Tíminn 17. mars 1917.

17. mars 1917 -

Tíminn kom út í fyrsta sinn

Tíminn, blað Framsóknarflokksins, kom út í fyrsta sinn þann 17. mars 1917.

„Þetta blað mun eftir föngum beitast fyrir heilbrigðri framfarastefnu í landsmálum,“ sagði í inngangsorðum.

Tíminn varð dagblað árið 1947, var sameinaður Degi 1996 en hætti að koma út haustið 1997.

Skráð af Menningar-Bakki.

Gyllir ÍS 261 við bryggju á Flateyri. Skipið er 44 ára í dag. Í fjörunni stendur Flateyringurinn/Eyrbekkingurinn Júlía B. Björnsdóttir. Ljósm.: Björn Ingi Bjarnason.

Gvendardagur er 16. mars

Gvendardagur er 16. mars. Þá lést Guðmundur góði Arason Hólabiskup árið 1237. Guðmundar- eða Gvendardagur varð messudagur í Hólabiskupsdæmi ári 1315 þegar bein hans voru tekin upp.

Mikil helgi var á Guðmundi meðan katólska entist þótt hann væri aldrei lýstur helgur maður opinberlega, og eimdi lengi eftir af dýrkun hans, einkum á norðanverðum Vestfjörðum þar sem heimildir eru um nokkurt tilhald á messudegi Guðmundar allt fram á 20. öld.

Sunnanlands var gert ráð fyrir veðrabrigðum til hins verra þennan dag eða Geirþrúðardag daginn eftir, og jafnvel talið ills viti ef það brást.

Á síðasta fjórðungi 20. aldar var á Flateyri horft til Gvendardags sem mikils happadags í Önundarfirði eftir að skuttogarinn Gyllir ÍS 261 kom í fyrsta sinn til Flateyrar á Gvendardegi 16. mars 1976. Það var Útgerðarfélag Flateyrar hf. sem átti Gylli en það félag var dótturfélag Hjálms hf. á Flateyri sem var stofnaður þann 22. september 1968.

Gyllir heitir nú Stefnir ÍS- 28 og er gerður út frá Ísafirði og er 44 ára í dag - 16. mars 2020.

Nafnið Hjálmur var samþykkt á stofnfundi Hjálms hf. eftir tillögu Eysteins G. Gíslasonar fyrrum kennara á Flateyri. Í greinargerð með tillögu sinni benti Eysteinn á að “Hjálmur” væri vörn mikilvægasta líkamshlutarins og fyrirtæki sem þetta væri slíkt hið sama fyrir byggðarlag eins og Flateyri og Önundarfjörð. Fyrir væru nöfn félaga á Flateyri í sama dúr svo sem “Verkalýðsfélagið Skjöldur” og “Kvenfélagið Brynja.” Þessi tillaga var samþykkt með lófaklappi þó ágæt tillaga að öðru nafn hafi legið fyrir stofnfundinum í upphafi frá fundarboðendum.
 

Skráð af Menningar-Bakki.

Ágúst M. Sigurðsson (1938 - 2010).

Merkir Íslendingar - Ágúst M. Sigurðsson

Ágúst fæddist á Akureyri 15. mars 1938, sonur Sigurðar Stefánssonar, prófasts og síðar vígslubiskus á Möðruvöllum í Hörgárdal, og Maríu Júlíönu Kristjönu Ágústsdóttur cand.phil.
 

Sigurður var sonur Stefáns Hannessonar, bónda á Þrándarstöðum í Kjós, og Guðrúnar Matthíasdóttur, húsfreyju og veitingakonu í Reykjavík, en María var dóttir Ágústs Jósefssonar, bæjarfulltrúa og heilbrigðisfulltrúa í Reykjavík, sem skrifaði fróðlegar endurminningar um mannlíf í Reykjavík, og Pauline Charlotte Andreasdóttur, f. Sæby.
 

