Úr myndasafninu...



Menningarkakó í Bókakaffinu á Selfossi.

 

Skráð af Menningar-Bakki.

Sigtryggur Guðlaugsson (1862 - 1959).

Merkir Íslendingar - Sigtryggur Guðlaugsson

Sigtryggur fæddist á Þröm í Garðsárdal 27. september 1862, sonur Guðlaugs Jóhannessonar, bónda á Þröm, og k.h., Guðnýjar Jónasdóttur.
 

Guðlaugur var sonur Jóhannesar Bjarnasonar, bónda í Meðalheimi á Svalbarðsströnd, og k.h., Halldóru Bjarnadóttur, en Guðný var dóttir Jónasar Bjarnasonar, bónda á Veturliðastöðum í Fnjóskadal, og k.h., Sigríðar Jónsdóttur.
 

Fyrri kona Sigtryggs var Ólöf Júlíana Sigtryggsdóttir en hún lést 1902. Seinni kona Sigtryggs var Hjaltlína Margrét Guðjónsdóttir kennari og urðu synir þeirra þjóðþekktir, Hlynur veðurstofustjóri og Þröstur, skipherra í þorskastríðunum á áttunda áratugnum.
 

Sigtryggur lauk stúdentsprófi frá Lærða skólanum 1894 og embættisprófi í guðfræði frá Prestaskólanum í Reykjavík 1897. Hann kenndi börnum og unglingum í Eyjafirði og í Hálshreppi 1878-87 sem og á námsárum sínum, var barnakennari í Reykjavík og víðar 1897-1905, stofnaði og stjórnaði Lýðháskóla á Ljósavatni 1903-1905, stofnaði ungmennaskólann á Núpi (síðan nefndur Héraðsskólinn á Núpi) árið 1906 og var skólastjóri hans frá stofnun og til 1929.
 

Sigtryggur var settur sóknarprestur í Svalbarðs- og Presthólaprestaköllum 1898, veittur Þóroddsstaður í Köldukinn og Lundarbrekka í Bárðardal, var veitt Dýrafjarðarþing 1904 og var skipaður prófastur Vestur-Ísafjarðarprófastsdæmis 1926.
 

Sigtryggur hélt í heiðri hugsjónir ungmennafélaganna um ræktun lýðs og lands. Hann starfaði lengi í góðtemplarareglunni og kom upp, ásamt seinni konu sinni, blóma- ogtrjágarðinum Skrúði á Núpi. Þau hófu að rækta garðinn 1905 en hann var formlega opnaður haustið 1909.
 

Sigtryggi var sýndur margvíslegur heiður og Halldór Kristjánsson skrifaði ævisögu hans 1964.
 

Sigtryggur lést 3. ágúst 1959.


 

Sigtryggur og Hjaltlína. . Hlíð rétt við Núp í Dýrafirði. Hús Sygtryggs og Hjaltlínu. . Núpur  Dýrafirði. . . . Skrúður í Dýrafirði.

Skráð af Menningar-Bakki.

Sigríður Vilborg Vilbergsdóttir (1939 - 2020).

Sigríður Vilborg Vilbergsdóttir

- Fædd  20. sept. 1939 -

 - Dáin  14. sept. 2020 - Minning

Sig­ríður Vil­borg Vil­bergs­dótt­ir fædd­ist 20. sept­em­ber 1939 á heim­ili for­eldra sinna Helga­felli á Eyr­ar­bakka. Hún lést aðfaranótt 14. sept­em­ber 2020 á Sjúkra­húsi Suður­lands á Sel­fossi.

For­eldr­ar henn­ar voru hjón­in Ragn­heiður Guðmunda Ólafs­dótt­ir, f. 1. mars 1906, d. 9. júní 1998, og Vil­berg­ur Jó­hanns­son, f. 29. mars 1899, d. 2. júlí 1939, tveim­ur mánuðum fyr­ir fæðingu Sig­ríðar. Systkini Sig­ríðar voru Kar­en, f. 1926, d. 2012, Sig­urður, f. 1927, d. 1928, Ólaf­ur, f. 1929, d. 2005, Jó­hann Vil­hjálm­ur, f. 1931, d. 2017, og Ásta Þór­unn, f. 1932, d. 2016.

Eft­ir­lif­andi eig­inmaður Sig­ríðar er Magnús Grét­ar Ell­erts­son, f. 30. júní 1937.

