Gosdrunur um allt land

 

• Sjötíu ár í dag frá upphafi mesta Heklugoss síðari tíma

• Fjallið vaknaði eftir aldarsvefn

• 800 metra háar eldsúlur
 

 

Sjötíu ár eru í dag liðin frá upphafi Heklugossins 1947, þess mesta í fjallinu á síðari tímum. Það var snemma á sjöunda tímanum að morgni sem fólk á Suðurlandi varð vart við snarpan jarðskjálftakipp og nánast á sömu stundu sáust gosmekkir stíga upp frá fjallinu. Staðfest upphafsstund gossins var kl. 6:41. „Hálfri klukkustund síðar var Hekla öll umlukt gosmekki frá rótum og bar mökkinn við himinn. Við og við sjást gosglampar gegnum þykkan reykjarstrókinn, en á bæjum, sem nálægt eru Heklu, heyrast drunur miklar og hurðir og gluggar hristast í húsum,“ segir í frétt Morgunblaðsins.

 

Ótal gígar um allt fjallið

Morgunblaðið var í tveimur útgáfum 29. mars 1947, þannig að þegar fregnir af gosinu bárust var skipt um forsíðu í prentun og fréttir af eldgosinu settar inn. Og gosið hélt áfram og í Morgunblaðinu 30. mars voru ítarlegri fréttir. „Það er nú orðið, að Hekla er eitt logandi eldhaf þvert yfir háfjallið. Miklir gígar eru á báðum Hekluöxlum ... Er engu líkara, en að ótal gígir hafi myndast um allt fjallið ... Eldsúlurnar á háfjallinu ná um 800 metra í loft upp ... Stórbjörgin þeytast í loft upp með kyngikrafti, en falla svo niður í eldhafið aftur.“

Víða má finna lýsingar á upphafi gossins, svo sem í bókinni Skrifað í skýin, minningum Jóhannesar R. Snorrasonar flugstjóra sem flaug austur á fyrstu klukkustundum gossins. „Svartir reykjar- og öskubólstrar hnykluðust upp með ógnarraða en efst varð mökkurinn steðjalaga, flattist út eins og éljaklakkar og þrumuský í háloftunum,“ segir Jóhannes, sem greinir frá því að aðeins örfáum klukkustundum hafi kraftur gossins dvínað verulega – en þó ekki meira en svo að sprengingar og drunur frá umbrotunum heyrðust um allt land, svo sem í Bolungarvík, á Patreksfirði og í Grímsey.

 

Þrettán mánuðir

Á fyrstu dögum eldgossins 1947 var mikið öskufall, svo sem á ofanverðum Rangárvöllum. Varð það til að bæirnir Þorleifsstaðir og Rauðnefsstaðir fóru í eyði, svo mikið spilltust jarðirnar. Einnig féll mikil aska í Fljótshlíð, undir Eyjafjöllum og í Vestmannaeyjum. Þá barst fíngerður gossalli með háloftavindum yfir höf og varð vart meðal annars í Finnlandi.

En þetta var ekki síður mikið hraungos. Strax í upphafi hamfaranna rifnaði Hekla eftir endilangri háegg sinn svo opnaðist löng gjá eftir fjallhryggnum. Um hana féll hraunelfur til NV og SV næstu mánuði en heildarflatarmál hraunsins frá 1947 er 40 ferkílómetrar lands.

Eldgosið stóð í alls þrettán mánuði, fram í aprílok 1948. Þá eins og nú vakti gosið áhuga margra og margir gerðu sér ferð austur, leikir sem lærðir. Það var 2. nóvember 1947 sem Steinþór Sigurðsson náttúrufræðingur sem var við rannsóknir við jaðar hraunsins fékk á sig stein sem flaug fram úr hraunjaðrinum. Steinþór lést samstundis, en hann meðal vísindamanna sem fylgdust með framvindu eldgossins.

 

Hækkaði í 1.503 metra

Gerðar voru ítarlegar rannsóknir á gosinu í Heklu sem þegar hér var komið sögu hafði ekki bært á sér í 102 ár. Þá varð þetta mikla gos fyrir sjötíu árum til þess að hækka hátind Heklu úr 1.447 metrum í 1.503 metra, en hann fór þó fljótlega niður í 1.491 og hefur haldist svo allt fram til þessa dags.

 

Morgunblaðið 29. mars 2017 Skráð af Menningar-Staður

 

 

F.v.: Helga Einarsdóttir, Siggeir Ingólfsson og Ásmundur Friðriksson. Ljósm.: Björn Ingi Bjarnason.

Sjónvarpsstöðin -ÍNN- á Eyrarbakka

 

Sjónvarpsstöðin vinsæla -ÍNN- var á dögunum við upptökur á Eyrarbakka.

Þar voru á ferð þau Ásmundur Friðriksson og Helga Einarsdóttir við upptökur á þættinum -Auðlindakistan-

Viðmælandi þeirra var Siggeir Ingólfsson á Sölvabakka.
 

Þátturinn verður sýndur von bráðar.

 

. . Skráð af Menningar-Staður

 

 

Brynjólfskirkja í Skálholti.

