Kristján Þór Línberg Runólfsson - Fæddur 5. júlí 1956 - Dáinn 17. okt. 2018 - Minning

30.10.2018 17:28

Menningar-Staður á toppinn

Menningar-Staður á toppinn

Vefurinn sívirki Menningar-Staður náði þeim áfanga, í gærdag í fyrsta sinn frá því hann hóf göngu sína í febrúar 2013, að verða mest skoðaði vefurinn í 123.is vefsafninu.

Takk fyrir þetta ágætu lesendur.

Skráð af Menningar-Staður.

29.10.2018 06:40

Um Jónshús í Kaupmannahöfn

Jónshús í Kaupmannahöfn.

Um Jónshús í Kaupmannahöfn

Jónshús í Kaupmannahöfn hefur verið í eigu Alþingis frá árinu 1967 er Carl Sæmundsen stórkaupmaður gaf það í minningu Jóns Sigurðssonar og Ingibjargar Einarsdóttur. Þau hjón bjuggu í húsinu frá árinu 1852 allt til dauðadags, 1879. Húsið er við Øster Voldgade 12.

Árið 1970 hófst rekstur í húsinu. Þar er nú félagsheimili Íslendinga í Kaupmannahöfn, minningarsafn um Jón Sigurðsson og Ingibjörgu og bókasafn í kjallara hússins.

Einnig hafa Íslendingafélagið, íslenski söfnuðurinn, íslenski skólinn, kórar og margir fleiri aðstöðu í húsinu. Þá er íbúð umsjónarmanns í húsinu, en þar var áður íbúð sendiráðsprests sem gegndi þá jafnframt stöðu umsjónarmanns hússins.

Sýning um Jón Sigurðsson er opin sem hér segir: Þriðjudaga, miðvikudaga, fimmtudaga og föstudaga kl. 11–17, laugardaga og sunnudaga kl. 10–16 og á öðrum tímum í samráði viðforstöðumann Jónshúss.

Í húsinu eru tvær íbúðir fyrir íslenska fræðimenn.

Skráð af Mennihngar-Staður.

28.10.2018 09:54

Vann Strætóferð til Akureyrar

Í Þingborg í gærkvöldi.

F.v.: Bjarni Stefánsson, Guðni Ágústsson og Guðmundur Magnússon.
Ljósm.: Björn Ingi Bjarnason.

Vann Strætóferð til Akureyrar

Kótelettukvöld Flóamanna og gesta var haldið með glæsibrag í Þingborg í gærkvöldi, laugardaginn 27. október 2018 - fyrsta vetrardag.

Þar bar það m.a. til að Guðmundur Magnússon á Eyrarbakka fékk flottan vinning í happdrætti kvöldsins hvað var ferð fyrir tvo með -STRÆTÓ – til Akureyrar fram og til baka með gistingu á KEA-hóteli í tvær nætur.

Fetar hann þar í happdrættisfótspor svila síns; Sigurbjörns Tryggva Gunnarssonar að Ásamýri í Holtum er hann vann í sama happdrætti í fyrra –forystugimbur- frá Ytra-Álandi í Þistilfirði.

Þeir svilarnir, ásamt eiginkonum sínum, sóttu svo á dögunm á Hrútadaginn á Raufarhöfn verðlaunin frá í fyrra, forystugimbrina að Ytra-Álandi.

Í nótt var ort eftir vinning gærkvöldsins:

Fer í Strætó ferð um land
flott er KEA-gisting.
Límonaði ljúft í bland
léttir rútu-hristing.

Skráð af Menningar-Staður

26.10.2018 06:50

Kótelettukvöld í Þingborg 27. okt. 2018

Kótelettukvöld í Þingborg

27. október 2018

Hið árlega Kótelettukvöld verður haldið í Þingborg á morgun, laugardagskvöldið 27. október 2018, fyrsta vetrardag.

Uppskeruhátíð Flóamanna og styrktarhátíð Flóamannabókar.

Samkoman hefst klukkan 20.30 húsið opnar kl. 20.00.