Börn Sig­ríðar og Magnús­ar eru:

1) Ell­ert Ágúst, f. 20. októ­ber 1958.

2) Ragn­heiður Þór­unn, f. 1. janú­ar 1962. Eig­inmaður henn­ar er Indriði Ingvars­son, f. 4. apríl 1951. Þeirra börn eru: Magnús, f. 16. maí 1988, Hall­dór, f. 11. októ­ber 1989, kvænt­ur Em­ily Anne Ak­land, f. 9. fe­brú­ar 1992, Sig­ríður Sólkatla, f. 3. nóv­em­ber 1996, og Anna Krist­ín, f. 10. janú­ar 2000.

3) Heim­ir, f. 5. maí 1967, kvænt­ur Brit Helen Leik­voll. Börn þeirra: Maríus, f. 16. sept­em­ber 1998, og Magn­hild, f. 18. maí 2003.

4) Sól­veig, f. 3. ág­úst 1969, henn­ar maður er Ari Jó­hann­es Hauks­son, f. 14. októ­ber 1967. Börn þeirra: Eva Arn­fríður, f. 29. júní 1988, unnusti Reyn­ir Freyr Pét­urs­son, f. 29. mars 1977, þeirra börn Ísold Agla og Matt­hild­ur María, f. 3. nóv­em­ber 2016. Leif­ur, f. 5. sept­em­ber 1993, unn­usta Al­ex­andra Ingrid Hafliðadótt­ir, f. 1. júní 1993, barn þeirra óskírður dreng­ur, f. 27. júlí 2020. Vign­ir, f. 16. mars 2000.

Sig­ríður, sem oft­ast var kölluð Sigga Bogga, ólst upp á Eyr­ar­bakka og gekk þar í skóla. Snemma fór hún að vinna og var t.d. nokk­ur sum­ur kaupa­kona í Litlu-Sand­vík, en vann svo í frysti­hús­inu á vet­urna. Æsku­vin­kon­an var Sigga Dagga, sem var jafn­aldra og næsti ná­granni. Þær stöll­ur, þá tæp­lega 17 ára, komu sér sam­an um að fara á Hús­mæðraskól­ann á Varmalandi í Borg­ar­f­irði. Eft­ir skóla­lok þar fóru þær að vinna á Hvann­eyri. Þar kynnt­ist Sigga Bogga Magnúsi Grét­ari Ell­erts­syni búnaðarkandí­dat sem síðan varð henn­ar lífs­föru­naut­ur. Þau bjuggu um skeið á Hvann­eyri og á Hvítár­völl­um, en fluttu síðan á Eyr­ar­bakka og þaðan á Sel­foss. Þar byggðu þau sér hús við Stekk­holt og bjuggu þar uns hilla fór und­ir starfs­lok og þau fluttu í Ástjörn. Þau voru um skeið í Dan­mörku, þar sem Magnús stundaði nám í mjólk­ur­fræði.

Sig­ríður vann ýmis störf utan heim­il­is, m.a. á sauma­stofu, við kjöt­borð KÁ og síðar mörg ár í þvotta­húsi Sjúkra­húss Suður­lands. Sig­ríður var mik­il hannyrðakona. Þau hjón­in ferðuðust víða um Evr­ópu en bund­ust svo sterk­um bönd­um við sól­ina á Kanarí og Spáni, þar sem þau dvöldu nokkr­ar vik­ur ár hvert.

Útför­in fer fram í dag, laugardaginn 26. sept­em­ber 2020, klukk­an 14 frá Eyr­ar­bakka­kirkju.

____________________________________________________________________________________________


Minningarorð Óskars Magnússonar

Hún Sig­ríður Vil­borg er lát­in, náði ekki al­veg að ljúka átt­ug­asta og fyrsta ævi­ár­inu. Hún var á ferm­ing­ar­aldri þegar ég kom inn á heim­ili henn­ar, trú­lofaður Þór­unni syst­ur henn­ar. Það voru aug­sýni­lega blendn­ar til­finn­ing­ar hjá tán­ingn­um að fá kenn­ara í fjöl­skyld­una, en hún sætt­ist á það og vinátta okk­ar ent­ist til æviloka. Það var mjög hlýtt á milli þeirra systr­anna og brá aldrei skugga á meðan báðar lifðu.