 

23. mars 1663 - Ragnheiður Brynjólfsdóttir biskupsdóttir lést

 

Ragnheiður Brynjólfsdóttir Sveinssonar frá Holti í Önundarfirði, biskupsdóttir, lést í Skálholti, 21 árs þann 23. mmars 1663. 

Við útför hennar var sálmur Hallgríms Péturssonar Um dauðans óvissa tíma (Allt eins og blómstrið eina) líklega fluttur í fyrsta sinn, en hann hefur verið sunginn við flestar jarðarfarir síðan.

 

Morgunblaið 23. mars 2017 - Dagar Íslands - Jónas Ragnarsson.



Skráð af Menningar-Staður

 

Sundhöllin í Reykjavík sem Eyrbekkingurinn Guðjón Samúelsson teiknaði.

 

23. mars 1937 - Sundhöllin í Reykjavík vígð

 

Sundhöllin í Reykjavík var vígð þann 23. mars 1937 að viðstöddu fjölmenni.

 

Hún hafði verið átta ár í byggingu.

 

Morgunblaðið sagði að þetta væri „dýrasta og veglegasta íþróttastofnun landsins“.
 

Eyrbekkingurinn Guðjón Samúelsson teiknaði bygginguna.


Morgunblaðið 23. mars 2017.

 

Guðjón Samúelsson.

Skráð af Menningar-Staður
 

 

 

 

Þorlákskirkja í Þorlákshöfn þann 8. mars 2007.

 

Hallgrímur Pétursson ungur

 

Steinunn Jóhannesdóttir rithöfundur heimsótti Þorlákskirkju í Þorlákshöfn þann 8. mars 2007 og sagði frá Hallgrími Péturssyni ungum.

 

Hallgrímur var eitt mesta skáld í síðkristni og orti m.a. Passíusálmana. Kona hans var Guðrún Símonardóttir en hún var brottnumin og seld í þrældóm til Alsírmanna árið 1627. Steinunn hefur einnig gert ævi hennar skil, bæði í bókum og með leikritum.

 

Kór aldraðra söng einnig  undir stjórn Esterar Ólafsdóttur.

Þessar 10 ára gömlu ljósmyndir frá 8. mars 2007 eru úr ljósmyndasafni Björns Inga Bjarnasonar.

 

. Steinunn Jóhannesdóttir. . . Steinunn Jóhannesdóttir. . . Steinunn Jóhannesdóttir. . Séra Baldur Kristjánsson.   Skráð af Menningar-Staður.

 

 

Sigurreifir nemendur og kennarar BSE.

 

BES sigraði Suðurlandsriðil Skólahreystis

 

Þann 15. mars sl. fór fram Suðurlandsriðill Skólahreystis í íþróttahöll Stjörnunar í Garðabæ. Barnaskólinn á Eyrarbakka og Stokkseyri (BES) sigraði riðilinn með 57 stigum og komst þar af leiðandi í úrslitakeppnina sem fram fer í Laugardalshöll 26. apríl.

 

Sannarlega stórglæsilegur árangur hjá liði BES en skólinn náði 4. sæti í fyrra. Nemendur BES hafa æft linnulaust fyrir keppnina í vetur undir handleiðslu Vigfúsar Helgasonar íþróttakennara. Lið skólans skipa Halldór Ingvar Bjarnason, Símon Gestur Ragnarsson, Bríet Bragadóttir, Lilja Atladóttir, Sigurbjörg Guðmundsdóttir, Eyþór Ás Þórisson og Hrafn Arnason.

 

Heildarúrslit urðu þau að Grunnskólinn á Hellu varð í öðru sæti með 53 stig og Bláskógaskóli varð í 3. sæti með 52,5 stig. Síðan komu Sunnulækjarskóli með 49 stig, Flúðaskóli með 44 stig, Kirkjubæjarskóli með 33,5 stig, Hvolsskóli með 28 stig, Grunnskólinn í Hveragerði með 22,5 stig, Flóaskóli með 22 stig og Víkurskóli með 17,5 stig.

 

Undirbúningur fyrir lokakeppnina er þegar hafinn en sú keppni verður sýnd í beinni útsendingu í Ríkissjónvarpinu hinn26. apríl næstkomandi.


Af dfs.is


Skráð af Menningar-Staður

 

Eftirherman og orginalinn á Flúðum og á Hvolsvelli

 

Jóhannes Kristjánsson frá Brekku á Ingjaldssandi í Önundarfirði og Guðni Ágústsson frá Brúnastöðum í Flóa munu á næstunni koma fram saman á skemmtikvöldum og fara með gamanmál.

 

Fyrsta kvöldið verður í Félagsheimilinu Flúðum föstudagskvöldið 24 mars nk. og svo í Midgard nýju hóteli að Hvolsvelli laugardagskvöldið 25. mars. Guðni Ágústsson segir að margir hafi hvatt þá félaga lengi til að koma fram saman og nú hafi þeir orðið við þessari áskorun og að auðvitað vonist þeir eftir að hitta sem flesta og fara sem víðast.

