GETUR EKKI HÆTT

 

Fréttaritari RÚV á Vestfjörðum, Halla Ólafsdóttir, var með skemmtilegt innslag í fréttum í gærkvöld af bókaupplestri í sundlaug Þingeyrar, svo sannarlega frumlegt uppátæki. Þar var meðal annars rætt við Hallgrím Sveinsson sem hefur um árabil verið afkastamikill bókaútgefandi og hans vestfirska forlag lagt áherslu á vestfirskar bókmenntir.
 

Nýverið kom út bókin Vestfirðingar til sjós og lands – gaman og alvara fyrir vestan en það eru sögur sem Hallgrímur hefur sjálfur tekið saman. Um bókin segir Hallgrímur:

„Bókin hefur að geyma ýmsar frásagnir af Vestfirðingum, lífs og liðnum. Tilgangurinn: Að vekja athygli og áhuga á Vestfjörðum og innbyggjurum þeirra fyrr og síðar. Til þess var Vestfirska forlagið einmitt stofnað. Kannski bara af hugsjón. En ekki til að græða peninga.
 

Margir telja að Vestfirðingar séu að sumu leyti svolítið öðruvísi en aðrir landsmenn. Má vel merkja það í þessari bók. Nægir þar að nefna kraft þeirra, áræði og ósérhlífni að ógleymdri hjálpseminni. Manngildið frekar metið í dugnaði en peningum. Og gamansemin er þeirra lífselexír. Svo segja sumir gárungar að þegar Vestfirðingar eru hættir að geta rifið kjaft, séu þeir endanlega búnir að vera. En það er nú kannski ofsagt! „
 

Hallgrímur hefur marglýst því yfir að hann sé hættur í bókaútgáfu en engu að síður koma út fleiri og fleiri bækur og á árinu 2017 voru þær átta.
 

Hér má nálgast frétt RUV af syndum lestrarhestum á Þingeyri.


 

Skráð af Menningar-Staður

 

Ingibjörg H. Bjarnason (1867 - 1941).

 

Merkir Íslendingar - Ingibjörg H. Bjarnason

 

Ingi­björg H. Bjarna­son fædd­ist á Þing­eyri við Dýra­fjörð 14. desember 1867, fyr­ir hundrað og fimm­tíu árum. Hún var dótt­ir Há­kon­ar Bjarna­son­ar, út­gerðar­manns og kaup­manns á Bíldu­dal og Þing­eyri, og k.h., Jó­hönnu Krist­ín­ar Þor­leifs­dótt­ur.
 

Há­kon var son­ur Bjarna Gísla­son­ar, pr. á Sönd­um, og k.h., Helgu Árna­dótt­ur, en Jó­hanna Krist­ín var dótt­ir Þor­leifs Jóns­son­ar, pró­fasts í Hvammi í Hvamms­sveit, og k.h., Þor­bjarg­ar Hálf­dán­ar­dótt­ur. Meðal bræðra Ingi­bjarg­ar voru Lár­us H. Bjarna­son, sýslumaður, bæj­ar­fóg­eti og hæsta­rétt­ar­dóm­ari, og Ágúst H. Bjarna­son, doktor í heim­speki, rektor HÍ og fyrsti for­seti Vís­inda­fé­lags Íslend­inga, faðir Há­kon­ar Bjarna­son skóg­rækt­ar­stjóra.
 

Ingi­björg var í námi hjá Þóru, konu dr. Þor­vald­ar Thorodd­sens nátt­úru­fræðings og dótt­ur Pét­urs Pét­urs­son­ar bisk­ups. Þá stundaði hún nám í Kaup­manna­höfn 1884-85 og 1886-93. Auk þess dvaldi hún er­lend­is 1901-1903 og kynnti sér þá m.a. skóla­hald í Þýskalandi og Sviss.
 

