Vestfirska forlagið: - Rífandi gangur í Vestfjarða-bókunum!

Rífandi gangur í Vestfjarðabókunum!
 

Hjá Vestfirska forlaginu er rífandi gangur þessa dagana. Bækurnar að vestan seljast nú eins og heitar lummur. Starfslið forlagsins hefur varla undan að afgreiða pantanir.
 

   Söluhæsta bókin hjá forlaginu er Allt þetta fólk Þormóðsslysið 18. febrúar 1943. Enda hefur Sr. Jakob Ágúst Hjálmarsson unnið mjög þarft og gott verk með þessari bók um harmsögu Bíldudals.
 

   100 Vestfirskar gamansögur og Vestfirðingar til sjó og lands, Rauða og Hvíta kverið, eru á fullri siglingu, enda Vestfirðingarnir þar óborganlegir. 

Sama má segja um hjólabækurnar hans Ómars Smára, sem nú eru orðnar 5 talsins. Nýjasta bókin fjallar um Rangárvallasýslu. Nú eru margir farnir að hjóla svo til allan ársins hring, svo það veitir ekkert af að hafa hjólabækurnar við hendina.
 

   Danska fragtskipið Fortuna strandaði í Eyvindarfirði á Ströndum í september 1787. Um þá sögu alla er fjallað i bókinni Fortunu slysið eftir þá félagana Guðlaug Gíslason frá Steinstúni og Jón Torfason. Þar kemur margt spanskt fyrir sjónir nútímamanna.
 

   Bækurnar um Flateyri eftir Jóhönnu Guðrúnu Kristjánsdóttur, standa fyrir sínu.   Vestfirskar sagnir 4. hefti eru klassískar og bókin með langa nafninu Sólin er klukkan sjö á Hreiðarsstafjallinu eftir Jóhannes Sigvaldason leynir á sér. Þar svífur norðlenski húmorinn yfir vötnum.

Vinningshafar á aðventuhátíð Hjallastefnunnar þann 6. desember 2017 í Alþýðuhúsinu á Eyrarbakka með bækurnar frá Vestfirska forlaginu. F.v.: Vigdís Hjartardóttir, Selfossi, Jóhann Jóhannsson, Eyrarbakka, Ingvar Jónsson, Selfossi,  Þórður Gretar Árnason, Selfossi, og Ásmundur Friðriksson, Keflavík.

Skráð af Menningar-Staður

Vetrarsólstöður (sólhvörf) eru í dag 21. desember 2017

Vetrarsólhvörf eru í dag 21. desember. Þá er skemmstur sólargangur og sól fer að hækka á himninum.

Vetrarskammdegið er nú í hámarki en stysti dagur ársins er á tímabilinu 20.-23. desember.

Á þessari öld ber vetrarsólhvörf oftast upp á þann 21. 

Í dag er sólargangur stystur; sólris seint og sólarlag snemma. Um leið verður áberandi hve seint náttúrulegt hádegi er á ferðinni á Íslandi.

 Klukkan 16:28 eftir hádegi nær sólin þeim stað á sólbaugnum sem markar syðstu og lægstu stöðu sólar á himninum, sólin stendur kyrr eins og stundum er sagt. Síðan fer sólin að hækka á lofti á ný. Það gerist afar hægt í byrjun. Á morgun nýtur sólar tveimur sekúndum lengur en í dag en sólarstundum fjölgar hraðar þegar á líður.

Ljóð Einars Benediktssonar, 

Vetrarsólhvörf:

Stynur jörð við stormsins óð

og stráin kveða dauð,

hlíðin er hljóð,

heiðin er auð.

- Blómgröf, blundandi kraftur,

við bíðum, það vorar þó aftur.

Kemur skær í skýjunum sólin,

skín í draumum um jólin.

Leiðir fuglinn í för

og fleyið úr vör. 

Arni sofa hugir hjá, -

þeir hvíldu dag og ár.

