnefnd Her­námsand­stæðinga um ára­bil.

Tryggvi sendi frá sér ljóðabæk­ur og skáld­sög­ur. Það var þó fyrst og fremst ævi­saga hans í þrem­ur bind­um, Fá­tækt fólk, 1976;

Bar­átt­an um brauðið, 1977,

og Fyr­ir sunn­an, 1979,

sem vöktu verðskuldaða at­hygli sem vel samd­ar en átak­an­leg­ar lýs­ing­ar á kjör­um fá­tæks fólks á Íslandi á upp­vaxt­ar­ár­um hans og fram eft­ir öld­inni. Fá­tækt fólk varð met­sölu­bók, fékk mikið um­tal og fólki varð tíðrætt um það hversu vel bók­in var skrifuð, af manni sem varla hlaut nokkra skóla­göngu. Hún var til­nefnd til bók­mennta­verðlauna Norður­landaráðs.

Tryggvi lést 6. mars 1993.


Morgunblaðið 20. október 2018.


Skráð af Menningar-Staður.

Guðmundur Magnússon flytur ávarp. . .

Hrútavinir á Hrútadeginum á Raufarhöfn

Hrútadagurinn á Raufarhöfn var haldinn þann 6. október 2018 með margþættum atriðum og mikilli reisn.

Fulltrúar Hrútavinafélagsins Örvars á Suðurlandi voru Eyrbekkingarnir af Túngötunni; Guðmundur Magnússon, María Erla Bjarnadóttir, Sigurbjörg Guðmundsdóttir og Ásamýrarfólkið úr Holtum Sigurbjörn Tryggvi Gunnarsson og Magnea Bjarnadóttir.

Á Kótelettukvöldinu í Þingborg á síðasta hausti vann Sigurbjörn Tryggvi í happdrætti verðlauna gimbur frá Ytra-Álandi við Þistilfjörð og var nú verið að sækja gimbrina ásmt nokkrum verðlaunahrútum fyrir nokkra Snnlendinga.

Hópurinn af Suðurlandinu gisti að Ytra-Álandi við Þistilfjörð og fór sérlega vel á með gestum og ábúendum öllum.

Áður en heim var haldið á Suðurlandið boðaði Guðmundur Magnússon til hátíðarstundar þau Bjarnveigu Skaftfeld og Skúla Ragnarsson á Ytra-Álandi.  Flutti hann kveðjur og ljóð forseta Hrútavinafélagsins Örvars, Björns Inga Bjarnasonar, og rifjaði upp heimsókn Hrútavinafélagsins á Hrútadaginn 2014 að Svalbarði og Raufarhöfn. Þá var komið með forystusauðinn Gorba frá Brúnastöðum sem er djásn í Forystufjársetrinu að Svalbarði og er gjöf Hrútavina af Suðurlandi.

Þá afhenti Guðmundur bókagjafir frá Bókaútgáfunni Sæmundi á Selfossi og Vestfirska forlaginu á Þingeyri en þessar útgáfur eru traustir bakhjarlar Hrútavina.

Sigurbjörg Guðmundsdóttir færði til myndar: 

F.v.: Skúli Ragnarsson, Bjarnveig Skaftfeld og Guðmundur Magnússon. . . . F.v.: Magnea Bjarnadóttir, Sigurbjörn Tryggvi Gunnarsson, Skúli Ragnarsson, Bjarnveig Skaftfeld, María Erla Bjarnadóttir og Guðmundur Magnússon. Ljósm.: Sigurbjörg Guðmundsdóttir.   Skráð af Menningar-Staður.

Alþýðuhúsið  á Eyrarbakka 17. okt. 2018

Vinir alþýðunnar

 

. . . . . . . . . . Skráð af Menningar-Staður.

Hjónin Helga Jónasdóttir og Elfar Guðni Þórðarson. Ljósm.: BIB

Elfar Guðni sjötíu og fimm ára

Elfar Guðni Þórðarson listmálari á Stokkseyri er 75 ára í dag 17. október 2018.