Kótelettur í raspi ásamt tilheyrandi meðlæti og ostaterta frá MS í eftirrétt (gos, rauðvín og bjór selt af bar).

Veislustjórar: Bjarni Stefánsson og Guðni Ágústsson.

Skemmtiatriði:

Farfuglarnir. Þær systur Unnur Birna og Dagný Halla Bassadætur frá Glóru ásamt leikkonunni Ágústu Evu Erlendsdóttur sjá um dinnermúsik og syngja og leika á hljóðfæri lög sem þær hafa útsett fyrir þrjár raddir.

Fram fer árleg Útsvarskeppni milli gömlu hreppanna Hraungerðis-Villingaholts- og Gaulverjabæjarhreppa. Sigurliðið hlýtur gáfumannabikarinn: „Flóafíflið 2018.“

Happdrætti. Góðir vinningar samkvæmt venju og margar fleiri uppákomur.

Miðapantanir og borð:

Guðrún Tryggvadóttir í síma 894-4448 netf:grenigrund(hjá)islandia.is Sigmundur Stefánsson í síma 898-6476 netf:sigmundurstef(hjá) gmail.com

Húsið tekur 200 manns í sæti, gott að panta tímanlega, fullt hús í fyrra.

Miðaverð er 6.000 kr.

Tekið verður á móti greiðslu eða reiðufé og/eða af kortum við inngang.

Allur ágóði rennur til Flóamannabókar sem Jón M Ívarsson er að skrifa.

Allir Flóamenn, frændur og vinir fólksins í Flóanum velkomnir

Skráð af Menningar-Staður

24.10.2018 17:36

Kristjáns Runólfssonar minnst

Kristján Runólfsson.

Kristjáns Runólfssonar minnst

Síðastliðinn miðvikudag, 17. október, lést sá góðkunni hagyrðingur og Skagfirðingur Kristján Runólfsson sem bjó í Hveragerði.

Pétur Stefánsson minnist hans á Leirnum:

Genginn er góður drengur,

glettinn og viðmótsléttur.

Hraðkvæður, hnyttinn maður,

hógvær með anda frjóan.

Lengi hann stuðlastrengi

strauk við vegsemd aukna.

Skrifin hans landsþekkt lifi

sem ljóðin í huga þjóðar.

Þessi er kveðja Ingólfs Ómars:

Vakti glóð með vísnaóð

visku fróður brunnur.

Orti ljóð af miklum móð,

mærð af góðu kunnur.

Jón Gissurarson dreypir penna í Boðnarmjöð og verður því miður að stytta mál hans:

„Hinn kunni hagyrðingur Kristján Runólfsson er látinn. Ég hygg að Kristján sé nú farinn að yrkja bæði ljóð og stökur á öðrum og æðri vettvangi en þeim er við höfum yfir að ráða.

Ennþá hrina óðarmáls

yfir dynur veginn.

Yrkir hlynur stuðlastáls

stökur hinumegin.

Vísna glingur víða bar

vart sem þvingar funa.

Ærið slyngur oft hann var

orti hringhenduna.“

Jón heldur áfram:

„Kristján var einn af þekktustu hagyrðingum okkar Íslendinga á síðari tímum. Eftir Kristján liggur mikið safn ljóða og lausavísna. Hann birti mikið af ljóðum og vísum hér á netinu og þótti einkar snjall að koma fyrir sig orði með þeim hætti. Kristján var einn af mínum fyrstu vinum hér á Fésbókinni og könkuðumst við oft á í vísum. Ég ætla að sýna hér örlitið brot af þeim samskiptum okkar.

Kristján Runólfsson:

Þegar lífsins leysast bönd,

og lúðrar dauðans kalla,

tekur úr umferð tímans hönd,

tilveruna alla.

Jón Gissurarson :

Þegið gæti það að gjöf

þegar lýkur vöku,

að þið mynduð mína á gröf

miðla einni stöku.

Kristján Runólfsson:

Þegar dauðans lögum lýt,

og líf í vindinn fokið,

máttu hörðum hundaskít,

henda á kistulokið.“

Morgunblaðið 23. október 2018.