 

„Jóhannes hefur glatt þjóðina með eftirhermum í ein 40 ár og er auðvitað miklu meira en eftirherma hann er einstakur listamaður með einstaka hæfileika,“ segir Guðni. „Hann setur menn og málefni dagsins í spaugilegt ljós og gleður náungann. Að herma eftir mönnum var og er gömul þjóðaríþrótt sem lifir góðu lífi enn. Ég er eitt af fórnarlömbum Jóhannesar sem get viðurkennt, eins og flestir þeir sem hann hermir eftir, að þá tel ég mig hafa grætt sem stjórnmálamann á gríninu. Jóhannes fór vel með öll sín fórnarlömb ef um fórnarlömb má tala í þessu sambandi. Ég tel hann einstakan því hann gjörsamlega holdgerfist og verður eins og sá sem hann leikur. Svo var það þannig á tímabili að fólk tók feil á okkur því við erum eins og bræður í útliti.

 

Jóhannes er miklu líkari mér heldur en margir bræður mínir. Ég hinsvegar, undir gríni Jóhannesar og teikningum Sigmunds og gleði Spaugstofunnar, kastaði alvarlegheitunum og brúnaþungasvipnum og hef í gegnum árin bæði í þingmennsku og sem ráðherra og eftir það notið þess að segja sögur af skemmtilegu fólki við góðar undirtektir. Og fólkið fann að ég var ekki eins leiðinlegur og ég leit út fyrir að vera eins og vinur minn Árni Johnsen orðaði það einhvern tíma. Þingmenn eiga nefnilega að vera með fólkinu í gleði ekki síður en sorg þannig var það og það gerir starfið einlægt og skemmtilegt. Ég mun stjórna þessum hátíðum okkar Jóhannesar, enda munu margir koma fram og sumir langt að komnir eins og sagt er.

 

Okkur hlakkar báðum til og vonumst til að fólkið komi og gleðjist með okkur og það saman, því maður er manns gaman. Eða eins og Jóhannes segir „Fögnum íslenska vorinu með orginalnum og eftirhermunni“, “segir Guðni.

Af dfs.is


Skráð af Menningar-Staður

 

Sólarlag við Reykjanes þann 19. mars 2017  og séð frá Brautartungu á Stokkseyri. Ljósm.: Einar Jóelsson.

 

Vorjafndægur - 20. mars 2017

 

Jafndægur eru tvisvar á ári, um 20.-21. mars og 22.-23. september.

 

Tímasetningin hnikast örlítið milli ára, eftir því hvernig stendur á hlaupári. Jafndægur miðast við að þá er sólin beint yfir miðbaug jarðar, og þá er stefna frá miðju jarðar í sólmiðju hornrétt á snúningsás jarðar. Þessi atburður er því á tilteknu augnabliki innan dagsins. Um vorjafndægur eru dagur og nótt álíka löng og lengist dagurinn um 6-7 mínútur á hverjum degi.
 

Stundum er sagt að á jafndægrum séu dagur og nótt jafnlöng, sem er nærri lagi, en þetta er ekki alveg svo einfalt. Í fyrsta lagi er bjart nokkru fyrir sólarupprás og eftir sólarlag, en jafnvel tíminn milli sólarupprásar og sólarlags er ekki nákvæmlega 12 klst. á jafndægrum.


Veðurstofan.

Skráð af Menningar-Staður

 

 

Dagskrá helguð Sigvalda Kaldalóns í Grindavíkurkirkju 

 

Fimmtudaginn 16. mars sl.  klukkan 20:00 var dagskrá í Grindavíkurkirkju helguð Sigvalda S. Kaldalóns.

 

Gunnlaugur A. Jónsson, dóttursonur, Sigvalda flutti erindið Fjöll og trú í tónlist Sigvalda S. Kaldalóns (1881-1946) og fjallaði hann um Grindavíkurár Sigvalda, sýndi myndir sem tengjast erindinu og flutt var tónlist.

 

Sigvaldi S. Kaldalóns er eitt ástsælasta tónskáld Íslendinga en hann bjó og starfaði í Grindavík á árunum 1929-1945. Eftir hann liggja margar perlur sem landsmenn þekkja vel og nokkrar þeirra fengu samkomugestir að heyra í flutningi tenórsins Hlöðvers Sigurðssonar sem flutti perlur eins og Hamraborgin, Suðurnesjamenn og Ísland ögrum skorið við undirleik Renötu Ivan.

 

Aðgangur var ókeypis

 

Björn Ingi Bjarnason og Siggeir Ingólfsson á Eyrarbakka þakka frábæra stund í Grindavíkurkirkju.


Myndaalbúm með 38 myndum frá samkomunni er komið á Menningar-Stað
 

Smella á þessa slóð: http://menningarstadur.123.is/photoalbums/282343/

 

Nokkrar myndir:

 

. . . . . . Skráð af Menningar-Staður

 

 

 

Logi og Oddný á opnum fundi 18. mars

Laugardaginn 18. mars 2017 kl. 11:00

Í sal Samfylkyngarinnar við Austurveg á Selfossi.



Skráð af Menningar-Staður