Ingi­björg var fyrsta kon­an sem kjör­in var á Alþingi. Hún sat á þingi 1922-30, fyrst fyr­ir Kvenna­list­ann eldri, þá fyr­ir Íhalds­flokk­inn og loks Sjálf­stæðis­flokk­inn frá stofn­un hans 1929. Hún var öfl­ug­ur mál­svari kvenna og kvenna­sam­taka á þingi, barðist öt­ul­lega fyr­ir vel­ferðar­mál­um og rétt­ind­um kvenna, barna og ekki síst þeirra sem höll­um fæti stóðu í sam­fé­lag­inu.

Högg­mynd af Ingi­björgu, eft­ir Ragn­hildi Stef­áns­dótt­ur mynd­höggv­ara, var af­hjúpuð við Skála Alþing­is á kvennadag­inn 19. júní árið 2015.
 

Ingi­björg kenndi við Kvenna­skól­ann í Reykja­vík frá 1903 en þá var hann enn til húsa hjá Þóru Mel­sted í Thor­valds­senstræti, í húsi sem síðar var nefnt Sjálf­stæðis­hús eða Sig­tún og loks Nasa. Er skól­inn flutti í nýtt hús­næði við Frí­kirkju­veg 1906 tók Ingi­björg við stjórn skól­ans og stýrði hon­um til æviloka.

 

Ingi­björg lést 30. október 1941.

 

Morgunblaðið 14. desember 2017.


 

Dýrfirðingurinn Ingibjörg H. Bjarnason (1867-1941) var fyrsta íslenska konan til að taka sæti á Alþingi. Þann 19. júní 2015 var afhjúpuð við Alþingishúsið höggmynd Ingibjörgu H. Bjarnason. Skráð af Menningar-Staður.

 

 

Aðventuhátíð Hjallastefnunnar á Eyrarbakka

 

Vinningshafar gærkvöldsins á aðventuhátíð Hjallastefnunnar í Alþýðuhúsinu á Eyrarbakka með bækurnar frá Vestfirska forlaginu.

F.v.: Vigdís Hjartardóttir, Selfossi, Jóhann Jóhannsson, Eyrarbakka, Ingvar Jónsson, Selfossi, Þórður Gretar Árnason, Selfossi, og Ásmundur Friðriksson, Keflavík.


Nánar síðar.


Skráð af Menningar-Staður

 

Kaupmaður af lífi og sál

 

• 100 ár frá opnun Laugabúðar á Eyrarbakka

 

Hundrað ár voru í gær liðin frá því að Guðlaug­ur Páls­son hóf versl­un­ar­rekst­ur á Eyr­ar­bakka. Guðlaug­ur lést í des­em­ber 1993, 98 ára að aldri, og hafði hann þá rekið versl­un sína sam­fleytt í 76 ár, frá 4. des­em­ber 1917 til dauðadags.

 

Lauga­búð, eins og versl­un Guðlaugs var jafn­an kölluð, er enn opin og nú í upp­runa­legri mynd. Magnús Kar­el Hann­es­son stend­ur þar á bak við búðar­borðið en hann og kona hans, Inga Lára Bald­vins­dótt­ir, keyptu húsið af börn­um Guðlaugs árið 1998. Son­ar­dótt­ir Guðlaugs hafði þá rekið versl­un­ina til 1997.

 

„Við ákváðum að end­ur­gera húsið eins og það var árið 1919 þegar Guðlaug­ur flutti versl­un sína hingað úr húsi vest­ar í göt­unni. Það var heil­mikið verk­efni. Inn­rétt­ing­arn­ar voru farn­ar úr hús­inu og komn­ar á Byggðasafn Árnes­inga og við sömd­um við safnið um að þær yrðu geymd­ar hér. Árið 2011 ákváðum við svo að leyfa fólki að koma inn í þessa gömlu þorpsversl­un frá þeim tíma sem Eyr­ar­bakki var höfuðstaður Suður­lands og versl­un­ar­miðstöð. Síðan hef ég staðið hér vakt­ina um helg­ar yfir sum­ar­mánuðina og svo hef ég núna und­an­farn­ar helg­ar aðeins tekið þátt í jólakapp­hlaup­inu eins og aðrir versl­un­ar­menn,“ seg­ir Magnús kank­vís. Hann er kom­inn í hvíta kaup­mannsslopp­inn, eins og Guðlaug­ur klædd­ist alltaf, og stend­ur á bak við búðar­borðið í þess­ari fal­legu versl­un sem geym­ir mikla sögu.