Sig­ríður var mik­ill höfðingi heim að sækja og alltaf voru dýr­ind­is veit­ing­ar hvenær sem komið var í heim­sókn. Heim­ilið bar þess vott að hús­móðirin hafði yndi af hvers­kon­ar handa­vinnu. Þær syst­ur höfðu alltaf nóg að ræða um þegar þær hitt­ust og töluðu um það hugðarefni, prjóna­skap, hekl eða hvað annað í þeim dúr. Þær ólust upp við slíkt þótt ekki væru kannski mik­il efni, alltaf voru hannyrðir og lest­ur þeim í blóð bor­in og ekki má gleyma heim­il­is­störf­un­um sem léku í hönd­um þeirra.

Sig­ríður gift­ist ung Magnúsi Ell­erts­syni bú­fræðingi og mjólk­ur­fræðingi og þau sköpuðu sér fal­legt heim­ili, eignuðust fjög­ur mynd­ar­leg börn og barna­börn sem öll lifa móður sína og ömmu. Börn­in búa sitt­hvorumeg­in við Atlants­hafið, tvö í Nor­egi og tvö á Íslandi. Það krafðist ferðalaga ef fara átti í heim­sókn til þeirra en þau hjón­in ferðuðust einnig nokkuð víða um Evr­ópu.

Síðasta ára­tug­inn hafa þau dvalið nokkr­ar vik­ur ár hvert ým­ist á Spáni eða á Kanarí. Sig­ríður er síðust Helga­fells­systkin­anna til að kveðja þenn­an heim. Við, fjöl­skyld­an sem lengst af bjó í Hjalla­túni, þökk­um margra ára vináttu og vott­um Magnúsi og fjöl­skyld­unni okk­ar dýpstu samúð.

Óskar Magnús­son.
 

Morgunblaðið, laugardagurinn 26. september 2020

 

Skráð af Menningar-Bakki.

Oddur Friðriksson (1917 - 1990).

   Merkir Íslendingar

- Oddur Friðriksson -

Oddur Friðriksson; rafvirkjameistari og iðnskólakennari var meðal brautryðjenda á sviði rafvirkjunar á Vestfjörðum í hálfaöld, en á þeim tíma má segja, að hér sem víðar hafi rafiðnaður verið veigamikil undirstaða framfara, einkum í sjávarútvegi. Saga hans er saga íslensks alþýðumanns, sem þyrsti í að tileinka sér hina rómuðu, nýju tækni og tókst það með miklum ágætum.

Minningarorð Björns Teitssonar á útfarardegi Odds Friðrikssonar 10. febrúar 1990.

Oddur Friðriksson fæddist 26. september 1917 í Fremri-Breiðadal í Önundarfirði.

Að honum stóðu vestfirskar ættir. Foreldrar Odds voru hjónin Guðbjörg Guðmundsdóttir og Friðrik Guðmundsson. Systkini Odds voru 12 að tölu, en sum þeirra munu hafa dáið í æsku. Friðrik var bóndi um skeið, en flutti síðar til Flateyrar. Hann var ágætur smiður bæði á tré og járn, og var m.a. þekktur fyrir að smíða fjöldann allan af spunarokkum.
 

Oddur ólst ekki upp hjá foreldrumsínum nema að litlu leyti. Þegar spænska veikin barst til Vestfjarða haustið 1918 var honum komið í fóstur á næsta bæ, Ytri-Veðrará í Önundarfirði. Næstu árin ólst hann þar upp við gott atlæti hjá hjónunum Guðrúnu Ingibjörgu Jónsdóttur og Jóni Guðmundssyni búfræðingi.
 

Oddur var varla kominn af unglingsaldri þegar hann fór til Flateyrar á vélanámskeið. Síðan vann hann þarí kauptúninu á verkstæði hjá Ásgeiri Guðnasyni um hríð.
 

Þegar sett var upp frystihús á Flateyri, líklega rétt um 1940, fór Oddur að vinna sem vélamaður við það.
 

Árið sem lýðveldið var stofnað, 1944, flutti Oddur ásamt fjölskyldu sinni til Ísafjarðarkaupstaðar og hóf jafnskjótt nám þar í rafvirkjun hjá Þórði Finnbogasyni. Hann tók sveinspróf í ágúst 1948, en meistarapróf fékk hann 1954.
 