Stofan er lág,

ljórinn er smár.

- Fortíð, fram líða stundir,

senn fríkkar, því þróttur býr undir.

Hækka ris og birtir í búðum,

brosir dagur í rúðum.

Lítur dafnandi dug

og djarfari hug.

Vakna lindir, viknar ís

og verður meira ljós.

Einhuga rís

rekkur og drós.

- Æska, ellinnar samtíð,

við eigum öll samleið - og framtíð.

Aftni svipur sólar er yfir,

sumrið í hjörtunum lifir.

Blikar blóms yfir gröf,

slær brú yfir höf.


Skráð af Menningar-Staður.

. Siggeir Ingólfsson. .

Aðventustund Hjallastefnunnar  6. des. 2017

Hjallastefnan og Vinir alþýðunnar buðu til aðventustundar síðdegis  miðvikudaginn 6. desember 2017,  í Alþýðuhúsinu á Eyrarbakka hvar er í Félagsheimilinu Stað þar í bæ.

Veislustjóri var Siggeir Ingólfsson, staðarhaldari á Stað.

Á borðum voru afurðir Hjallastefnurnar sem Vinir alþýðunnar hafa verkað á þjóðlegan máta úr hráefni sem veitt hefur verið af Eyrarbakkabátnum Mána ÁR. Þetta var; siginn fiskur sem verkaður hefur verið í útsýnispallinum við Alþýðuhúsið á síðustu vikum. Þúsundir erlendra ferðamanna hafa myndað verkunina á fiskinum og þannig vottað þessa þjóðlegu verkunaraðferð Hjallastefnunnar.

Siggeir Ingólfsson, staðarhaldari á Stað allt frá árinu 2013, gerði grein fyrir stóra fánamálinu.

Það liggur í því að sett var nálgunarbann á hann við fánastöng Árborgar á Vesturbúðarhólnum á Eyrarbakka og matti hann alls ekki flagga þar.
Nú er öldin önnur og hefur Siggeir verið skipaður sérstakaur flaggar á fánastönginni á Vesturbúðarhólnum og var þessu sérlega fagnað. Hefur hann skipað aðstoðarmenn þá; Jón Gunnar Gíslason og Björn Inga Bjarnason.

Sérstakur gestur aðventustundarinnar var Ásmundur Friðriksson, alþingismaður í Suðurkjördæmi,

en hann á mjög sterkt bakland hjá Vinum alþýðunnar. Honum var þökkuð vaskleg framganga til stuðnings Keflavíkurkirkju til þess að ná samningum um smíði nýs orgels fyrir kirkjuna sem gert verður í Orgelsmiðju Björgvins Tómassonar á Stokkseyri.

Björn Ingi Bjarnason, forseti Hrútavinafélagsins, flutti blandaða þjóðlega hugvekju í menningarlegu samspili Vestfirðinga og Sunnlendinga fyrr og nú.

Þá var í lokin Bókalottó þar sem dregnar voru út bækur frá Vestfirska forlaginu.

Mennigar-Staður færði aðventustundina til myndar.

Myndaalbúm er komið á Menningar-Stað. http://menningarstadur.123.is/photoalbums/284709/

Nokkrar myndir hér:

 

. . . . . . . . . . Skráð af Menningar-Staður.

Jón Sigurðsson (1811 - 1879) og Ingibjörg Einarsdóttir (1804 - 1879).

16. desember 1879 - Ingibjörg Einarsdóttir lést

Ingibjörg Einarsdóttir, eiginkona Jóns Sigurðssonar forseta, lést í Kaupmannahöfn, 75 ára.
 
Ingibjörg Einarsdóttir var fædd 9. október 1804.  Þau voru gefin saman 4. september 1845. Foreldrar Imbu voru Einar Jónsson, föðurbróðir Jóns, og kona hans Ingveldur Jafetsdóttir. Foreldrar Jóns voru Sigurður Jónsson fæddur 2. janúar 1777, látinn 31. október 1855, sóknarprestur á Hrafnseyri og kona hans Þórdís Jónsdóttir prestdóttir frá Holti í Önundarfirði fædd 1772, látin 28. ágúst 1862, húsmóðir.