Eftirlifandi eiginkona Ágústar er Guðrún Lára Ásgeirsdóttir, kennari og prestsfrú, dóttir Kirstínar Láru Sigurbjörnsdóttur, kennara í Ási í Reykjavík og Ásgeirs Einarssonar, héraðsdýralæknis í Gullbringu- og Kjósarsýslu.

Börn Guðrúnar Láru og Ágústs eru:

Lárus Sigurbjörn, umferðarverkfræðingur á Sjálandi, og María, héraðsprestur í Reykjavíkurprófastsdæmi vestra.
 

Ágúst lauk stúdentsprófi frá MA 1959, embættisprófi í guðfræði frá HÍ 1965, stundaði framhaldsnám í Den nske Folkekirke við Árósarháskóla, lauk þaðan prófum og fór fjölda námsferða til Danmerkur, Noregs, Þýskalands og Ísraels.
 

Ágúst var símstöðvarstjóri á Möðruvöllum 1964-66, aðstoðarmaður föður síns þar og sóknarprestur frá 1965, sóknarprestur í Vallanesi á Völlum frá 1966, í Ólafsvík frá 1970, á Mælifelli í Skagafirði frá 1972 og talsímavörður þar, sendiráðsprestur í Kaupmannahöfn frá 1983 og umsjónarmaður Húss Jóns Sigurðssonar, sóknarprestur á Prestbakka í Hrútafirði frá 1989 og prófastur Húnavatnsprófastsdæmis frá 1999 og til 2000.
 

Ágúst kenndi við fjölda skóla, var afkastamikill rithöfundur og margfróður fræðimaður, formaður Tónlistarfélags Skagafjarðar og Sálarrannsóknafélags Skagafjarðar og sat í sýslunefnd Skagafjarðarsýslu, auk annarra trúnaðarstarfa.
 

Vestfirska forlagið gaf út nokkrar af bókum hans.

Ágúst lést 22. ágúst 2010.
 

Skráð af Menningar-Bakki.

Þorsteinn Jónsson frá Hamri (1938 - 2018).

Merkir Íslendingar - Þorsteinn frá Hamri

Þor­steinn Jóns­son frá Hamri fædd­ist 15. mars 1938 á Hamri í Þver­ár­hlíð. For­eldr­ar hans voru hjón­in Jón Leví Þor­steins­son og Guðný Þor­leifs­dótt­ir, bænd­ur á Hamri.

Hann lauk gagn­fræðaprófi og lands­prófi við Héraðsskól­ann í Reyk­holti 1954 og stundaði nám við KÍ 1955-1957.

Þor­steinn vann al­menn sveita­störf til 1958 en fékkst síðan við bóka­vörslu og vann verka­manna­störf í Reykja­vík sam­hliða ritstörf­um. Frá 1967 fékkst hann ein­göngu við ritstörf og sinnti auk þess síðar dag­skrár­gerð og próf­arka­lestri og var mik­il­virk­ur þýðandi.

Þor­steinn sat í stjórn Rit­höf­unda­fé­lags Íslands 1966-1968 og var meðstjórn­andi í stjórn Rit­höf­unda­sam­bands Íslands 1986-1988.

Eft­ir Þor­stein ligg­ur fjöldi verka; ljóðabóka, skáld­sagna, þýðinga og fleira og hlaut hann ótal viður­kenn­ing­ar á sex­tíu ára rit­höf­und­ar­ferli sín­um.

 

Þorsteinn var til­nefnd­ur til Bók­mennta­verðlauna Norður­landaráðs fimm sinn­um: Árið 1972 fyr­ir Him­in­bjarg­ar­sögu eða Skóg­ar­draum, 1979 fyr­ir Fiðrið úr sæng Dala­drottn­ing­ar, 1984 fyr­ir Spjóta­lög á speg­il, 1992 fyr­ir Vatns göt­ur og blóðs og árið 2015 fyr­ir Skessukatla.

