Jólabasar Kvenfélags Eyrarbakka 2. des. 2018

Í Félagsheimilinu Stað á Eyrarbakka

sunnudaginn 2. desember 2018 kl. 14:00 - 17:00
 

Skráð af Menningar-Staður
 

Skáldastund, jólasýning og músastigar

í Byggðasafni Árnesinga á Eyrarbakka

Á safninu byrjar jólagleðin ávallt með opnun jólasýningar og skáldastund í stássstofu Hússins.

Sunnudaginn 2. desember 2018 býður safnið gesti velkomna.

Á jólasýningunni skarta gömlu jólatrén sínu fegursta, músastigasmiðja verður í Kirkjubæ og í stássstofu  má hlýða á rithöfunda lesa úr nýjum verkum sínum.

Þetta árið koma fram:

Bjarni M. Bjarnason með skáldsöguna Læknishúsið,

Gerður Kristný með ljóðabókinni Sálumessa,

Þórunn Jarla Valdimarsdóttir sem ritaði sögu Skúla fógeta,

Lilja Sigurðardóttir með glæpasöguna Svik

og  Guðmundur Brynjólfsson með glæpasöguna Eitraða barnið.

Þarna fá gestir brot af ólíkum skáldskap. Eyrarbakki er sögusviðið í bókum Guðmundar og Bjarna. Lilja hefur getið sér gott orð sem spennusagnarhöfundur og Þórunn þekkt fyrir að tvinna listlega saman sagnfræði og skáldskap. Gerður Kristný er svo eitt okkar fremsta ljóðskáld. Það verður enginn bókaunnandi svikinn af skáldastund í Húsinu.

Opin vinnusmiðja verður í litla alþýðuhúsinu Kirkjubæ og er ætlunin að fylla litla kotið af músastiga.

Aðventukaffi er á boðstólum, allir velkomnir og frír aðgangur.

Jólasýningin er opin sem og safnið allt frá kl. 13-17 en upplestur rithöfunda hefst kl. 16.00

Byggðasafnið verður með fjölbreytta jóladagskrá og séropnunum á aðventu þar sem verður opið þrjá sunnudaga fyrir jól og einn laugardag. Uppbyggingasjóður Suðurlands styrkir dagskrána.  Nánari dagskrá má sjá á vefsíðu safnsins www.husid.com  og á Facebook „Húsið á Eyrarbakka – Byggðasafn Árnesinga“.  

Ókeypis aðgangur.

Verið velkomin.

Skráð af Menningar-Staður.

Jón Sigurðsson (1911 - 1879).

Jón Sigurðsson og 1. desember

Þann 1. desember 1918  tóku svokölluð  sambandslög gildi. Samkvæmt þeim varð þjóðin fullvalda, eins og það var kallað, en áfram í konungssambandi við Dani, þ.e. við höfðum áfram sama kóng. Einnig skyldu Danir sjá um utanríkismál okkar og landhelgisgæslu.  

   Auðvitað byggðu sambandslögin mikið á baráttu Jóns Sigurðssonar og félaga fyrir sjálfstæði þjóðarinnar. Það fer því vel á að rifja upp örfá orð um þann mann á þessum  ágæta degi, sem við erum að vísu að mestu leyti hætt að halda  hátíðlegan.   

Ásgeir Ásgeirsson forseti mælti meðal annars svo í hátíðarræðu á Hrafnseyri 17. júní 1961:

  “Það mun fágætt, að maður taki á svo ungum aldri rétta stefnu og forystu, svo að vart þurfi að breyta, þó stundum þurfi að auka, á langri ævi fram á gafarbakka. Nokkurn arf, staðgóðan, hefur pilturinn haft með sér frá Hrafnseyrarheimilinu og Vestfjörðum, þó ekki væru það fjármunir. Slíkur árangur og afköst, sem urðu af ævistarfi hans í verslunarmálum, fjármálum og stjórnskipunarmálum þjóðar sinnar, sögu og stjórnvísindum, eru með eindæmum.”

    Mikið vatn er til sjávar runnið síðan Jón Sigurðsson var að reyna að koma Íslendingum til manns og Dönum að hlusta á söguleg og siðferðileg rök. Þessi óþreytandi áróðursmaður, sem jafnframt var gætinn og hagsýnn, var ötull talsmaður frjálsra samskipta. Hann var opinn fyrir öllum gagnlegum nýjungum, hvaðan sem þær komu. Hann benti þráfaldlega á að leiðin til frelsis og framfara lægi í gegnum frjáls viðskipti milli þjóðanna. Jón forseti var langt á undan mörgum samtíðarmönnum sínum hvað þetta snertir. En fáir voru samt jafn raunsæir og þessi heimsvani útnesjamaður héðan að vestan.