Halldór Blöndal

halldorblondal@simnet.is

Kristján Runólfsson á góðri stund á Eyrarbakka fyrir nokkrum árum.
F.v.: Siggeir Ingólfsson, Linda Ásdísardóttir og Kristján Runólfsson.
Ljósm.: Björn Ingi Bjarnason.

Skráð af Menningar-Staður.

21.10.2018 21:44

Fangarnir fylgjast með fánunum

Fangarnir fylgjast með fánunum

Björn Ingi Bjarnason flaggar oftar en flestir aðrir eða um tvöhundruð sinnum á ári. Oftast er það íslenski fáninn sem fær að fara upp en hann á marga aðra líka fyrir hin ýmsu tilefni. Björn Ingi starfar sem fangavörður á Litla hrauni og býr í næsta húsi við fangelsið.

„Þegar strákarnir vakna á morgnana og opnað er fyrir þeim þá kíkja þeir hérna yfir og spá í hvort það sé fáni og svo spurja þeir „Af hverju er þessi fáni?“ og svona eitthvað í kringum þetta og ég náttúrulega verð að vera með skýringar á þessu,“ segir Björn Ingi. Einu sinni lenti hann reyndar í því að fangi stökk yfir öryggisgirðinguna og stal bæði fána hjá honum og nágranna hans.

En fánadellan byrjaði á Flateyri fyrir fjörutíu árum. „Þarna var góð vélsmiðja, Vélsmiðja Steinars Guðmundssonar, og hann smíðaði fánastangir og við náttúrulega sem vorum að byggja þarna keyptum stangir og settum við húsin. Þannig að þetta byrjaði þá.“

Úr -Landanum- sunnudagskvöldið 21. október 2018.

Sjá þessa slóð:

http://www.ruv.is/frett/fangarnir-fylgjast-med-fanunum?fbclid=IwAR10rEPnk3qrhD-dcufdYEclDCXzpSsg-JW8khrwMFDXn_RhgAHaZpecsE8

Af www.ruv.is

Skráð af Menningar-Staður.

21.10.2018 12:02

Tónleikar í Listasafni Sigurjóns Ólafssonar

Tónleikar í Listasafni Sigurjóns Ólafssonar

sunnudaginn 21. október 2018 kl. 20:00

Sjá heimasíðu Listasafns Sigurjóns Ólafssonar

http://lso.is/

Skráð af Menningar-Staður.

21.10.2018 08:48

Tengingar á tímamótum

Birgitta Spur - tengdadóttir Eyrarbakka.

Tengingar á tímamótum

Hátíðardagskrá í Listasafni Sigurjóns Ólafssonar um helgina

Tvær listsýningar opnaðar

21. október á safnið 30 ára afmæli

110 ár frá fæðingu Sigurjóns

Tónleikar í dag, sunnudag 21. okt.

Mikið verður um dýrðir í Listasafni Sigurjóns Ólafssonar í Laugarnesi um helgina þegar 30 ár eru liðin frá því safnið var opnað almenningi og 110 ár frá fæðingu myndhöggvarans, sem safnið er kennt við. Sýningin Tengingar – Sigurjón Ólafsson og nokkrir samferðamenn hans verður opnuð kl. 15 á laugardaginn á neðri hæðinni þar sem teflt verður saman þremur höggmyndum Sigurjóns og fjórtán höggmyndum „boðsgesta“ eins og Birgitta Spur, ekkja listamannsins, stofnandi safnsins og sýningarstjóri, kemst að orði. Boðsgestirnir eru myndhöggvarar, lífs og liðnir, sem tengdust Sigurjóni og list hans með einum eða öðrum hætti.