Þor­steinn eignaðist fimm börn með sam­býl­is­konu sinni, Ástu Sig­urðardótt­ur rit­höf­undi:

Þau eru Dagný, Þórir Jök­ull, Böðvar Bjarki,  Kol­beinn og Guðný Ása.

Son­ur Þor­steins og Guðrún­ar Svövu Svavars­dótt­ur, myndlistarmanns, f.v. eiginkonu, er Eg­ill  - 

 

Sam­býl­is­kona Þor­steins var Lauf­ey Sig­urðardótt­ir fiðluleik­ari og þeirra dóttir er Guðrún.

Þor­steinn lést 28.janúar 2018.

 

Skráð af Menningar-Bakki.

      Bakkablíðan 14. mars 2020



Skráð af Menningar-Bakki

Brynjólfur Sveinsson var fæddur að Holti í Önundarfirði

14. september árið 1605 og var Skálholtsbiskup 1639 - 1674. 

 

Merkir Íslendingar - Brynjólfur Sveinsson

Brynjólfur Sveinsson var fæddur að Holti í Önundarfirði 14. september árið 1605, á krossmessu á hausti. Foreldrar hans voru þau hjónin Sveinn Símonarson, prestur þar, og Ragnheiður Pálsdóttir. Fyrstu þrjú æviár sín var Brynjólfur að Hóli í Önundarfirði, en það mun hafa tíðkast að fyrirfólk kæmi börnum sínum þannig í fóstur um skeið. Síðan elst hann upp hjá foreldrum sínum og var þar haldið fast að lærdómi í kristnum fræðum. Er sagt, að þegar hann var á 12. aldursári hafi drengurinn verið búinn að lesa gjörvalla Heilaga ritningu yfir fimm sinnum, og það á latínu. Að þessum undirbúningi loknum var honum komið til náms í Skálholti. Þetta var árið 1617. Hann brautskráðist þaðan 18 ára gamall, árið 1623. Á skólaárunum var Brynjólfur heima vestra um sumur og gegndi öllum þeim störfum er til féllu, gekk að slætti og fór í útróðra. Þó var honum stöðugt haldið að bóklestri jafnframt.

Árið 1624 sigldi Brynjólfur til háskólanáms í Danmörku, kom heim næsta sumar, vegna drepsóttar sem geisaði ytra, en fór aftur út um haustið.

Að 5 ára námi loknu, árið 1629, lét hinn nýbakaði baccalaureus í guðfræði, heimspeki og málfræði í haf og kom upp til Íslands og las grísku í foreldrahúsum í tvö ár.

En hann fer utan á ný til háskólanáms, 1631. Fór þar mikið orð af vitsmunum hans og þekkingu. Árið 1632 gerðist hann yfirkennari (konrektor) við dómskólann í Hróarskeldu, og er í því starfi til vors 1638. Í millitíðinni, eða 28. nóvember 1633, hlaut Brynjólfur meistaragráðu í heimspeki við Kaupmannahafnarháskóla.

Þá kemur hann aftur til að líta föðurland sitt augum og gera ýmsar ráðstafanir vegna andláts móður sinnar, áður en haldið skal utan til frekari dvalar á meginlandi Evrópu, þegar Gísli Oddsson Skálholtsbiskup veikist og andast, og kennimenn velja Brynjólf sem eftirmann hans. Tregur þáði hann embættið, eftir að hafa reynt að komast undan því, bendandi á að margir aðrir væru sér langtum hæfari til starfans, hlaut vígslu í Frúarkirkjunni í Kaupmannahöfn 15. maí árið 1639, og átti eftir að gegna því til ársins 1674, við góðan orðstír, þótti röggsamur kirkjustjórnandi, framfarasinnaður í veraldlegum efnum og allra manna lærðastur, og bjó auk þess yfir víðsýni og umburðarlyndi. Sem dæmi að nefna tók hann mildilega á galdramálum og orti Maríukvæði í kaþólskum stíl. Þá var hann áhugasamur jafnt um náttúruvísindi og hugvísindi, safnaði fornritum og vildi gefa þau út á prenti.