 

Hallgrímur Sveinsson.

 

Skráð af Menningar-Staður.

Þorsteinn Gíslason (1928 - 2014)

Merkir Íslendingar - Þorsteinn Gíslason

Þor­steinn Gísla­son fædd­ist í Kot­hús­um í Garði 1. desember 1928,

son­ur hjón­anna Gísla Árna Eggerts­son­ar, skip­stjóra þar, og Hrefnu Þor­steins­dótt­ur hús­freyju. Bróðir Gísla Árna var Þor­steinn, faðir Eggerts G. Þor­steins­son­ar sjáv­ar­út­vegs­ráðherra.

Bræður Þor­steins Gísla­son­ar: Eggert, skip­stjóri og afla­kóng­ur í Reykja­vík, og Árni, skip­stjóri í Reykja­vík og lengi starfsmaður SÞ, en hann lést 1997.

Eft­ir­lif­andi eig­in­kona Þor­steins er Vil­borg Vil­mund­ar­dótt­ur handa­vinnu­kenn­ari. For­eldr­ar henn­ar voru Vil­mund­ur Gísla­son, bóndi í Króki í Garðabæ, og k.h., Þor­björg Stef­an­ía Guðjóns­dótt­ir hús­freyja. Börn Þor­steins og Vil­borg­ar eru Vil­mund­ur, bygg­inga­meist­ari og grunn­skóla­kenn­ari; Gísli, pró­fess­or við HÍ; Hrefna arki­tekt og Þor­björg, verk­efna­stjóri við HÍ.

Þor­steinn tók kenn­ara­próf frá KÍ 1952, próf frá Stýri­manna­skól­an­um í Reykja­vík 1953 og stundaði fram­halds­nám í stjórn­un og tækni­grein­um sjáv­ar­út­vegs í Dan­mörku og Nor­egi 1975-76 og í Banda­ríkj­un­um 1978.

Þor­steinn var skóla­stjóri Gerðaskóla í Garði 1954-60, stýri­maður og skip­stjóri á sumr­um frá 1953-80 og landsþekkt aflakló, var kenn­ari í Stýri­manna­skól­an­um í Reykja­vík 1960-82, vara­fiski­mála­stjóri 1969-83 og fiski­mála­stjóri 1983-93.

Þor­steinn var varaþingmaður Sjálf­stæðis­flokks­ins í Reykja­vík 1967-71, sat í stjórn Fiski­fé­lags Íslands 1969-82, í stjórn Síld­ar­verk­smiðja rík­is­ins frá 1971 og stjórn­ar­formaður þar 1977-95, í stjórn BÚR 1976-82, í stjórn Afla­trygg­inga­sjóðs og stjórn­ar­formaður hans 1983-86, í stjórn Bjargráðasjóðs 1983-93, í stjórn Haf­rann­sókna­stofn­un­ar 1983-93 og sat í fjölda stjórn­skipaðra nefnda. Hann skrifaði fjölda greina um sjáv­ar­út­veg og sjáv­ar­út­vegs­fræðslu. Hann hlaut ridd­ara­kross hinn­ar ís­lensku fálka­orðu 1995.

Þor­steinn lést 12. ágúst 2014.

Morgunblaðið.

Aflaskipið Víðir II GK-275 frá Graði kemur inn til Raufarhafnar með síld. Skipstjóri þar Þorsteinn Gíslason.

Skráð af Menningar-Staður

Merkir Íslendingar - Eggert Ólafsson

Eggert Ólafsson fæddist í Svefneyjum á Breiðafirði 1. desember 1726,

sonur Ólafs Gunnlaugssonar bónda og Ragnhildar Sigurðardóttur.

Eggert lærði hjá móðurbróður sínum, Sigurði presti í Flatey, og var í fóstri hjá öðrum móðurbróður, Guðmundi, sýslumanni á Ingjaldshóli. Hann lauk stúdentsprófi í Skálholti, stundaði nám í heimspeki og náttúrufræði við Hafnarháskóla, þótti frábær námsmaður, las m.a. forn, þjóðleg fræði, málfræði, lögfræði og búfræði, var lærður í latínu og grísku og talaði dönsku, sænsku, ensku, þýsku og frönsku.

