Við búum að því að eiga einstaka smiði

Magnús Karel Hannesson segir að Eyrarbakki eigi sér framtíð sem hann byggi á fortíðinni og að gamla götumyndin sé stór þáttur í því. „Nú þegar þjónusta við ferðamenn er að verða einn helsti atvinnuvegur þjóðarinnar, þá eru mikil verð- mæti sem við eigum hér og eru fólgin í þessari gömlu byggð,“ segir Magnús sem opnaði ljósmyndasýningu á Selfossi með myndum af gömlum Eyrarbakkahúsum.

Við höfum alltaf gefist upp á að finna skýringu á því hvers vegna svona mörg gömul hús hér á Eyrarbakka eru enn uppistandandi í upprunalegri mynd. Ég hef stundum sagt að líklegast höfðu Eyrbekkingar ekki efni á öðru en að búa í þessum húsum, sem er þakkarvert, því fyrir vikið hafa þessi hús varðveist,“ segir Magnús Karel Hannesson sem opnaði sl. fimmtudag í Listagjánni í Bókasafni Árborgar á Selfossi sýninguna Miðbærinn – söguleg byggð, en hún inniheldur ljósmyndir hans af gömlum húsum á Eyrarbakka. Magnús segir að á Eyrarbakka sé best varðveitta eldri götumynd á öllu Suðurlandi og að hún sé helsta sérkenni þorpsins.

„Hér er ekta söguleg heildstæð byggð með húsum, sem flest eru byggð frá 1890 til 1915. Þetta eru að langmestu leyti alþýðuhús þar sem bjuggu verkamenn og sjó- menn, ásamt fjölskyldum sínum.

Líka í eigu utansveitarfólks

Í gegnum tíðina hefur verið menningarlegur áhugi í samfélaginu hér á Eyrarbakka fyrir því gamla, sem byggist á okkar gömlu sögu. Eyrarbakki var höfuðstaður Suðurlands, bæði verslunar- og menningarmiðstöð. Einn liður í varðveislu gamalla húsa á Eyrarbakka er sá að í kringum 1980 fara Reykvíkingar að kaupa hér gömul hús og upp úr 1985 fóru endurbætur á þeim á skrið. Hér eru því margar fasteignir í eigu utansveitarfólks sem hefur lagt metnað sinn í að endurgera þessi hús.

Undanfarin fimmtán til tuttugu ár hefur fólk komið sér upp frístundahúsum hér í þorpinu og er það fólk farið að taka miklu meiri þátt í samfélaginu en áður og dvelur hér lengur. Sumir eru nánast allan ársins hring, en áður var þetta mest yfir sumartímann. En ýmsir heimamenn hafa líka gert hér upp hús. Við búum að því að eiga einstaka smiði sem hafa lagt mikið af mörkum við endurbyggingu húsa, bæði á eigin vegum og fyrir aðra.“

Hundrað þúsund manns á ári

Öll þessi gömlu fallegu hús hafa aðdráttarafl fyrir ferðamenn og Magnús segir að Eyrarbakki eigi sér þannig framtíð sem hann byggi á fortíðinni.

„Þessi gamla götumynd er gríð- arlega stór þáttur í því. Nú þegar þjónusta við ferðamenn er að verða einn helsti atvinnuvegur þjóðarinnar, þá eru mikil verðmæti sem við eigum hér og eru fólgin í þessari gömlu byggð,“ segir Magnús og bætir við að á síðari árum komi um hundrað þúsund manns ár hvert til Eyrarbakka.

„Þessi straumur er ekki aðeins á sumrin, umferð erlendra ferðamanna hér í gegnum þorpið, sumir gista en aðrir keyra í gegn.“ En ekki einvörðungu erlendir gestir gista á Eyrarbakka, Rithöfundasambandið á þar til dæmis gamalt uppgert hús sem stendur félagsmönnum til boða til að sinna ritstörfum.

„Hingað koma rithöfundar og andans menn og dvelja í þessu húsi og njóta þess að vera hér í kyrrðinni.“

Skyldi hafa fasta ársbúsetu 

Elsta húsið á Eyrarbakka er Húsið, en það var byggt árið 1765.