Hinn ungi biskup, 34 ára gamall, fékk Skálholtsstað í hrörlegu ásigkomulagi, en uppbyggði stórmannlega, lét rífa gömlu dómkirkjuna og reisa aðra minni. Sú er jafnan kölluð eftir honum.

Mælt er að Brynjólfur hafi tekið að þýða Nýja testamentið "úr grísku á íslenzku, fylgjandi orðameiningu höfuðtextans," eins og segir í Biskupasögum Jóns Halldórssonar. "Bað biskupinn herra Þorlák að láta það prenta, þá fullgert væri. Fékk afsvar fyrir þá grein, því horfa mundi til ásteiníngar framar en uppbyggíngar hjá einföldum almúga, ef mismunur væri á útleggíngum þess." Hafði Brynjólfur einungis lokið við að þýða Matteusarguðspjall, er hér var komið sögu. Ekkert hefur varðveist af því, að talið er. En þetta mun vera í fyrsta sinn, að Íslendingur þýðir rit úr Nýja testamentinu beint úr frummálinu.

Í verki sínu um Brynjólf (1973), í flokknum Menn í öndvegi, segir Þórhallur Guttormsson sagnfræðingur m.a.:

Í dagfari öllu var Brynjólfur biskup án alls drambs og yfirlætis eða fordildar í mat og klæðnaði. Barst hann svo lítið á, að þjónustufólk og nemendur veittu honum átölur í leyndum. Því svaraði hann svo, að fyrst guð hefði látið sig fæðast í því landi, þar sem klæði væru gerð af sauðaull, en ekki í landi, þar sem stunduð væri silki- eða bómullarrækt, þá bæri sér að semja sig að háttum síns lands og klæðast ullarfötum. "Vanitas quam minimum optimum" var orðtak hans. Því minna sem væri af hégómanum, því betra.

Brynjólfur kvæntist Margréti Halldórsdóttur lögmanns árið 1640. Þau eignuðust sjö börn, en einungis tvö þeirra komust á legg. Ragnheiði misstu þau árið 1663, einungis 22 ára gamla. Við útför hennar var frumfluttur jarðarfararsálmurinn "Allt eins og blómstrið eina", sem Hallgrímur Pétursson áður gaf henni. Sonurinn Halldór lést árið 1666, hálfþrítugur að aldri. Margrét andaðist 1670 og Þórður, sonur Ragnheiðar, 1673, á tólfta aldursári.

Afkomendurnir lifðu því engir.

Brynjólfur, þessi helsti öndvegismaður Íslands á 17. öld, vildi einn allra Skálholtsbiskupa ekki njóta legs innan veggja kirkju, heldur valdi sér hvílustað austan til í garðinum, hjá sínum nánustu, og bað um að áklappaður steinn yrði ekki lagður á gröf sína. Það er í stíl við orðin hér að framan, ívitnuð.

Hann andaðist 5. ágúst árið 1675. Í áðurnefndri bók Þórhalls er framhaldinu lýst svo:

Tveim dögum áður en jarðarför Brynjólfs fór fram, var hann lagður í kistu sína og Nýja testamentið, Davíðssálmar og Fjórir guðspjallamenn Jóns Arasonar látnir hjá honum. Hafði hann mælt svo fyrir sjálfur. Skorti biskup nú engan búnað til að hefja að nýju fyrra starf, er kæmi yfir landamærin miklu [...]

Skráð af:
Björn Ingi Bjarnason
Menningar-Bakki

Fjöl­brauta­skóli Suður­lands. Ljósm.:mbl.is//?Hari

Hátt í eitt hundrað úr FSu í sótt­kví

Alls eru níu­tíu nem­end­ur og sex starfs­menn Fjöl­brauta­skól­ans á Suður­landi í sótt­kví vegna kór­ónu­veirunn­ar.