Á árunum 1752-57 fóru Eggert og Bjarni Pálsson, síðar landlæknir, rannsóknarferð um Ísland. Afraksturinn er Ferðabók Eggerts og Bjarna Pálssonar sem Eggert samdi á dönsku og að mestu leyti einn. Ritið er viðamikil lýsing á náttúru landsins og gæðum, og greinargerð um íslenskt þjóðlíf og landshagi.

Eggert var skipaður varalögmaður sunnan og austan 1767. Hann lét þá byggja upp jörð sína, Hofsstaði í Eyjahreppi, og ákvað að setjast þar að. Sama haust kvæntist hann Ingibjörgu, dóttur Guðmundar, móðurbróður síns. Þau héldu veglega brúðkaupsveislu að fornum sið í Reykholti, dvöldu um veturinn í Sauðlauksdal, héldu um vorið áleiðis að Hofsstöðum en fórust í aftakaveðri á Breiðafirði 1768.

Þjóðin öll syrgði Eggert enda mikils af honum vænst. Hann var framfarasinni og upplýsingarmaður en jafnframt þjóðernissinnaður. Eggert trúði á land, þjóð og framtíð og var mikilvægur fyrirrennari Baldvins Einarssonar og Fjölnismanna sem höfðu hann í ýmsu að fyrirmynd. Af skáldskap Eggerts er hins vegar Búnaðarbálkur hans þekktastur sem ber fyrst og fremst að skoða sem boðskap í bundnu máli. En önnur skáld hafa ort um hann fögur ljóð, s.s. Matthías Jochumsson, Matthías Johannessen og Jónas Hallgrímsson.

_______________________________

Eggert Ólafs­son fædd­ist 1. des­em­ber árið 1726. 
Í Skáldu, af­mæl­is­daga­bók Jó­hann­es­ar úr Kötl­um, er þetta er­indi eft­ir Eggert:

Skulu kaup­ferðir

í kjör fall­ast

og vaxa vel­meg­in;

springa munu blóm­st­ur

á bæj­ar­tré,

göfgu mun þá fjölga fræi.

Flest­ir þekkja Lyst­hús­kvæði Eggerts. 
Þetta er viðkvæðið:

Fag­urt galaði fugl­inn sá

forðum tíð í lundi;

listamaður­inn lengi þar við undi.

Hér koma tvö fyrstu er­ind­in:

Und­ir blá­um sól­ar sali

Sauðlauks- uppi í lygn­um -dali

fólkið hafði af hanagali

hvörs­dags skemmt­un bæn­um á,

fag­urt galaði fugl­inn sá

og af fleiri fugla hjali

frygð um sum­ar-stund­ir;

listamaður­inn lengi þar við undi.

Laufa byggja skyldi skála,

skemmti­lega sniðka og mála

í lystig­arði ljúfra kála,

lít­il skríkja var þar hjá,

fag­urt galaði fugl­inn sá;

týr­ar þá við timbri rjála

á tóla smíða fundi

listamaður­inn lengi þar við undi.

Morgunblaðið.

Skráð af Menningar-Staður

Fólk safnaðist saman við Stjórnarráðið þann 1. desember 1918.

100 ÁR FRÁ FULLVELDINU

Í dag, 1. desember 2018, minnist íslenska þjóðin að 100 ára eru frá fullveldi Íslands. 

Þann 1. desember 1918, tóku gildi milli Íslands og Danmerkur Sambandslögin, sem voru lög um það hvernig Ísland stóð í sambandi sínu við Danmörku. Í þeim kom meðal annars fram viðurkenning Danmerkur á því að Ísland væri fullvalda og frjálst ríki. 

Dagurinn varð smám saman að almennum þjóðhátíðardegi fram að lýðveldistíma og var Íslenski fáninn dreginn að húni í fyrsta sinn sem fullgildur þjóðfáni þennan dag.

Þrátt fyrir að áralangri baráttu hafi verið lokið með fullveldi landsins var lítið um hátíðahöld þegar haldið var upp á fullveldisdaginn í fyrsta sinn árið 1918, enda veturinn með eindæmum harður og oftast kallaður frostaveturinn mikli. Katla gaus einnig frá 12. október til 4. nóvember og seint í október barst drepsótt sú sem kölluð var spánska veikin til landsins og létust hundruð manna. Loks brast á nýtt kuldakast þegar veikin stóð sem hæst og ekki þótti ráðlegt að hafa langa útisamkomu við þessar aðstæður.
 

Skráð af Menningar-Staður.

Fullvalda ríki í eina öld

 Þess er víða minnst að Ísland varð

frjálst og fullvalda ríki 1. desember 1918

Fjölbreytt hátíðarhöld víða um land 

Skráð af Menningar-Staður