Oddur vann þessi ár hjá Þórði Finnbogasyni og síðan á raftækja verkstæðinu Neista. Árið 1960 setti Oddur upp sitt eigið raftækjaverk stæði sem hann rak í 22 ár, lengst af í Silfurgötu 5 á Ísafirði. Hann sinnti mjög þörfum flotans og var m.a. þekktur fyrir vel heppnaðar viðgerðir á ratsjám. Hann var um talsvert skeið því nær eini ísfirski rafvirkinn sem fékkst við það með góðum ár angri að vinda upp rafmótora. Yfirhöfuð þótti Oddur einstaklega laginn við alls konar viðgerðir, enda bjó hann yfir mjög mikilli og alhliða reynslu á sviðið rafvirkjunar.
 

Í september árið 1982 var Oddur Friðriksson ráðinn húsvörður við Iðnskóla Ísafjarðar, sem var þá til húsa í um það bil 550 m húsnæði í húsi Vestra hf. við Suðurgötu í Neðstakaupstað. Oddur rækti húsvarðarstarf ið til dauðadags af samviskusemi og heiðarleika.
 

Í ársbyrjun 1984 var Oddur fenginn til þess að skipuleggja kennslu í grunndeild rafiðna við Iðnskóla Ísafjarðar. Um þetta hafði hann samráðvið kennara við Iðnskólann í Reykjavík. Jafnframt þessu skipulagsstarfi fór hann að kenna rafiðn aðargreinar við Iðnskólann. Var hann sem kennari settur í fullt starf allt til hausts 1987, er hann varð sjötugur, en taldist síðan stundakennari og kenndi eftir sem áður fulla kennslu. Mest kenndi hann ávallt nemum í grunndeild rafiðna, á fyrsta námsári, en einnig kenndi hann nemum á öðru ári. Oddur var mjög þolinmóður við kennsluna og hafði einstaklega gott lag á nemendum. Þeir dáðu hann, enda voru þeir ekki vanir að koma að tómum kofunum hjá honum, því hann bjó yfir óvenjulegri þekkingu og hafði tileinkað sér verklagni, sem var til mikillar fyrirmyndar.
 

Oddur Friðriksson kvæntist hinn 5. apríl 1941 Álfheiði Guðjónsdóttur, f. 29. janúar 1920, frá Flateyri, og lifir hún mann sinn.
Foreldrar Álfheiðar voru Guðjón Jörundsson, sjómaður á Flateyri, sem drukknaði 1922, og kona hans Arnfríður Lára Álfsdóttir.

Hjónaband Álfheiðar og Odds var hið ágætasta. Hin síðari ár sín bjuggu þau á Smiðjugötu 11a. Þau eignuðust þrjár dætur. Elst er Lára Guðbjörg, skrifstofumaður á Ísafirði, gift Guðmundi Jónssyni. Þá kemur Kristín, bókasafnsfræðingur í Kaupmannahöfn, og er maður hennar danskur, Peter Bonde. Yngst er Guðný Lilja, sjúkraþjálfari, gift Árna Sigurðssyni frá Akranesi, og búa þau í Reykjavík. Barnabörn Odds og Álfheiðar eru sex og skiptast jafnt á milli kynja.
 

Oddur Friðriksson stundaði starf sitt af hæglátri alúð til hinsta dags. Samstarfsmenn hans og ekki síður nemendurnir sakna hans mjög og er ljóst að skarð hans við skólann er vandfyllt. Álfheiði, dætrum þeirra og dótturbörnum svo og öðrum vandamönnum eru hér með sendar innilegar samúðarkveðjur.

 Oddur Friðriksson, rafvirkjameistari varð bráðkvaddur þann 1. febrúar 1910  fyrir utan hús sitt á Ísafirði.

Morgunblaðið 10. febrúar 1990 á útfarardegi Odds Friðrikssonar

Björn Teitsson

f.v. skólameistari Menntaskólans á Ísafirði



Skráð af Menningar-Bakki.

Umsóknir í Uppbyggingarsjóð Suðurlands

Opnað hefur verið fyrir umsóknir í seinni úthlutun Uppbyggingarsjóðs Suðurlands árið 2020. Sjóðurinn hefur það hlutverk að veita verkefnastyrki á sviði nýsköpunar og menningar á Suðurlandi.

 

Styrkveitingar skiptast í tvo flokka, annars vegar atvinnu og nýsköpun og hins vegar menningu. Í flokki  atvinnu og nýsköpunar eru það atvinnuskapandi og/eða framleiðniaukandi verkefni sem eiga kost á stuðningi ásamt nýsköpunarverkefnum sem efla fjölbreytileyka atvinnulífs. Í flokki menningar er markmið að verkefni efli menningarstarfsemi og listsköpun á Suðurlandi.