Þetta kem­ur fram í tölvu­pósti sem skóla­stjór­inn Olga Lísa Garðars­dótt­ir sendi nem­end­um og for­eldr­um.

„Í ljósi þess að 90 nem­end­ur og sex starfs­menn FSu eru nú í sótt­kví vil ég ít­reka að það er mjög mik­il­vægt að ef þið verðið vör við ein­kenni kór­ónu­smits er eina ráðið að hafa strax sam­band við næstu heilsu­gæslu­stöð eða að hringja í síma­núm­erið 1700 til að fá leiðbein­ing­ar um sýna­töku og næstu skref,“ skrif­ar Olga Lísa og bend­ir á vef land­lækn­is upp á frek­ari upp­lýs­ing­ar.

„Ég vona inni­lega að þið öll sleppið við þessi veik­indi og óska ykk­ur alls hins besta.“



Skráð af Menningar-Bakki.

Lokað fyrir heimsóknir á Sólvöllum

Hjúkrunar- og dvalarheimilinu Sólvöllum á Eyrarbakka, hjúkrunarheimilinu Kirkjuhvoli á Hvolsvelli, Lundi á Hellu  og dvalarheimilinu Hjallatúni í Vík hefur öllum verið lokað fyrir heimsóknum ættingja og annarra gesta þar til annað verður formlega tilkynnt.
 

Er þetta gert að höfðu samráði við Sóttvarnarlækni og Landlækni eftir að Neyðarstigi almannavarna var lýst yfir í gær vegna COVID-19. Hjúkrunarheimilin eru hér fylgja eindregnum tilmælum þessara aðila sem eru í framvarðasveit Almannavarna Íslands. 

Tilkynningar heimilanna eru nokkuð samhljóða en í þeim kemur fram að stjórnum og stjórnendum þykir mjög leitt að þurfa að taka svo stóra ákvörðun en þetta er gert með velferð íbúanna í húfi og eru fólk beðið um að sýna þessari ákvörðun virðingu og skilning. 

„Það er ljóst að það getur reynst íbúa mjög erfitt að fá ekki heimsóknir frá ættingjum sínum og á sama hátt getur það reynst ættingjum íbúans mjög erfitt að heimsækja hann ekki. Það er samt nauðsynlegt að grípa til þessarra ráðstafana til að koma í veg fyrir að íbúi veikist af veirunni og eins geta smit borist frá ættingjum eins íbúa til annars íbúa,“ segir meðal annars í tilkynningum hjúkrunarheimilanna.


Skráð af Menningar-Bakki.

Þuríður Pálsdóttir.

Þuríður Pálsdóttir söngkona – 93 ára

Þuríður Pálsdóttir fæddist í Reykjavík að Bergstaðastræti 50 þann 12. mars 1927, yngsta barn foreldra sinna Kristínar Norðmann og Páls Ísólfssonar. „Ég er alin upp fyrir austan læk, að undanskildum nokkrum misserum í Skerjafirði,“ segir Þuríður í ævisögu sinni, Líf mitt og gleði, sem Jónína Michaelsdóttir skráði og kom út 1986.

Þuríður var í sveit sem unglingur á Arnbjargarlæk. „Þessi tvö sumur eru einhver yndislegasti tími sem ég hef lifað,“ segir Þuríður.

Eiginmaður hennar var Örn Guðmundsson viðskiptafræðingur. Móðir Þuríðar, sem var þekktur bridsspilari, sagði henni fyrst frá tilvist hans: „Ég tapaði af því að Árni Matt var með nýjan makker mjög efnilegan.“ Hún gat ekki vitað að einkadóttir hennar ætti eftir að fá þennan efnilega spilamann fyrir „makker í öðru spili og mikilvægara“, segir Þuríður. Hún missti móður sína sextán ára gömul. Mjög kært var með Níní, eins og Þuríður er jafnan kölluð af nákomnu fólki, og bræðrum hennar Nonna (Jóni) og Nenna (Einari) enda á líkum aldri.