Ingibjörg var jarðsett í Reykjavík 4. maí 1880 ásamt Jóni Sigurðsinsi manni sinum, sem lést 7. desember 1879.

Í bókinni Frá Bjargtöngum að Djúpi 5. hefti, sem kom út árið 2012, er ítarleg frásögn eftir Einar Sigurbjörnsson af útför Jóns Sigurðsson og Ingibjargar Einarsdóttir frá Dómkirkjunni í Reykjavík 4. maí 1890.



Skráð af Menningar-Staður.

GETUR EKKI HÆTT

Fréttaritari RÚV á Vestfjörðum, Halla Ólafsdóttir, var með skemmtilegt innslag í fréttum í gærkvöld af bókaupplestri í sundlaug Þingeyrar, svo sannarlega frumlegt uppátæki. Þar var meðal annars rætt við Hallgrím Sveinsson sem hefur um árabil verið afkastamikill bókaútgefandi og hans vestfirska forlag lagt áherslu á vestfirskar bókmenntir.
 

Nýverið kom út bókin Vestfirðingar til sjós og lands – gaman og alvara fyrir vestan en það eru sögur sem Hallgrímur hefur sjálfur tekið saman. Um bókin segir Hallgrímur:

„Bókin hefur að geyma ýmsar frásagnir af Vestfirðingum, lífs og liðnum. Tilgangurinn: Að vekja athygli og áhuga á Vestfjörðum og innbyggjurum þeirra fyrr og síðar. Til þess var Vestfirska forlagið einmitt stofnað. Kannski bara af hugsjón. En ekki til að græða peninga.
 

Margir telja að Vestfirðingar séu að sumu leyti svolítið öðruvísi en aðrir landsmenn. Má vel merkja það í þessari bók. Nægir þar að nefna kraft þeirra, áræði og ósérhlífni að ógleymdri hjálpseminni. Manngildið frekar metið í dugnaði en peningum. Og gamansemin er þeirra lífselexír. Svo segja sumir gárungar að þegar Vestfirðingar eru hættir að geta rifið kjaft, séu þeir endanlega búnir að vera. En það er nú kannski ofsagt! „
 

Hallgrímur hefur marglýst því yfir að hann sé hættur í bókaútgáfu en engu að síður koma út fleiri og fleiri bækur og á árinu 2017 voru þær átta.
 

Hér má nálgast frétt RUV af syndum lestrarhestum á Þingeyri.


 

Skráð af Menningar-Staður

Ingibjörg H. Bjarnason (1867 - 1941).

Merkir Íslendingar - Ingibjörg H. Bjarnason

Ingi­björg H. Bjarna­son fædd­ist á Þing­eyri við Dýra­fjörð 14. desember 1867, fyr­ir hundrað og fimm­tíu árum. Hún var dótt­ir Há­kon­ar Bjarna­son­ar, út­gerðar­manns og kaup­manns á Bíldu­dal og Þing­eyri, og k.h., Jó­hönnu Krist­ín­ar Þor­leifs­dótt­ur.
 

Há­kon var son­ur Bjarna Gísla­son­ar, pr. á Sönd­um, og k.h., Helgu Árna­dótt­ur, en Jó­hanna Krist­ín var dótt­ir Þor­leifs Jóns­son­ar, pró­fasts í Hvammi í Hvamms­sveit, og k.h., Þor­bjarg­ar Hálf­dán­ar­dótt­ur. Meðal bræðra Ingi­bjarg­ar voru Lár­us H. Bjarna­son, sýslumaður, bæj­ar­fóg­eti og hæsta­rétt­ar­dóm­ari, og Ágúst H. Bjarna­son, doktor í heim­speki, rektor HÍ og fyrsti for­seti Vís­inda­fé­lags Íslend­inga, faðir Há­kon­ar Bjarna­son skóg­rækt­ar­stjóra.
 