 

„Þetta er safn­búð og flest­ir koma hingað sér til skemmt­un­ar. Ég segi sög­una og svo þakka menn fyr­ir og fara út,“ seg­ir Magnús. Í Lauga­búð er nú hægt að kaupa svo­lítið af sæl­gæti, gos í gleri, notaðar bæk­ur og hand­verk ým­is­kon­ar.

 

Versl­un­ar­maður í 78 ár

„Þegar Guðlaug­ur hef­ur sinn versl­un­ar­rekst­ur 1917 eru 11 eða 12 versl­an­ir hér á Eyr­ar­bakka. Hann stend­ur vakt­ina í eig­in versl­un í 76 ár og hafði unnið í ann­arri versl­un í tvö ár þar áður. Það eru ekki marg­ir sem ná svo langri starfsævi,“ seg­ir Magnús. „Guðlaug­ur var kaupmaður af lífi og sál.“

 

Magnús hef­ur nú rekið Lauga­búð í sex ár en seg­ist ekki eiga von á að ná sama aldri og Guðlaug­ur á bak við búðar­borðið. „Í kring­um 90 ára af­mælið var Guðlaug­ur oft spurður hvort hann ætlaði ekki að fara að hætta versl­un­ar­rekstr­in­um og þá svaraði hann alltaf: „Hver held­ur þú að vilji 90 ára gaml­an mann í vinnu?“

 

Morgunblaðið 5. desember 2017. Skráð af Menningar-Staður

 

Hannes Hafstein (1861 - 1922).

 

4. desmber 2017 - 156 ár frá fæðingu Hannesar Hafstein

 

Hannes Hafstein (Hannes Þórður)
Fæddur á Möðruvöllum í Hörgárdal 4. des. 1861, d. 13. des. 1922.
 

For.:

Pétur Havstein (f. 17. febr. 1812, d. 24. júní 1875) alþm. og amtmaður þar og 3. k. h. Kristjana Gunnarsdóttir Havstein (f. 20. sept. 1836, d. 24. febr. 1927) húsmóðir.

Kona.

(15. okt. 1889) Ragnheiður Stefánsdóttir Hafstein (f. 3. apríl 1871, d. 18. júlí 1913) húsmóðir. For.: Stefán Thordersen alþm. og k. h. Sigríður Ólafsdóttir Stephensen, sem áður var 2. kona Péturs föður Hannesar.

Börn:

Sigurður (1891), Kristjana (1892), Ástríður (1893), Þórunn (1895), Sigríður (1896), Sofía Lára (1899), Elín Jóhanna Guðrún (1900), Ragnheiður (1903), Kristjana (1911), Sigurður Tryggvi (1913).

      Stúdentspróf Lsk. 1880. Lögfræðipróf Hafnarháskóla 1886.

      Settur sýslumaður í Dalasýslu 1886, sat að Staðarfelli. Málaflutningsmaður við landsyfirréttinn 1887. Sinnti síðan lögfræðistörfum um hríð. Landshöfðingjaritari frá 1889 og jafnframt að nýju málaflutningsmaður við landsyfirréttinn 1890—1893. Sýslumaður í Ísafjarðarsýslu og bæjarfógeti á Ísafirði 1896—1904. Skip. 31. jan. 1904 ráðherra Íslands frá 1. febr. að telja, lausn 31. mars 1909. Bankastjóri við Íslandsbanka 1909—1912. Skip. 24. júlí 1912 ráðherra Íslands að nýju frá 25. júlí, lausn 21. júlí 1914. Varð aftur bankastjóri við Íslandsbanka 1914 og gegndi því starfi til 1917, er hann varð að láta af því vegna vanheilsu.

      Endurskoðandi Landsbankans 1890—1896. Átti sæti í millilandanefndinni 1907, varaformaður hennar og formaður íslenska hlutans. Skip. 1911 í mþn. um rannsókn á fjármálum landsins og í aðra um skattamál, skip. 1914 í velferðarnefnd. Foringi Heimastjórnarflokksins 1901—1912.