Elfar Guðni hélt sína fyrstu málverkasýningu í Félagsheimilinu Gimli á Stokkseyri um hvítasunnu árið 1976 en hann sýndi þar árlega allt til í byrjunar þessar aldar.

Þá kom hann sér upp vinnustofu og glæsilegum sýningarsal í Menningarverstöðinni Hólmaröst á Stokkseyri og nefnir Svarta-klett. Elfar Guðni hefur verið með sýningar þar nokkrum sinnum á ári hverju.

Afmæliskveðjur.
 

Skráð af Menningar-Staður.

Pétur Pétursson (1918 - 2007).

Merkir Íslendingar - Pétur Pétursson

Pétur Pétursson fæddist á Eyrarbakka 16. október 1918 en ólst upp á Bráðræðisholtinu og á Framnesveginum í Reykjavík. Foreldrar hans voru Pétur Guðmundsson, skólastjóri á Eyrarbakka, og k.h., Elísabet Jónsdóttir húsfreyja.

Pétur skólastjóri var sonur Guðmundar, bónda í Langholtsparti í Flóa Sigurðssonar, bróður Guðlaugar, móður Sigurðar regluboða, föður Sigurgeirs biskups, föður Péturs biskups.

Móðurbróðir Péturs var Bergsteinn, langafi Atla Heimis Sveinssonar, en móðursystir Péturs var Ólöf, amma Bergsteins Jónssonar sagnfræðiprófessors.

Elísabet var dóttir Jóns, alþm. á Eyvindarmúla Þórðarsonar.

Meðal systkina Péturs var Jón Axel bankastjóri.
 

Eiginkona Péturs var Ingibjörg Birna Jónsdóttir húsfreyja en dóttir þeirra, Ragnheiður Ásta, var útvarpsþulur um áratuga skeið, móðir Eyþórs Gunnarssonar tónlistarmanns og Sólveigar Önnu Jónsdóttur formanns Eflingar.
 

Pétur stundaði nám við lýðháskólann í Tarna og í skólum sænska alþýðusambandsins og samvinnusambandsins í Svíþjóð og Pitman's College í London 1937-38. Hann var sendill og síðar bankaritari í Útvegsbankanum í Reykjavík, 1931-42, og þulur hjá Ríkisútvarpinu 1941-55 og 1970-88. Auk þess var Pétur kaupmaður í Reykjavík og umboðsmaður skemmtikrafta 1955-70, var leiðsögumaður hjá Ferðaskrifstofu ríkisins 1950-60 og auglýsingastjóri Alþýðublaðsins 1958-59.

Pétur sá um útgáfu og ritaði formála að bókinni Réttvísin gegn Ólafi Friðrikssyni, útg. í Reykjavík 1986. Hann sinnti dagskrárgerð í fjölda ára, stýrði m.a. barnatíma á árunum 1943-44, og sá um útvarpsþættina Lög og létt hjal og Sitt af hverju tagi. Þá tók hann saman fjölda þátta um mannlífið í Reykjavík fyrri tíma. Hann stóð fyrir fyrstu dægurlagasamkeppninni hér á landi á Hótel Íslandi árið 1939.

Pétur var vinsæll útvarpsþulur, hafði hljómþýða rödd og listilega framsögn.

Hann lést 23. apríl 2007.

 

Skráð af Menningar-Staður.

Jónshús í Kaupmannahöfn.

Umsóknir um dvöl í íbúð

fræðimanns í Kaupmannahöfn 2019

Íbúð fræðimanns í Kaupmannahöfn, samkvæmt reglum um hús Jóns Sigurðssonar, er laus til afnota tímabilið 2. janúar 2019 til 17. desember 2019.

Umsóknir um íbúðina skulu hafa borist skrifstofu Alþingis eigi síðar en mánudaginn 29. október næstkomandi. 

Nánari upplýsingar er að finna á vef Jónshúss.