Ingi­björg var í námi hjá Þóru, konu dr. Þor­vald­ar Thorodd­sens nátt­úru­fræðings og dótt­ur Pét­urs Pét­urs­son­ar bisk­ups. Þá stundaði hún nám í Kaup­manna­höfn 1884-85 og 1886-93. Auk þess dvaldi hún er­lend­is 1901-1903 og kynnti sér þá m.a. skóla­hald í Þýskalandi og Sviss.
 

Ingi­björg var fyrsta kon­an sem kjör­in var á Alþingi. Hún sat á þingi 1922-30, fyrst fyr­ir Kvenna­list­ann eldri, þá fyr­ir Íhalds­flokk­inn og loks Sjálf­stæðis­flokk­inn frá stofn­un hans 1929. Hún var öfl­ug­ur mál­svari kvenna og kvenna­sam­taka á þingi, barðist öt­ul­lega fyr­ir vel­ferðar­mál­um og rétt­ind­um kvenna, barna og ekki síst þeirra sem höll­um fæti stóðu í sam­fé­lag­inu.

Högg­mynd af Ingi­björgu, eft­ir Ragn­hildi Stef­áns­dótt­ur mynd­höggv­ara, var af­hjúpuð við Skála Alþing­is á kvennadag­inn 19. júní árið 2015.
 

Ingi­björg kenndi við Kvenna­skól­ann í Reykja­vík frá 1903 en þá var hann enn til húsa hjá Þóru Mel­sted í Thor­valds­senstræti, í húsi sem síðar var nefnt Sjálf­stæðis­hús eða Sig­tún og loks Nasa. Er skól­inn flutti í nýtt hús­næði við Frí­kirkju­veg 1906 tók Ingi­björg við stjórn skól­ans og stýrði hon­um til æviloka.

Ingi­björg lést 30. október 1941.

Morgunblaðið 14. desember 2017.


 

Dýrfirðingurinn Ingibjörg H. Bjarnason (1867-1941) var fyrsta íslenska konan til að taka sæti á Alþingi. Þann 19. júní 2015 var afhjúpuð við Alþingishúsið höggmynd Ingibjörgu H. Bjarnason. Skráð af Menningar-Staður.

Aðventuhátíð Hjallastefnunnar á Eyrarbakka

Vinningshafar gærkvöldsins á aðventuhátíð Hjallastefnunnar í Alþýðuhúsinu á Eyrarbakka með bækurnar frá Vestfirska forlaginu.

F.v.: Vigdís Hjartardóttir, Selfossi, Jóhann Jóhannsson, Eyrarbakka, Ingvar Jónsson, Selfossi, Þórður Gretar Árnason, Selfossi, og Ásmundur Friðriksson, Keflavík.


Nánar síðar.


Skráð af Menningar-Staður

Kaupmaður af lífi og sál

• 100 ár frá opnun Laugabúðar á Eyrarbakka

Hundrað ár voru í gær liðin frá því að Guðlaug­ur Páls­son hóf versl­un­ar­rekst­ur á Eyr­ar­bakka. Guðlaug­ur lést í des­em­ber 1993, 98 ára að aldri, og hafði hann þá rekið versl­un sína sam­fleytt í 76 ár, frá 4. des­em­ber 1917 til dauðadags.

Lauga­búð, eins og versl­un Guðlaugs var jafn­an kölluð, er enn opin og nú í upp­runa­legri mynd. Magnús Kar­el Hann­es­son stend­ur þar á bak við búðar­borðið en hann og kona hans, Inga Lára Bald­vins­dótt­ir, keyptu húsið af börn­um Guðlaugs árið 1998. Son­ar­dótt­ir Guðlaugs hafði þá rekið versl­un­ina til 1997.