„Það var reist hér sem kaupmannshús, en fram að þeim tíma höfðu danskir kaupmenn ekki haft heimild til að hafa hér vetursetu, þeir komu á vorin en tóku sig upp að hausti. Danska verslunarfélagið ákvað að danskur kaupmaður skyldi hafa hér fasta ársbúsetu. Þetta sama ár voru á fjórum stöð- um á Vestfjörðum byggð svipuð tilsniðin hús. En aðeins tvö af þessum húsum eru enn uppistandandi, Húsið á Eyrarbakka og Faktorshúsið í Neðsta kaupstað á Ísafirði. Ríkissjóður á Húsið hér á Eyrarbakka og það er í umsjón Þjóðminjasafnsins, en Árnesingar reka það og þangað flutti Byggðasafn Árnesinga árið 1995 og hefur þar sínar föstu sýningar. Húsið er sannarlega höfuðdjásnið í því húsasafni sem hér er á Eyrarbakka.“

Draugarnir á Stokkseyri

Magnús býr sjálfur í gömlu húsi sem er frá því rétt fyrir aldamótin 1900.

„Við Inga Lára keyptum það árið 1982 þegar við byrjuðum að búa saman. Húsið var óeinangrað og við þurftum að gera heilmikið fyrir það, færðum glugga til upprunalegs horfs og ýmislegt fleira. Það er í eins upprunalegri mynd og hægt var að koma því í. Við keyptum seinna lítið hús sem stendur hér á baklóðinni og gerð- um það upp líka. Við gerðum einnig upp búðina hans Guðlaugs, en þessi þrjú hús eru öll á einu og sama lóðarnúmerinu. Þetta er hugsjón hjá okkur, því okkur finnst skipta miklu máli fyrir Eyrarbakka að það sé haldið í þessi gömlu hús.“

Magnús segir góðan anda vera í húsinu hans eins og flestum gömlum húsum, í þeim sé einstaklega notalegt að búa. „En við finnum vissulega fyrir veðrabreytingum; þegar kalt er úti getur orðið kalt hér inni, og þegar heitt er í veðri volgnar hér inni. Ef það blæs kröftuglega þá blæs í gegn,“ segir hann og hlær. Ekki segist hann hafa orðið var við nokkurn draug í sínu húsi. „Ég held að draugarnir hafi allir verið á Stokkseyri.“

. . . Morgunblaðið laugardagurinn 21. apríl 2018 Kristín Heiða Kristinsdóttir khk@mbl.is Skráð af Menningar-Staður

FYRRI ÚTHLUTUN

UPPBYGGINGARSJÓÐS SUÐURLANDS 2018

Verkefnastjórn Sóknaráætlunar Suðurlands á vegum Samtaka sunnlenskra sveitarfélaga fjallaði um tillögur fagráðs atvinnuþróunar og nýsköpunar, annars vegar og fagráðs menningar hins vegar, um úthlutun styrkveitinga til verkefna úr Uppbyggingarsjóði Suðurlands.

Um var að ræða fyrri úthlutun Uppbyggingarsjóðs Suðurlands á árinu. Umsóknir að þessu sinni voru 133, þar af í flokki atvinnuþróunar- og nýsköpunarverkefna 67 og 66 í flokki menningarverkefna.

Verkefnastjórn fór yfir tillögurnar og samþykkti að veita 88 verkefnum styrk. Samtals var úthlutað úr sjóðnum um 50 mkr. Samþykkt var að veita 36 verkefnum styrk í flokki atvinnuþróunar- og nýsköpunarverkefna og 52 verkefnum í flokki menningarverkefna, um 25 mkr. í hvorum flokki.

Hæsta styrkinn að þessu sinni hlaut Birna Guðrún Ásbjörnsdóttir að upphæð 2 mkr. vegna rannsóknarverkefnis um broddmjólk úr íslenskum kúm. Var sú styrkveiting í flokki atvinnuþróunar- og nýsköpunarverkefna.

Í flokki menningarverkefna var hæsta styrkveitingin 1,5 mkr. vegna Sumartónleika Skálholtskirkju.