Uppbyggingarsjóður Suðurlands byggir á Sóknaráætlun Suðurlands 2020-2024 sem tók gildi um síðustu áramót. Umsækjendum er því bent á að kynna sér markmið og nýjar áherslur sjóðsins sem má finna hér.

Í upphafi er mikilvægt að kynna sér vel úthlutunarreglur sjóðsins og mat á umsóknum sem eru aðgengelgar hér.

Allar umsóknir þurfa að berast rafrænt í gegnum vefinn www.sass.is. Umsækjandi þarf að skrá sig inn á umsóknarformið með íslykli eða með rafrænum skilríkjum. Ef sótt er um í nafni lögaðila s.s. fyrirtækis, stofnunnar eða félagasamtaka þarf viðkomandi lögaðili að skrá sig inn með íslykli eða rafrænum skilríkjum þess lögaðila en ekki einkaaðgangi verkefnastjóra. Ef umsóknin uppfyllir ekki þessi skilyrði, má búast við að hún verði ekki tekin til yfirferðar.

Umsækjendur eru hvattir til að hafa samband við ráðgjafa á vegum SASS og fá aðstoð og leiðbeiningar við gerð umsókna. Hægt er að fá upplýsingar um ráðgjöfina á vefsíðu SASS, eða bóka tíma í ráðgjöf hér

Umsóknir skulu berast fyrir kl. 16.00 þann 6. október 2020.
 

Skráð af Menningar-Bakki

Bergur Jónsson af forsetaættum frá Hrafnseyri.

Merkir Íslendingar - Bergur Jónsson

Bergur fæddist í Reykjavík 24. september 1898.

Foreldrar hans voru Jón Jensson háyfirdómari, og k.h., Sigríður Hjaltadóttir húsfreyja.
 

Jón var sonur Jens Sigurðssonar, rektors Lærða skólans í Reykjavík og fyrsta kennara við Barnaskólann á Eyrarbakka og Stokkseyri, elsta barnaskóla landsins, bróður Jóns Sigurðssonar forseta frá Hrafnseyri við Arnarfjörð. Móðir Jóns var Ólöf, dóttir Björns Gunnlaugssonar, stærðfræðings, stjörnufræðings og yfirkennara. Sigríður var dóttir Hjalta Ólafssonar Thorberg, bónda á Gunnsteinsstöðum í Langadal, bróður Bergs Thorberg landshöfðinga. Móðir Sigríðar var Guðrún Jóhannesdóttir húsfreyja.
 

Systir Bergs lögfræðings var Ólöf, móðir Jóhannesar Nordal seðlabankastjóra, föður Ólafar Nordal f.v. innanríkisráðherra.
 

Fyrri kona Bergs var Guðbjörg Lilja Jónsdóttir og eignuðust þau þrjú börn, Sigríði Þórdísi húsfreyju, móður Bergs S. Oliverssonar lögmanns, Jón deildarstjóra og Þóri tryggingastærðfræðing.
 

Seinni kona Bergs var Ólafía Valdimarsdóttir.
 

Bergur lauk stúdentsprófi 1919, embættisprófi í lögfræði frá HÍ 1923, öðlaðist hdl.-réttindi 1947 og hrl.-réttindi 1953. Hann var fulltrúi hjá lögreglustjóranum í Reykjavík 1923-27, sýslumaður í Barðastrandarsýslu 1927-28, var skipaður bæjarstjóri í Hafnarfirði og sýslumaður Gullbringu- og Kjósarsýslu 1935-45, var sakadómari í Reykjavík 1945-47 og starfrækti lögfræðiskrifstofu í Hafnarfirði og Reykjavík frá 1947 og til æviloka.
 

Bergur var alþingismaður Barðastrandarsýslu 1931-42, sat í milliþinganefnd í kjördæmaskipunarmálinu fræga 1931, var formaður lögfræðinganefndar um réttarfarslöggjöf 1934, átti sæti í milliþinganefnd til að rannsaka hag og rekstur togaraútgerðar 1938, var formaður og gjaldkeri Eyrarsparisjóðs á Patreksfirði, sat í miðstjórn Framsóknarflokksins frá 1934, sat í landskjörstjórn frá 1943 og til æviloka og í stjórn Dómarafélags Íslands 1941-47.
 

Bergur lést 18. október 1953.