„Við ákváðum að end­ur­gera húsið eins og það var árið 1919 þegar Guðlaug­ur flutti versl­un sína hingað úr húsi vest­ar í göt­unni. Það var heil­mikið verk­efni. Inn­rétt­ing­arn­ar voru farn­ar úr hús­inu og komn­ar á Byggðasafn Árnes­inga og við sömd­um við safnið um að þær yrðu geymd­ar hér. Árið 2011 ákváðum við svo að leyfa fólki að koma inn í þessa gömlu þorpsversl­un frá þeim tíma sem Eyr­ar­bakki var höfuðstaður Suður­lands og versl­un­ar­miðstöð. Síðan hef ég staðið hér vakt­ina um helg­ar yfir sum­ar­mánuðina og svo hef ég núna und­an­farn­ar helg­ar aðeins tekið þátt í jólakapp­hlaup­inu eins og aðrir versl­un­ar­menn,“ seg­ir Magnús kank­vís. Hann er kom­inn í hvíta kaup­mannsslopp­inn, eins og Guðlaug­ur klædd­ist alltaf, og stend­ur á bak við búðar­borðið í þess­ari fal­legu versl­un sem geym­ir mikla sögu.

„Þetta er safn­búð og flest­ir koma hingað sér til skemmt­un­ar. Ég segi sög­una og svo þakka menn fyr­ir og fara út,“ seg­ir Magnús. Í Lauga­búð er nú hægt að kaupa svo­lítið af sæl­gæti, gos í gleri, notaðar bæk­ur og hand­verk ým­is­kon­ar.

Versl­un­ar­maður í 78 ár

„Þegar Guðlaug­ur hef­ur sinn versl­un­ar­rekst­ur 1917 eru 11 eða 12 versl­an­ir hér á Eyr­ar­bakka. Hann stend­ur vakt­ina í eig­in versl­un í 76 ár og hafði unnið í ann­arri versl­un í tvö ár þar áður. Það eru ekki marg­ir sem ná svo langri starfsævi,“ seg­ir Magnús. „Guðlaug­ur var kaupmaður af lífi og sál.“

Magnús hef­ur nú rekið Lauga­búð í sex ár en seg­ist ekki eiga von á að ná sama aldri og Guðlaug­ur á bak við búðar­borðið. „Í kring­um 90 ára af­mælið var Guðlaug­ur oft spurður hvort hann ætlaði ekki að fara að hætta versl­un­ar­rekstr­in­um og þá svaraði hann alltaf: „Hver held­ur þú að vilji 90 ára gaml­an mann í vinnu?“

Morgunblaðið 5. desember 2017. Skráð af Menningar-Staður

Hannes Hafstein (1861 - 1922).

4. desmber 2017 - 156 ár frá fæðingu Hannesar Hafstein

Hannes Hafstein (Hannes Þórður)
Fæddur á Möðruvöllum í Hörgárdal 4. des. 1861, d. 13. des. 1922.
 

For.:

Pétur Havstein (f. 17. febr. 1812, d. 24. júní 1875) alþm. og amtmaður þar og 3. k. h. Kristjana Gunnarsdóttir Havstein (f. 20. sept. 1836, d. 24. febr. 1927) húsmóðir.

Kona.

(15. okt. 1889) Ragnheiður Stefánsdóttir Hafstein (f. 3. apríl 1871, d. 18. júlí 1913) húsmóðir. For.: Stefán Thordersen alþm. og k. h. Sigríður Ólafsdóttir Stephensen, sem áður var 2. kona Péturs föður Hannesar.

Börn:

Sigurður (1891), Kristjana (1892), Ástríður (1893), Þórunn (1895), Sigríður (1896), Sofía Lára (1899), Elín Jóhanna Guðrún (1900), Ragnheiður (1903), Kristjana (1911), Sigurður Tryggvi (1913).

      Stúdentspróf Lsk. 1880. Lögfræðipróf Hafnarháskóla 1886.