Eftirfarandi verkefni hlutu styrk í flokki atvinnuþróunar- og nýsköpunarverkefna vorið 2018:

Eftirfarandi verkefni hlutu styrk í flokki menningarverkefna vorið 2018:

Nokkrir frambjóðenda Miðflokksins í Árborg ásamt Sigmundi Davíð Gunnlaugssyni, formanni.

Miðflokkurinn kynnir sex efstu á listanum í Árborg

M-listi Miðflokksins í Árborg opnaði kosningaskrifstofu sína við Eyraveg 5 á Selfossi í dag og kynnti um leið hverjir skipa sex efstu sætin á framboðslistanum fyrir sveitarstjórnarkosningarnar í vor.

Flokkurinn hafði áður tilkynnt að Tómas Ellert Tómasson, byggingarverkfræðingur, yrði oddviti listans.

Í dag var einnig tilkynnt hver mun skipa heiðurssæti listans en það er Guðmundur Kr. Jónsson, nýkjörinn heiðursformaður Héraðssambandsins Skarphéðins og fyrrverandi bæjarfulltrúi Framsóknarflokksins.

Sex efstu sæti listans skipa:

1. Tómas Ellert Tómasson, oddviti og byggingarverkfræðingur
2. Guðrún Jóhannsdóttir, viðskiptafræðingur
3. Sólveig Pálmadóttir, viðskiptalögfræðingur og hársnyrtimeistari
4. Ari Már Ólafsson, húsasmíðameistari
5. Erling Magnússon, lögfræðingur
6. Sverrir Ágústsson, félagsliði á réttargeðdeild LSH
 

Skráð af Menningar-Staður.

  M-listinn í Árborg


 

Gleðilegt sumar

Sumardagurinn fyrsti

19. apríl 2018

Skráð af Menningar-Staður

Aðalfundur Kvenfélags Eyrarbakka 130 ára

Kvenfélag Eyrarbakka var stofnað þann 25. apríl 1888 af 16 konum og er eitt hinna sjö kvenfélaga á Íslandi sem stofnuð voru fyrir aldarmótin 1900.

Aðalfundur Kvenfélags Eyrarbakka á 130 ára afmælisárinu fór fram í kvöld, þriðjudaginn 17. apríl 2018, í Félagsheimilinu Stað á Eyrarbakka og var fjölsóttur.

Menningar-Staður var við upphaf fundar og færði til myndar:

Sjá: http://menningarstadur.123.is/photoalbums/285898/
 

. . . . . . Skráð af Menningar-Staður

Ljósmyndasýning:

Miðbærinn – söguleg byggð

Magnús Karel Hannesson

sýnir ljósmyndirí Listagjánni í Bókasafni Árborgar á Selfossi 

19. apríl til 27. maí 2018

Á Eyrarbakka er best varðveitta eldri götumynd á öllu Suðurlandi og þó víðar væri leitað. Þar er ekta, söguleg, heildstæð byggð með húsum, sem flest eru byggð á árabilinu frá 1890 til 1915, þó þar séu hús sem eru bæði eldri og yngri en frá þeim tíma. Þetta eru að langmestu leyti alþýðuhús þar sem bjuggu verkamenn og sjómenn, ásamt fjölskyldum sínum.

Gamla götumyndin á Eyrarbakka er helsta sérkenni þorpsins, ásamt víðfeðmri náttúru, sem myndar góða umgjörð um hina sögulegu byggð. Minna má á fjöruna vestan við þorpið og fuglafriðlandið í Flóa norður af þéttbýlinu – hvort tveggja vinsæl útivistarsvæði – og svo skemmir fjallahringurinn ekki fyrir.

Ljósmyndasýningin Miðbærinn – söguleg byggð er sett saman til þess að vekja fólk til umhugsunar um verðmætin, sem eru fólgin í hinni sögulegu byggð á Eyrarbakka fyrir Sveitarfélagið Árborg í heild sinni. Í aðalskipulagi Árborgar segir m.a. um þessi sérkenni: „Mikilvægt er, ekki aðeins fyrir sveitarfélagið heldur einnig landið allt, að glata ekki þessum einkennum heldur styrkja þau og vernda […].“ Frá því að sveitarfélögin fjögur í vestanverðum Flóa voru sameinuð fyrir 20 árum hefur það verið meginmarkmið sveitarfélagsins að draga fram sérkenni hvers hluta þess, heildinni til hagsbóta en jafnframt hverju svæði fyrir sig.