Skráð af Menningar-Bakki.

Torfi Halldórsson. Fæddur 14. febrúar 1823 - Dáinn 23. september 1906.

Merkir Íslendingar - Torfi Halldórsson

Torfi Halldórsson sem oft er nefndur faðir Flateyrar fæddist í Arnarnesi við Dýrafjörð þann 14. febrúar 1823 og ólst þar upp.

Foreldrar hans voru Halldór Torfason, bóndi í Arnarnesi, og k.h., Svanfríður Jónsdóttir húsfreyja. Torfi, afi Torfa var sonur Mála-Snæbjarnar.
 

Eiginkona Torfa var María Júlíana Össurardóttir úr Súgandafirði. Meðal barna þeirra voru Guðrún, húsfreyja í Hólmum, móðir Maríu Jóhannsdóttur, móður Einars Odds Kristjánssonar alþingismanns. Sonur Torfa og Maríu var Ásgeir, faðir Haraldar sem var forstjóri Rannsóknarstofnunar byggingariðnaðarins, Ragnars læknis og Önundar, fyrrv. forstjóra OLÍS, föður Ragnars, viðskiptafræðings og fyrrv. bankastjóra.
 

Torfi fór ungur til sjós og var orðinn skipstjóri á þilskipinu Boga og meðeigandi Magnúsar Einarssonar á Hvilft fyrir þrítugt. Hann sigldi til Danmerkur árið 1851 og nam skipstjórnarfræði í Flensborg. Vorið eftir sigldi hann heim á eigin skútu, Lovísu, og settist að á Ísafirði.
 

Ört vaxandi þilskipaútgerð upp úr miðri 19. öldinni, gat nú sótt mun dýpra en íslenskir sjómenn höfðu gert á opnum bátum um aldaraðir. Menntaðir skipstjórnarmenn urðu því bráðnauðsynlegir við þessar nýju aðstæður.
 

Að undirlagi annars ungs skipstjóra og athafnamanns, Ásgeirs Ásgeirssonar, og ýmissa þilskipaeigenda, var Torfi fenginn til að veita forstöðu sjómannaskóla haustið 1852. Skólinn var starfræktur á Ísafirði 1852-57 var fyrsti sjómannaskólinn á landinu og fyrsti starfsskóli landsins.
 

Torfi flutti til Flateyrar 1857, festi kaup á Flateyrareignum ári síðar, stundaði síðan útgerð, landbúskap og verslun á Flateyri um langt árabil, lengst af í samstarfi við Hjálmar Jónsson kaupmann. Eftir að Torfi flutti til Flateyrar tók hann til sín unga pilta á veturna og kenndi þeim skipstjórnarfræði.
 

Torfi Halldórsson lést 23. september 1906.


 

Skráð af Menningar-Bakki.

Við haustjafndægur 2020 í Önundarfirði. Fjallið Breiðadalsstigi. Ljósm.: Sólveig Bessa Magnúsdóttir.

22. september 2020 - Haustjafndægur

Jafndægur eru tvisvar á ári, um 20.-21. mars og 22.-23. september.

Tímasetningin hnikast örlítið milli ára, eftir því hvernig stendur á hlaupári. Jafndægur miðast við að þá er sólin beint yfir miðbaug jarðar. Þessi atburður er á tilteknu augnabliki innan dagsins. Um haustjafndægur eru dagur og nótt álíka löng og styttist dagurinn um 6-7 mínútur á hverjum degi.
 

Stundum er sagt að á jafndægrum séu dagur og nótt jafnlöng, sem er nærri lagi, en þetta er ekki alveg svo einfalt. Í fyrsta lagi er bjart nokkru fyrir sólarupprás og eftir sólarlag, en jafnvel tíminn milli sólarupprásar og sólarlags er ekki nákvæmlega 12 klst. á jafndægrum.
 

Ástæða þessa fráviks er af tvennum toga. Í fyrsta lagi miðast sólarupprás og sólarlag ekki við augnablikið þegar sólmiðjuna ber við sjónbaug (láréttan sjóndeildarhring), heldur er miðað við fyrstu og síðustu geisla sólar, þ.e. efri rönd sólkringlunnar. Í öðru lagi veldur ljósbrot í lofthjúpi jarðar því að við getum séð í sólina þar til sólmiðjan er komin um 1,1° niður fyrir sjónbaug.