„Mér finnst fara vel á að verk þeirra eigi samtal við verk eftir Sigurjón í fyrrverandi vinnustofu hans á þessum tímamótum. Það er líka í anda sýningarhefðar safnsins að setja verk hans í samhengi við verk annarra listamanna,“ segir Birgitta. Hún hefur jafnframt umsjón með sýningunni Ísland – landslag og litir á efri hæðinni sem opnuð verður sama dag. Þar gefur að líta keramikverk úr steinleir, innblásin af íslenskri náttúru, eftir svissnesku listakonuna Sabine Hasler, sem tengdist safninu og aðstandendum þess vináttuböndum fyrir margt löngu. Árið 1993 hannaði hún og gerði bollastell úr ljósum steinleir fyrir kaffistofuna, prýtt merki safnsins. Málverk eftir Björgu Þorsteinsdóttur mun svo lýsa upp stigaganginn og tengja sýningarnar saman.

Þrjú tónverk frumflutt

Ekki er allt upptalið því á sjálfan afmælisdaginn, hinn 21. október kl. 20, stendur Hlíf fiðluleikari, dóttir þeirra Birgittu og Sigurjóns, fyrir tónleikum með frumflutningi á tónsmíðum sem þrjú tónskáld sömdu við jafnmargar höggmyndir föður hennar. Flutt verða „Gríma“ eftir Jónas Tómasson, „Snót“ eftir Alexander Liebermann og „Fótboltamennirnir“ eftir Povl Christian Balslev, píanóleikara og organista, sem sjálfur er flytjandi ásamt þeim Hlíf og Þórdísi Gerði Jónsdóttur sellóleikara. Þótt draumur Birgittu um menningarhús þar sem mætast myndlist, tónlist og bókmenntir hafi fyrir löngu ræst segir hún afmælissýningarnar og -tónleikana blása nýju lífi í safnið. Ennfremur að tilgangur sýningarinnar Tengingar sé ekki að draga upp mynd af áhrifum Sigurjóns á aðra myndhöggvara heldur frekar að greina hlutverk hvers og eins, hvaða sess þeir skipi í íslenskri menningarsögu og það sem tengi þá eða aðskilji í listinni. Allir áttu þeir sameiginlegt að skapa rýmisverk, annaðhvort höggmyndir úr steini eða þrívíð verk úr málmi, tré, pappír eða textíl. Í myndskreyttri sýningarskrá skoðar Aðalsteinn Ingólfsson listfræðingur þræðina á milli þeirra á vettvangi skúlptúrsins frá árinu 1946 til dagsins í dag. Sumir hófu feril sinni undir handarjaðri Sigurjóns, við aðra átti hann náið samstarf um lengri eða skemmri tíma og einhverja þekkti hann lítið sem ekkert.

„Á safninu hefur í áranna rás verið haldinn fjöldi einkasýninga og samsýninga með ákveðnum þemum í list Sigurjóns, sem við höfum rannsakað og birt í margvíslegum útgáfum eins og bókum, kynningarritum og sýningarskrám. Mér finnst bara svo fallegt að láta valin verk samferðamanna hans í listinni, sem margir hverjir hafa sýnt hérna, mynda eins konar blómvendi utan um verk hans,“ segir Birgitta, sem við lát eiginmanns síns árið 1982 fékk verkefnið hreinlega í fangið. Hennar beið að gæta listaverka Sigurjóns í tugavís og vinnustofunnar, sem þarfnaðist mikilla viðgerða.

Listaverkin í hættu

„Við hófum búskap í braggahverfinu hér í Laugarnesinu í byrjun sjötta áratugar liðinnar aldar, bjuggum með fjórum börnum okkar í 30 fermetra íbúðarhúsi áföstu bragga sem var vinnustofa Sigurjóns. Þökk sé einum mesta velgjörðarmanni listamanna á Íslandi, Ragnari í Smára, var ráðist í að reisa nýtt íbúðarhús árið 1961. Þar sem ekki var búið að ganga frá deiliskipulagi og því ekkert byggingarleyfi var húsið byggt á steinstöpli til að hægt væri að flytja það ef til þess kæmi. Tveimur árum síðar reisti Sigurjón nýja vinnustofu, sem byggð var utan um braggann, en hann var síðan rifinn úr, og eftir stóðu verkin og allt dótið hans Sigurjóns. Steingólfið í bragganum var látið halda sér, en það var án einangrunar og því mjög kalt á veturna. Allt saman mjög prímitívt og í rauninni bara bráðabirgðahúsnæði.“