Þuríður fékk snemma áhuga á söng. „Amma mín og nafna hafði snemma orð á því að ég hefði fallega rödd,“ segir hún. „„Alltaf vill þessi Níní vera að syngja,“ sagði æskuvinkona mín.“

Þuríður hefur verið einsöngvari frá 1948. Hún stundaði söng- og tónlistarnám á Ítalíu á sjötta áratugnum hjá Luigi Algergoni og Linu Pagliughi. Hún lauk tónmenntakennaraprófi frá Tónlistarskólanum í Reykjavík 1967 og stundaði nám í píanóleik og óperuleik. Þuríður var í hópi frumkvöðla í söngkvennastétt hér og söng fjölmörg óperuhlutverk, hélt fjölda einsöngstónleika, stjórnaði Árnesingakórnum í Reykjavík og var yfirkennari Söngskólans frá stofnun hans 1973 þar til hún lét af störfum fyrir aldurs sakir.

Þuríður var formaður Félags íslenskra einsöngvara um árabil og sat í Þjóðleikhúsráði frá 1978 og varð formaður þess 1983. Hún var varaþingmaður Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík 1991 til 1995. Þuríður var sæmd riddarakrossi fálkaorðunnar 1982, Cavalieri dell Ordine Al Merito della Repubblica Italiana 1987; Silfurmerki Félags íslenskra leikara og hlaut einnig viðurkenningu frá Íslensku óperunni fyrir þrjátíu ára starf á óperusviði 1983.

Fjölskylda

Þuríður giftist í janúarlok 1946 Erni Guðmundssyni, f. 1921, d. 1987 framkvæmdastjóra. Hann var sonur Guðmundar Finnbogasonar landsbókavarðar, f. 1873, d. 1944 og k.h. Laufeyjar Vilhjálmsdóttur, kennara og húsmóður, f. 1879, d. 1960.

Börn Þuríðar og Arnar eru: 1) Kristín, f. 1946, fyrrverandi starfsmaður á Biskupsstofu, gift Hermanni Tönsberg, fyrrverandi framkvæmdastjóra. Þau eiga börnin Einar tónlistarmann, Þuríði lögfræðing, Ingibjörgu, Ernu alþjóðastjórnmálafræðing og Örn myndlistarmann. 2) Guðmundur Páll Arnarson f. 1954, bridskennari. Hann er kvæntur Guðrúnu Guðlaugsdóttur blaðamanni. Hann á soninn Jónas, óperusöngvara í Þýskalandi, og stjúpbörnin Ragnheiði háskólakennara, Ásgerði óperusöngkonu, Móeiði kennara, Kristin og Guðlaug tónlistarmenn og Sigríði Elísabetu, nema í tölvunarfræði. 3) Laufey, f. 1962, kennari. Hún er gift Birni Kristinssyni efnafræðingi. Þau eiga börnin Kristin Örn, mastersnema í verkfræði, og Helgu Sóleyju framhaldsskólanema.

Systkini Þuríðar: Jón Norðmann, f. 1923, d. 1993, yfirskoðunarmaður hjá Flugleiðum; Einar, f. 1925, d. 1996, leikari, skólastjóri og fræðimaður; Anna Sigríður, prestur og ráðgjafi, f. 1946, dóttir Páls og síðari konu hans, Sigrúnar Eiríksdóttur, f. 1911, d. 1990. Dætur Sigrúnar og Heinrichs Durr og stjúpsystur Þuríðar: Hjördís, f. 1934, Erla, f. 1935 og Hildegard, f. 1938, d. 2012.

Foreldrar Þuríðar voru Páll Ísólfsson, tónskáld og organisti, f. 1893, d. 1974 og Kristín Norðmann píanókennari, f. 1898, d. 1944.



Skráð af Menningar-Bakki.