Fræðimenn, sem hyggjast stunda rannsóknir eða vinna að verkefnum í Kaupmannahöfn, geta sótt um afnot af íbúðinni, sem er á 4. hæð Jónshúss. Íbúðin er tveggja herbergja og fylgir henni allur nauðsynlegasti heimilisbúnaður. Afnotin eru endurgjaldslaus, en þeim sem fá úthlutað ber þó að greiða fyrir þrif íbúðarinnar og rekstrarkostnað, alls kr. 60.000.

Dvalartími í íbúðinni fer eftir umfangi verkefnis og öðrum atvikum, en er þó venjulega ekki lengri en tveir mánuðir. Úthlutunarnefnd ætlast til að dvalargestir nýti úthlutaðan tíma sinn að fullu við störf í Kaupmannahöfn.

Við úthlutun íbúðarinnar er höfð hliðsjón af eftirfarandi atriðum: 

1. Að verkefnið hafi fræðilegt eða hagnýtt gildi og þyki áhugavert.
2. Að umsókn sé vandlega unnin.
3. Að sem eðlilegust skipting sé milli kynja og fræðigreina.
4. Að verkefnið verði ekki unnið annars staðar en í Kaupmannahöfn eða nágrenni.

Þeir sem eru í námi, þar á meðal doktorsnámi, eiga að jafnaði litla möguleika á úthlutun. Þá er höfð hliðsjón af því hvort sótt er um dvöl í fyrsta skipti, en þegar umsækjendur eru jafnsettir skulu þeir ganga fyrir sem sækja um dvöl í fyrsta skipti.

Úthlutunarnefnd ráðgerir að ljúka störfum í nóvember.

Umsóknir um íbúðina skulu vera á sérstöku eyðublaði sem nálgast má á vef Jónshúss og skulu berast skrifstofu Alþingis eigi síðar en mánudaginn 29. október næstkomandi. 

Umsóknir merkist: 

Umsókn um fræðimannsíbúð

b.t. Jörundur Kristjánsson

Skrifstofu Alþingis

101 Reykjavík.


Skráð af Menningar-Staður.

Steinn Steinarr (1908 - 1958).

Merkir Íslendingar - Steinn Steinarr

Steinn Stein­arr fædd­ist á Laugalandi í Naut­eyr­ar­hreppi 13. október 1908, þar sem for­eldr­ar hans, Krist­mund­ur Guðmunds­son og Etelríður Páls­dótt­ir, voru í hús­mennsku. Skírn­ar­nafn Steins var Aðal­steinn Krist­munds­son. Eft­ir hreppa­flutn­inga leyst­ist fjöl­skyld­an upp og Steinn ólst upp hjá vanda­laus­um á Mikla­bæ í Saur­bæ.

Steinn naut far­kennslu, m.a. hjá Jó­hann­esi úr Kötl­um, en kynnt­ist einnig Stefáni frá Hvíta­dal sem varð ná­granni þeirra í Miklag­arði. Stefán og Steinn voru alla tíð mikl­ir mát­ar.

Steinn fór til Reykja­vík­ur haustið 1926 og var lengi margt á huldu um líf hans þótt úr því sé nú bætt með bók­inni Maður­inn og skáldið – Steinn Stein­arr, eft­ir Sig­fús Daðason, útg. 1987, ævi­sögu Steins í tveim­ur bind­um, Steinn Stein­arr – Leit að ævi skálds, eft­ir Gylfa Grön­dal, útg. 2000, og 2001, og ævi­ágripi Steins eft­ir Inga Boga Boga­son, 1995. Á síðustu ævi­ár­un­um varð Steinn góður vin­ur Matth­ías­ar Johann­essen en viðtöl hans við skáldið eru dýr­mæt­ar heim­ild­ir um Stein.

Ljóðabæk­ur Steins:

Rauður log­inn brann, útg. 1934;

Ljóð, útg. 1937;

Spor í sandi, útg. 1940;

Ferð án fyr­ir­heits, útg. 1942;

Tindát­arn­ir, útg. 1943,

og Tím­inn og vatnið, útg. 1948.