Þegar Sigurjón lést 1982 var Birgitta dönskukennari í Menntaskólanum við Sund og hafði ekki bolmagn til að ráðast í gagngerar endurbætur. Nú voru góð ráð dýr. Henni var ráðlagt að stofna safn í kringum listaverkin, en slíkt hafði ekki hvarflað að henni. „Kannski spilaði inn í að Sigurjón var alltaf mikið á móti einsmannssöfnum, honum fannst þau hættulegar stofnanir sem einangruðu listamanninn. Sjálfur vildi hann frekar sýna með félögum sínum á samsýningum og hélt bara einstaka sinnum einkasýningar. Ég sá hins vegar ekki aðrar leiðir færar og hinn 1. desember 1984 var einkasafnið Listasafn Sigurjóns Ólafssonar stofnað með styrk frá ríki og borg.“

Fjáröflun og skráning

Leiðin fram undan var samt fjarri því breið og greið. Það vantaði fjármagn. Kostnaður við endurbætur á vinnustofunni fór langt fram úr áætlunum. Birgittu fannst einboðið að hætta kennslu eftir kennaraverkfallið árið 1985, enda segist hún upp frá því hafa verið í fullri vinnu næstu árin við að leita styrkja hjá fyrirtækjum, stofnunum og velunnurum.

„Setja trukka á tangann“

"Til að afla fjár létum við gera afsteypur af listaverkunum, litlu styttunum, og bjóða til sölu. Þær voru reyndar ekki margar, því Sigurjón var alltaf í stóru verkunum, sem voru illseljanleg og höfðuðu ekki til almennings. Hann var ekkert að vinna fyrir markaðinn heldur fyrir sjálfan sig. Mannamyndirnar höfðu bjargað miklu, enda var hann gríðarlega eftirsóttur portrettlistamaður.“

Viðfangsefnið var miklu umfangsmeira en Birgittu hafði órað fyrir. Í ofanálag barðist hún fyrir tilvist safnsins í staðfræðilegu tilliti, því strandlengjan norðanmegin í borginni átti að verða iðnaðarsvæði og til stóð að leggja veg þvert gegnum Laugarnestúnið – „setja trukka á tangann“, eins og Þjóðviljinn sló upp. Fjaran var friðlýst og ekki aðeins hefðu aðgengi og umgjörð safnsins raskast heldur hugsanlega einnig fornminjar. Fyrirætlunin mætti mikilli mótspyrnu og voru Birgitta og hennar fólk þar fremst í flokki. Og höfðu betur. Deiliskipulagið leit þó ekki dagsins ljós fyrr en árið 2000.

Árið 1985 var örlagaríkt fyrir framtíð safnsins. Birgitta efndi til þriggja vikna Sigurjónsvöku til stofnunar styrktarsjóðs Listasafns Sigurjóns Ólafssonar, sem hófst með opnun sýningar í Listasafni ASÍ á síðustu verkum listamannsins. Einnig héldu hún og andstæðingar „trukkavegarins“ Jónsmessuhátíð í Laugarnesfjörunni þar sem safnað var undirskriftum gegn framkvæmdinni. „Margir sem komu á sýninguna lögðu málefninu lið og á aðeins tíu dögum söfnuðust um þrettán hundruð undirskriftir með tilmælum til borgarráðs að bíða átekta þar til búið væri að gera úttekt á svæðinu. Ég skynjaði að stór hópur fólks var tilbúinn að leggja sitt af mörkum og lét sér ekki á sama standa um menningarverðmæti og menninguna í landinu.“

Í tengslum við sýninguna, sem fékk góða aðsókn og umfjöllun, gaf Birgitta út bók um Sigurjón á íslensku, dönsku og ensku með ljósmyndum, blaðaúrklippum og listaverkaskrá, sem hún tók sjálf saman. Bókin er í raun fyrirrennarri tveggja binda verks um ævi og list Sigurjóns sem Listasafn Sigurjóns Ólafssonar gaf út 1998 og 1999 og tilnefnt var til Íslensku bókmenntaverðlaunanna, en í því er tæmandi skrá yfir öll hans verk, sem nú er orðin aðgengileg á vefsíðu safnsins.