Fyrir nokkru sagði ágæt kona, íbúi í Hrísey, í blaðaviðtali, að sér fyndist miðbærinn í Akureyrarkaupstað vera í Hrísey. Með sama hætti má halda því fram að miðbærinn í Sveitarfélaginu Árborg sé á Eyrarbakka.

Magnús Karel Hannesson er fæddur 1952 á Eyrarbakka og hefur alið þar nánast allan sinn aldur. Snemma fór hann að hafa áhuga á ljósmyndun og hefur tekið mikið magn ljósmynda á Eyrarbakka, bæði af fólki og umhverfi. Á síðasta ári gaf Laugabúð ehf. út ljósmyndabókina FRYSTIHÚSIÐ með ljósmyndum úr frystihúsinu á Eyrarbakka, sem flestar voru teknar á árunum 1976 til 1978. Þá voru margar myndir Magnúsar birtar í bókinni VÖRUBÍLSTJÓRAR Á VEGUM ÚTI, sem Vörubílstjórafélagið Mjölnir gaf út árið 2015, en hann starfaði hjá Vegagerð ríkisins á árunum 1976 til 1983.

Myndirnar á sýningunni Miðbærinn – söguleg byggð eru teknar á síðustu árum á Eyrarbakka á mismunandi árstímum.

MKH


Skráð af Menningar-Staður

Lýðháskólinn á Flateyri

opnar dyr sínar í haust

Kennsla hefst í Lýðháskólanum á Flateyri í september. Markmiðið með skólanum er að hjálpa ungu fólki að finna sína hillu í lífinu með því bjóða upp á fjölbreytt nám með víða skírskotun.

Opnað var fyrir umsóknir til náms í Lýðháskólanum á Flateyri í fyrradag en kennsla hefst þar í haust.

Kennt verður á tveimur námsbrautum, en hvor um sig tekur við að hámarki 20 nemendum. Annars vegar er um að ræða námsleið sem byggir á að nýta þær auðlindir sem til eru á svæðinu, í náttúrunni, menningunni og samfélaginu á Flateyri og í nærsveitum. Í náminu er lögð áhersla á færni, þekkingu og verkefni sem miða að því að nemendur verði færari í að ferðast um náttúruna, njóta hennar og nýta sér auðlindir hennar á öruggan og umhverfisvænan máta. Hin námsleiðin byggir á sköpun, hugmyndavinnu og útfærslu í hvers kyns formum. Áhersla er lögð á að nemendur þroskist sem skapandi einstaklingar og að námi loknu hafi að þeir safnað sér færni, verkfærum og tækni til að takast á við krefjandi verkefni í framtíðinni.

Helena Jónsdóttir er framkvæmdastjóri Lýðháskólans á Flateyri. Hún segir viðtökurnar hafa verið frábærar.

„Á Vestfjörðum hafa sveitarfélög, stofnanir, ráðherrar og samfélagið allt tekið höndum saman og stutt verkefnið með ráðum og dáð,“ segir Helena. „Svo er áhuginn sem verkefnið sjálft hefur hlotið með ólíkindum. Við sjáum það á Facebook-síðunni okkar að fólk er að deila þessu út um allt. Það er verið að ræða þetta í fermingarveislum og hvaðeina.

Þetta er búið að vera í undirbúningi lengi, en í raun og veru fórum við af stað með þetta af alvöru í lok desember og byrjun janúar.“

Kennsla á Flateyri hefst 19. september og verða námskeiðin kennd í tveggja vikna lotum. Allir sem orðnir eru 18 ára við upphaf námsannar geta sótt um.

Helena segir markmið skólans vera að bjóða upp á aðra nálgun í námi en þá hefðbundnu. Áherslan er ekki á próf, heldur að auðga reynslu ungs fólks svo það eigi auðveldara með að finna sína hillu í lífinu.

„Fegurðin í lýðháskólanum er að sjálfsögðu falin í víðum skírskotunum ólíkra námsgreina,“ segir Helena. „En það er líka mikil fegurð í því að fólk kemur þarna saman á stað sem er oftast nokkuð afskekktur. Flateyri er 160 manna sjávarþorp. Það er ekki ball á hverju kvöldi þarna, og þú hleypur ekki út til að ná þér í caffè latte þegar þér hentar.