      Alþm. Ísf. 1900—1901, alþm. Eyf. 1903—1915, landsk. alþm. 1916—1922, sat síðast á þingi 1917 (Heimastjfl., Sambfl., Heimastjfl.).
      Ráðherra Íslands 1904—1909 og 1912—1914.
      Forseti Sþ. 1912.

      Kvæði hans hafa birst í mörgum útgáfum.       

Ritstjóri: Verðandi (1882).

 

Hannes Hafstein við Stjórnarráðið í Reykjavik. Ljósm.: BIB Skráð af Menningar-Staður.

 

. Myndin af Guðlaugi er tekin í febrúar árið 1986, en þá átti Guðlaugur 90 ára afmæli. Ljósm.: MKH

 

4. des. 2017 - Öld frá opnun Laugabúðar
 

Á morgun, mánudaginn þann 4. desember verða 100 ár liðin frá því, að Guðlaugur Pálsson kaupmaður hóf verslunarrekstur á Eyrarbakka.

 

Guðlaugur rak verslun sína í 76 ár – frá desember 1917 og fram í desember 1993, þegar hann lést tæplega 98 ára að aldri. Fyrstu tvö árin var verslunin staðsett í Kirkjuhúsi, en árið 1919 keypti Guðlaugur íbúðarhúsið Sjónarhól og breytti því í verslun og þar stóð hann síðan vaktina á sama gólfinu til dauðadags eða í 74 ár.

 

Verslunarrekstur Guðlaugs var nær einstakur á landsvísu og jafnvel þó víðar væri leitað. Í fyrsta lagi vegna þess hve langt tímabil hann spannaði og í öðru lagi vegna þess háa aldurs sem Guðlaugur náði.

 

Fyrsti viðskiptavinur Guðlaugs 4. desember 1917 var sr. Gísli Skúlason á Stóra-Hrauni, sóknarprestur Eyrbekkinga og Stokkseyringa. Sr. Gísli keypti eina litla vasabók á 22 aura. Heildarsalan þennan fyrsta verslunardag Guðlaugs Pálssonar var 28 kr.

 

Húsið Sjónarhóll hefur verið gert upp í þeirri mynd sem það var árið 1919 og í dag er þar rekin lítil ferðamannaverslun yfir sumarmánuðina undir heitinu Laugabúð, en undir því heiti gekk verslun Guðlaugs dags daglega.

 

Í tilefni þessara tímamóta verður Laugabúð á Eyrarbakka opin á morgun, mánudaginn 4. desember 2017 frá kl. 15 til 21.

Klukkan 16, 18 og 20 verður saga Verslunar Guðlaugs Pálssonar rakin í máli og myndum í búðinni.

 

. Í Laugabúð á Eyrarbakka fyrir nokkru. .

Skráð af Menningar-Staður.

 

 

Kveikt á jólatrjánum sunnnudaginn 3.des.

á Stokkseyri og Eyrarbakka

 

Í dag, sunnudaginn 3. desember 2017 kl. 18:00 verður kveikt á stóru jólatrjánum á Eyrarbakka og Stokkseyri.

 

Á Stokkseyri er tréð staðsett á túninu við Stjörnusteina (við hlið grunnskólans) og sér Umf. Stokkseyri um hátíðarhöldin en boðið er uppá kakó, piparkökur, tónlist og svo kíkja nokkrir jólasveinar í heimsókn.

 

Umf. Eyrarbakki sér um að kveikja á trénu á Eyrarbakka sem er staðsett við Álfstétt. Þar býður Ungmennafélagið upp á skemmtun og söng en einnig koma jólasveinar í heimsókn.

 

Báðar skemmtanirnar hefjast kl. 18:00 sun. 3. des.

 

 

Skráð af Menningar-Staður

 

 

BÓKAUPPLESTUR OG JÓLASÝNING Í HÚSINU

 

Jóladagskrá Byggðasafns Árnesinga er búin að vera árviss viðburður í 25 ár og verið fastur hluti af starfsemi safnsins.  Ekki verður brugðið út af venjunni frekar en áður  og jólin á safninu halda innreið sína með sínum föstu liðum sem eru jólasýning og bókaupplestur.