Heppin að eiga góða að

Birgitta viðurkennir að hafa á stundum þurft að vera býsna hugmyndarík og fylgin sér til þess að ná markmiði sínu, en hún sé svo heppin að eiga góða að og hafa notið vináttu og velvildar margra. „Þótt öll börnin mín væru í námi erlendis studdu þau ákvarðanir mínar. Menn eins og Thor Vilhjálmsson, Ingi R. Helgason og margir fleiri voru sterkir bakhjarlar, sem ég fæ aldrei nógsamlega þakkað, og Geirfinnur Jónsson, tengdasonur minn og eiginmaður Hlífar, hefur verið mér stoð og stytta alveg frá því safnið var opnað – hann er maðurinn sem reddar öllu.“

Fjáröflunarstúss, byggingar framkvæmdir og vinna við skráningu listaverkanna einkenndu líf Birgittu þar til Listasafn Sigurjóns Ólafssonar var opnað við hátíðlega athöfn með tónleikum og upplestrum 21. október 1988. „Meðal góðra gesta voru margir vinir okkar frá Danmörku auk þess sem þaðan komu líka blaðamenn frá helstu dagblöðum landsins. Sigurjón komst aftur á kortið sem listamaður í Danmörku þar sem hann lærði og starfaði í mörg ár áður en hann fluttist til Íslands.“

Þótt Birgitta hafi staðið vaktina í safninu í þrjátíu ár er engan bilbug á henni að finna. Hún hefur m.a. sett upp hátt á sjöunda tug sýninga, þar af fjórar stórar farandsýningar, sem sýndar voru sem heild í erlendum söfnum, og staðið fyrir og skipulagt alls lags menningarviðburði í húsinu.

Breytingar á rekstrarforminu

Breytingar urðu á rekstrarfyrirkomulaginu árið 1989 þegar Listasafni Sigurjóns Ólafssonar var breytt í samnefnda sjálfseignarstofnun með stofngjöf Birgittu og fjölskyldu. Í stofnunina runnu fjöldi listaverka, íbúðarhúsið og safnhúsið með innanstokksmunum og kaffistofu. „Breytingin fól meðal annars í sér að skipað var tólf manna sjálfstætt fulltrúaráð og var hlutverk þess að skipa tvo fulltrúa í stjórn safnsins á móti þremur sem ég skipaði sem formaður stjórnar. Fulltrúaráðið varð einnig bakhjarl og ráðgjafi stjórnarinnar. Um mitt árið 2012 urðu aftur breytingar, en hrunið hafði þau áhrif að borgin skar á fjárveitingar. Sjálfseignarstofnunin var lögð niður og skuldlaust safnið afhent Listasafni Íslands þar sem það er nú rekið sem deild innan þess,“ segir Birgitta og tekur fram að það sé því Listasafn Íslands sem bjóði til sýningaropnunarinnar um helgina. Meirihluti verka annarra listamanna en Sigurjóns sé líka þaðan en nokkur fengin að láni hjá einkasöfnum.

Hin hagsýna húsmóðir –

En hvernig leið henni, rúmlega fimmtugri myndlistarmenntaðri ekkjunni, aðfluttri frá Fjóni, að vera svo að segja nauðugur einn kostur að bjarga listaverkum eiginmanns síns og koma þeim í var á Íslandi?

„Veistu það – mér hefur oft orðið hugsað til ömmu og allra formæðra minna, sem bjuggu yfir svo mikilli reynslu og stundum var talað um sem hinar hagsýnu húsmæður. Í mínum aðstæðum þýddi ekkert annað en að vera hagsýn. Ætli ég sé ekki bara með hagsýnina í genunum eins og þessar formæður mínar!“ svarar Birgitta brosandi.

Morgunblaðið fimmtudagurinn 18. október 2018.

Skráð af Menningar-Staður.