Þarna neyðist fólk til að vera saman og eitthvað töfrandi á sér stað. Það er ekki síður lærdómur að læra að vera í kringum fólk á ólíkum aldri, af ólíkum uppruna og með ólík áhugasvið og auðvitað ólíka færni í mannlegum samskiptum.“ 
 

Skráð af Menningar-Staður

FRAMVINDA DÝRAFJARÐARGANGA Í VIKU 15

Í viku 15 voru grafnir 64,2 m í göngunum.

Heildarlengd ganganna í lok viku 15 var 1.901,5 m sem er 35,9 % af heildarlengd ganganna.

Í vikunni var grafið stærra snið vegna útskots E sem útskýrir minni framvindu samanborið við síðustu vikur. Í framhaldinu verður farið í að grafa út þau þrjú rými sem eru í útskoti E, þ.e. tæknirými, neyðarrými og snúningsútskot.

Göngin hafa verið alveg þurr undanfarið og eru tvö nokkuð þunn setlög í berginu búin að fylgja okkur alla vikuna. Allt efni úr göngunum hefur farið beint í fyllingar í vegagerð. Fyllt hefur verið í veg milli gangamunnans og Hófsár ásamt því að byrjað var að fylla í nýjan veg sem mun liggja til Hrafnseyrar.

Skráð af Menningar-Staður

Guðjón Samúelsson (1887 - 1950).

Merkir Íslendingar - Guðjón Samúelsson

Guðjón Samúelsson, arkitekt og húsameistari ríkisins, fæddist á Hunkubökkum í Kirkjubæjarhreppi í Vestur-Skaftafellssýslu 16. apríl 1887.

Hann ólst síðar upp á Eyrarbakka og í Reykjavík, sonur Samúels Jónssonar, trésmíðameistara á Eyrarbakka og í Reykjavík, og Margrétar Jónsdóttur húsfreyju. Foreldrar hans byggðu hús að Skólavörðustíg 35 og þar var hann síðar lengst af búsettur.

Guðjón lauk gagnfræðaprófi frá Menntaskólanum í Reykjavík, fullnaðarprófi í trésmíði 1908, stundaði nám við Iðnfræðaskólann í Kaupmannahöfn og lauk fullnaðarprófi í byggingarlist frá Kunstakademiets Arkitektskole 1919. Hann var fyrsti Íslendingurinn sem lauk sérstöku háskólaprófi í arkitektúr enda var hann settur húsameistari ríkisins strax að námi loknu, 1919, skipaður í embættið ári síðar og gegndi því til dauðadags.

Guðjón var ekki einnar stefnu maður. Hann teiknaði hús í nýklassískum stíl, fúnkisstíl og rómantískum stíl og þróaði í framhaldi af því með sér form sem hann sótti í íslenska byggingarsögu, sbr. Héraðsskólann á Laugarvatni, en ekki síður í íslenska náttúru sem kemur hvað skýrast fram í stuðlabergsformi Hallgrímskirkju.

Hann var auk þess áhugamaður um skipulagsmál, sat í fyrstu skipulagsnefnd ríkisins frá 1921, kom mjög að fyrsta aðalskipulagi Akureyrarbæjar 1927 og hélt fram hugmyndum um aðgreiningu atvinnusvæða og íbúðasvæða sem þá þótti nýlunda.

Af helstu verkum Guðjóns má nefna;

hús Eimskipafélags Íslands, Kristskirkju í Landakoti, Landspítalann, Þjóðleikhúsið, Háskóla Íslands, aðalbyggingu; Akureyrarkirkju, Hótel Borg og Sundhöllina.

Mörg stórhýsa hans hafa veðrast illa vegna steypuskemmda, ekki síst á stórum, láréttum flötum þessarra húsa. Ýmis þeirra hafa þó verið gerð upp svo sómi er af og því verður vart á móti mælt að margar byggingar Guðjóns eru með svipmestu stórhýsum sem reist hafa verið á Íslandi.

Guðjón lést 25. apríl 1950.


Skráð af Menningar-Staður