 

Við haustjafndægur 2020 í Önundarfirði. F.v.: fjöllin; Mosvallahorn, Kaldbakur og Messuhorn.

Ljósm.: Sólveig Bessa Magnúsdóttir.




Skráð af Menningar-Bakki.

TVEIR FYRIR EINN Á UPPBOÐI

Olíumálverk af íslensku sjávarþorpi "Þingeyri" er á uppboði hjá Bruun Rasmussen í Kaupmannahöfn.

Verkið er merkilegt fyrir þær sakir að tveir helstu myndlistarmenn íslensku þjóðarinnar frá upphafi, Þórarinn B. Þorláksson (fyrsti Íslendingurinn sem nam málaralist erlendis) og Muggur (höfundur Dimmalimm), árita myndina saman líkt og Lennon og McCartney gerðu með velflest Bítlalögin.

Myndin er í ramma, 40×56 cm.

Tilboðsfrestur er til 23. september  2020 kl. 01:55 og ásett verð 20-25 þúsund danskar krónur.
 

Guðmundur Thorsteinsson (b. Bíldudalur, Vestfirðir 1891, d. Søllerød 1924, called ‘Muggur’)

Thorarinn Benedikt Thorlakson (b. Vatnsdalur, Iceland 1867, d. Laugardalur, Iceland 1924)

Skráð af Menningar-Bakki.

Aðalheiður Hólm (1915 - 2006).

MERKIR ÍSLENDINGAR – AÐALHEIÐUR HÓLM

Aðal­heiður Pálína Sig­ur­g­arðsdótt­ir Hólm Spans, oft­ast kölluð Heiða Hólm, fædd­ist á Ey­steins­eyri við Tálkna­fjörð 20. sept­em­ber árið 1915.

For­eldr­ar henn­ar voru hjón­in Vikt­oría Bjarna­dótt­ir frá Tálknafirði, f. 25.2. 1888, d. 7.10. 1863, hús­freyja á Ey­steins­eyri og Bíldu­dal, síðar for­stöðukona og kaup­kona í Reykja­vík, og Sig­ur­g­arður Sturlu­son frá Vatns­dal, f. 14.5. 1867, d. 26.3. 1932, bóndi og kenn­ari á Ey­steins­eyri, síðar smiður á Bíldu­dal.

Aðal­heiður gift­ist árið 1944 Wug­bold Spans loft­skeyta­manni og seinna upp­lýs­inga­full­trúa við Há­skóla­sjúkra­húsið í Utrecht í Hollandi. Þau eignuðust þrjú börn, Vikt­oríu Spans óperu­söng­konu, Sturlu og Pieter.

Aðal­heiður ólst fyrstu árin upp á Tálknafirði en flutti til Reykja­vík­ur á unglings­ár­um. Átján ára göm­ul stofnaði hún ásamt öðrum kon­um Starfs­stúlkna­fé­lagið Sókn. Hún var fyrsti formaður fé­lags­ins. Meðal fyrstu embættis­verka henn­ar var að leiða Sókn í kjara­samn­ing­um starfs­stúlkna við rík­is­spít­al­ana, þeim fyrstu sinn­ar teg­und­ar, og voru þeir und­ir­ritaðir 2.11. 1935. Í þeim var m.a. af­mörkuð lengd vinnu­dags stúlkn­anna, samið um greiðslur fyr­ir yf­ir­vinnu og kveðið á um veik­inda­rétt­indi – sem var ný­lunda á þess­um tíma.

Árið 1946 flutti Aðal­heiður til Hol­lands með manni sín­um og Vikt­oríu dótt­ur þeirra, sem þá var fjög­urra ára. Heim­ili þeirra í Utrecht var alla tíð opið þeim Íslend­ing­um sem leið áttu um Hol­land vegna náms eða starfa og var þeim gjarn­an lagt lið við hvaðeina. Aðal­heiður var einn stofn­enda Vina­fé­lags Íslands og Hol­lands. Þor­vald­ur Krist­ins­son ritaði end­ur­minn­ing­ar henn­ar í bók­inni Veistu ef vin þú átt, og kom hún út árið 1994.

Aðal­heiði var veitt hin ís­lenska fálka­orða fyr­ir störf sín í þágu ís­lenskra verka­kvenna fyr­ir og eft­ir seinni heims­styrj­öld og aðstoð við Íslend­inga í Hollandi.

Aðal­heiður lést í Utrecht 27. ág­úst 2005.

Skráð af Menningar-Bakki.