      Settur sýslumaður í Dalasýslu 1886, sat að Staðarfelli. Málaflutningsmaður við landsyfirréttinn 1887. Sinnti síðan lögfræðistörfum um hríð. Landshöfðingjaritari frá 1889 og jafnframt að nýju málaflutningsmaður við landsyfirréttinn 1890—1893. Sýslumaður í Ísafjarðarsýslu og bæjarfógeti á Ísafirði 1896—1904. Skip. 31. jan. 1904 ráðherra Íslands frá 1. febr. að telja, lausn 31. mars 1909. Bankastjóri við Íslandsbanka 1909—1912. Skip. 24. júlí 1912 ráðherra Íslands að nýju frá 25. júlí, lausn 21. júlí 1914. Varð aftur bankastjóri við Íslandsbanka 1914 og gegndi því starfi til 1917, er hann varð að láta af því vegna vanheilsu.

      Endurskoðandi Landsbankans 1890—1896. Átti sæti í millilandanefndinni 1907, varaformaður hennar og formaður íslenska hlutans. Skip. 1911 í mþn. um rannsókn á fjármálum landsins og í aðra um skattamál, skip. 1914 í velferðarnefnd. Foringi Heimastjórnarflokksins 1901—1912.

      Alþm. Ísf. 1900—1901, alþm. Eyf. 1903—1915, landsk. alþm. 1916—1922, sat síðast á þingi 1917 (Heimastjfl., Sambfl., Heimastjfl.).
      Ráðherra Íslands 1904—1909 og 1912—1914.
      Forseti Sþ. 1912.

      Kvæði hans hafa birst í mörgum útgáfum.       

Ritstjóri: Verðandi (1882).

 

Hannes Hafstein við Stjórnarráðið í Reykjavik. Ljósm.: BIB Skráð af Menningar-Staður.

. Myndin af Guðlaugi er tekin í febrúar árið 1986, en þá átti Guðlaugur 90 ára afmæli. Ljósm.: MKH

4. des. 2017 - Öld frá opnun Laugabúðar
 

Á morgun, mánudaginn þann 4. desember verða 100 ár liðin frá því, að Guðlaugur Pálsson kaupmaður hóf verslunarrekstur á Eyrarbakka.

Guðlaugur rak verslun sína í 76 ár – frá desember 1917 og fram í desember 1993, þegar hann lést tæplega 98 ára að aldri. Fyrstu tvö árin var verslunin staðsett í Kirkjuhúsi, en árið 1919 keypti Guðlaugur íbúðarhúsið Sjónarhól og breytti því í verslun og þar stóð hann síðan vaktina á sama gólfinu til dauðadags eða í 74 ár.

Verslunarrekstur Guðlaugs var nær einstakur á landsvísu og jafnvel þó víðar væri leitað. Í fyrsta lagi vegna þess hve langt tímabil hann spannaði og í öðru lagi vegna þess háa aldurs sem Guðlaugur náði.

Fyrsti viðskiptavinur Guðlaugs 4. desember 1917 var sr. Gísli Skúlason á Stóra-Hrauni, sóknarprestur Eyrbekkinga og Stokkseyringa. Sr. Gísli keypti eina litla vasabók á 22 aura. Heildarsalan þennan fyrsta verslunardag Guðlaugs Pálssonar var 28 kr.

Húsið Sjónarhóll hefur verið gert upp í þeirri mynd sem það var árið 1919 og í dag er þar rekin lítil ferðamannaverslun yfir sumarmánuðina undir heitinu Laugabúð, en undir því heiti gekk verslun Guðlaugs dags daglega.

Í tilefni þessara tímamóta verður Laugabúð á Eyrarbakka opin á morgun, mánudaginn 4. desember 2017 frá kl. 15 til 21.

Klukkan 16, 18 og 20 verður saga Verslunar Guðlaugs Pálssonar rakin í máli og myndum í búðinni.

. Í Laugabúð á Eyrarbakka fyrir nokkru. .

Skráð af Menningar-Staður.