Steinn er öðrum frem­ur tal­inn hafa valdið form­bylt­ingu í ís­lenskri ljóðagerð, en Tím­inn og vatnið, sem þá er oft vísað til, er samt afar form­fast­ur ljóðabálk­ur. Hann gældi ung­ur við komm­ún­isma en var snemma rek­inn úr flokkn­um og af­neitaði síðar komm­ún­ism­an­um eft­ir fræga kynn­is­ferð til Moskvu, 1956.

Skáld­skap­ur Steins end­ur­spegl­ar oft lam­andi tóm­hyggju en í miðju svart­nætti ljóða hans leiftra oft óræð blik um mann­lega reisn og jafn­vel hina innstu vit­und. Kristján Karls­son sagði rétti­lega í inn­gangi að Kvæðasafni Steins: „Trúaður eða trú­laus er hann í flokki hinna mestu trú­ar­skálda vorra.“


Steinn Steinarr lést 25. maí 1958.

 

Skráð af Menningar-Staður.

Sæmundur heimsækir Húsið á Eyrarbakka

Bókmenntadagskrá með sögu­legu ívafi verður í Húsinu á Eyrarbakka í dag, laugar­dag­inn 13. októ­ber 2018 kl. 15:00

Húsráðandinn, Lýður Páls­son safnstjóri, segir alkunnan fróðleik um Sæmund fróða og grefur svo upp sögur af sýslu­mönnum sem sátu gjarnan að drykkju með fakt­orum fyrrum.

Sérstakir gestir Hússins eru rithöfundar sem um þessar mundir gefa út bækur hjá hinni öflugu bókaútgáfu Sæmundi á Selfossi:

Lilja Magnúsdóttir les úr skáld­sög­unni Svikarinnsem er fyrsta bók höfundar,

Guðmundur Brynj­ólfsson úr sakamálasögu sinni Eitraða barnið,

Vala Haf­stað úr ljóðabókinni Eldgos í aðsigi,

Harpa Rún Kristjáns­dóttir les úr bók sinni Þingvellir 

og Bjarni Harðarson úr skáld­sögunni Í Gullhreppum.

Frír aðgangur er og allir velkomnir. Kaffi á könn­unni og konfekt.

Dagskráin er liður í menn­ingar­mánuði Árborgar.
 

Skráð af Menningar-Staður.

Styttan af Páli Ísólfssyni við Ísólfsskála austan Stokkseyrar. Myndina tók Björn Ingi Bjarnason sumarið 2005. Styttan hefur nú verið flutt inn að miðhluta Stokkseyrarþorps.   Páll Ísólfsson (1893 - 1974).

Merkir Íslendingar - Páll Ísólfsson

Páll Ísólfsson var fæddur þann12. október 1893  og lést þann 23. nóvember 1974.

Hann var mikilhæft íslenskt tónskáld, orgelleikari, píanóleikari, hljómsveitarstjóri og söngstjóri. Páll gegndi fjölda starfa og var einn helsti forystumaðurinn í íslenskum tónlistarmálum á 20. öld.

Páll fæddist í Símonarhúsi á Stokkseyri.

Til Reykjavíkur kom hann árið 1908 og lærði tónlist hjá Sigfúsi Einarssyni frá Eyrarbakka.

Hann lærði á orgel hjá Karl Straube í Leipzig (1913-18). Páll fór síðan til Parísar til frekara náms árið 1925 og nam þar hjá Joseph Bonnet.

Að því loknu hóf Páll störf við tónlist á Íslandi. Hann varð forystumaður í íslensku tónlistarlífi um áratugi og orgelsnillingur.

Páll var stjórnandi Lúðrasveitar Reykjavíkur frá 1924-1936 og skólastjóri Tónlistarskólans í Reykjavík 1930 til 1957.

Hann var organisti Fríkirkjunnar í Reykjavík 1926-1939 og síðan við dómkirkjuna í Reykjavík frá 1939-1967.


 

Listaverkið - Brenniðþið vitar- í Menningarverstöðinni Hólmaröst á Stokkseyri. Ljósm.: BIB

Skráð af Menningar-Staður.

                                    Töfrasproti að ofan




Skráð af Menningar-Staður.