Lesið verður úr nýútkomnum bókum í stássstofu Hússins á Eyrarbakka laugardaginn 2. desember kl. 16-18.

 

Fimm rithöfundar lesa úr verkum sínum:

Guðríður Haraldsdóttir les úr bókinni  Anna Eins og ég er um magnað lífshlaup Önnu Kristjánsdóttur.

Einar Már Guðmundsson les úr sinni eldfjörugu skáldsögu Passamyndum. 

Guðmundur Brynjólfsson les svo úr skáldsögu sinni Tímagarðurinnum reynsluheim íslenskra karlmanna. 

Margrét Lóa Jónsdóttir kynnir og les úr ljóðabókinni biðröðin framundan.

Ásta Kristrún Ragnarsdóttir færir okkur inn í heim formæðra sinna í bókinni Það sem dvelur í þögninni.


Jólasýning safnsins verður opin sama dag kl. 13-16 og músastiga-vinnusmiðja verður í Kirkjubæ kl. 13-15.

Á jólasýningunni gefur að líta gömul jólatré og jólatengda muni sem safninu hefur áskotnast af fólkinu í héraðinu í gegnum tíðina.  Í öndvegi verður jólatréð frá Hruna sem Jón Jónsson í Þverspyrnu er sagður hafa smíðað fyrir jólin 1873 og talið er elsta varðveitta jólatré landsins.  Jólatréð hefur eignast tvíbura í endurgerð þess smíðaðri af Guðmundi Magnússyni í Steinahlíð árið 2017.


Jólasýningin verður svo opin sunnudagana 3. og 10. des. kl. 13-17 og hópar eftir samkomulagi. Sönghópurinn Lóurnar tekur  lagið sunnudaginn 10. desember kl. 14,30 og syngur nokkur falleg jólalög.


Kaffi og smákökur að venju í eldhúsi Hússins, allir velkomnir  og aðgangur ókeypis.

 

Uppbyggingasjóður Suðurlands styrkir jóladagskrá Byggðasafns Árnesinga.

 

Skráð af Menningar-Staður.

 

. Basarnefnd Kvenfélags Eyrarbakka haustið 2017.

Jólabasar Kvenfélags Eyrarbakka

 

sunnudaginn 3. des. 2017

 

í Félagsheimilinu Stað og hefst kl. 14:00

Fjölmennum.

 

Skráð af Menningar-Staður.

 

Fólk safnaðist saman við Stjórnarráðið þann 1. desember 1918.

 

99 ÁR FRÁ FULLVELDINU

 

Í dag, 1. desember 2017, minnist íslenska þjóðin að 99 ára eru frá fullveldi Íslands. 

Þann 1. desember 1918, tóku gildi milli Íslands og Danmerkur Sambandslögin, sem voru lög um það hvernig Ísland stóð í sambandi sínu við Danmörku. Í þeim kom meðal annars fram viðurkenning Danmerkur á því að Ísland væri fullvalda og frjálst ríki. 

Dagurinn varð smám saman að almennum þjóðhátíðardegi fram að lýðveldistíma og var Íslenski fáninn dreginn að húni í fyrsta sinn sem fullgildur þjóðfáni þennan dag.
 

Þrátt fyrir að áralangri baráttu hafi verið lokið með fullveldi landsins var lítið um hátíðahöld þegar haldið var upp á fullveldisdaginn í fyrsta sinn árið 1918, enda veturinn með eindæmum harður og oftast kallaður frostaveturinn mikli. Katla gaus einnig frá 12. október til 4. nóvember og seint í október barst drepsótt sú sem kölluð var spánska veikin til landsins og létust hundruð manna. Loks brast á nýtt kuldakast þegar veikin stóð sem hæst og ekki þótti ráðlegt að hafa langa útisamkomu við þessar aðstæður.
 

Á næsta ári verða 100 ár frá fullveldi landsins og Alþingi samþykkti í fyrra halda upp á aldarafmælið með víðtækum hætti.
 

Skráð af Menningar-Staður.